نیازمند خلق یک گفتمان جدید هستیم

«آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این موضوع با دکتر بیژن عبدالکریمی گفت‌وگو کرده است. عبدالکریمی معتقد است: «حقیقت یک امر تولیدی نیست که بتوان با چند کلمه مخاطب پسند آن را به وجود آورد. کسی که می‌خواهد صدای مردم باشد و مشکلات را حل کند به صورت حقیقی باورمند باشد و به این مسأله باور داشته باشد. گفتمان و مناظره حاصل نحوه وجود افراد است و افراد نمی‌توانند بیانگر اندیشه‌ای باشند که در وجود آنها ریشه ندارد. هر دو کاندیدای ریاست جمهوری باید صدای بلند اقشار نادیده انگاشته شده جامعه باشند و روی مقاومت در مقابل نظام سلطه و آمریکا تأکید داشته باشند. اگر هر کاندیدای به اجماعی از نکاتی که عنوان کردم برسد نشان می‌دهد که گفتمان جدیدی در جامعه شکل گرفته و در چنین شرایطی مهم نیست چه کسی به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شود و بلکه آنچه مهم است این است که گفتمان‌های موجود در جامعه ارتقا پیدا کند. من به دنبال ارتقای گفتمان‌های موجود و خودآگاهی ملی هستم. این مهم‌ترین نکته‌ای است که در شرایط کنونی ما به آن نیاز داریم. ما نیاز به خودآگاهی ملی داریم و اینکه چه کسی و از چه گروه و جریانی روی کار بیاید در اولویت بعدی قرار می‌گیرد.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*چرا میزان مشارکت در دور اول انتخابات ریاست جمهوری نسبت به همه ادوار گذشته پایین‌تر بود؟ این میزان آرا چه پیامی با خود دارد؟

آنچه اهمیت دارد این است که صدای آرای خاموش در این انتخابات شنیده شد. اگر در دور دوم انتخابات نیز بتوانند تفاوت معناداری در فضای انتخابات به وجود بیاید باز هم صدای آن شنیده خواهد شد. اهل تفسیر نیز به خوبی پیام آرای خاموش جامعه را در شنیدند. این پیام قابل فهم است و برای کسی که بخواهد بفهمد که چرا میزان آرای انتخابات به این اندازه تنزل کرده قابل فهم خواهد بود. پیام آرای خاموش در این انتخابات این بود که بخش عظیمی از مردم جامعه  ناراضی است. در دور اول انتخابات  حدود60 درصد مردم در انتخابات شرکت نکردند که بیشتر واجدین شرایط را شامل می‌شود. دغدغه اصلی این افراد نیز اعتراض نسبت به وضعیت موجود است. نکته دیگر اینکه همه40 درصدی که در انتخابات شرکت کردند نیز جز افرادی نیستند که از وضعیت موجود رضایت دارند بلکه به این دلیل در انتخابات شرکت کردند که احساس می‌کردند می‌توانند زمینه‌ساز تغییر در مدیریت کشور شوند. این وضعیت به خوبی نشان می‌دهد که در شرایط کنونی تغییر یک خواست ملی است. به همین دلیل نیز ساختار سیاسی باید زمینه این تغییر را به وجود بیاورد. هر چند باور دارم که ایجاد تغییر در شرایط کنونی دشوار است و کار ساده‌ای نخواهد بود. ما نیازمند رجل سیاسی هستیم که هم ضرورت این تغییر را متوجه شود و هم اینکه توانایی ایجاد این تغییر را داشته باشند. نکته مهم این است که این خواست و اراده برای تغییر نباید به  آسیب منجر شود و موقعیت ما را در منطقه و دربرابر نظام سلطه نیز حفظ کند.

حقیقت یک امر تولیدی نیست که بتوان با چند کلمه مخاطب پسند آن را به وجود آورد. کسی که می‌خواهد صدای مردم باشد و مشکلات را حل کند به صورت حقیقی باورمند باشد و به این مسأله باور داشته باشد. گفتمان و مناظره حاصل نحوه وجود افراد است و افراد نمی‌توانند بیانگر اندیشه‌ای باشند که در وجود آنها ریشه ندارد

*این اراده برای تغییر در برنامه نامزدها دور دوم وجود دارد؟

 من فکر می‌کنم نامزد اصلاح طلبان در دو زمینه ضعیف ظاهر شده‌اند.نخست اینکه ایشان باید بر وجه مقاومت در مقابل نظام سلطه تأکید بیشتری داشته باشد. نکته دوم اینکه انتظار این بود که  وی صدای بخش‌های نادیده انگاشتن جامعه باشند که به نظر من تاکنون چنین وضعیتی وجود نداشته است. بخش‌های نادیده انگاشته شده باید احساس کنند  این نامزد  صدای آنهاست و دغدغه و مطالبات آنها را بیان می‌کند. البته این جمع این دو نکته با هم سخت و دشوار است. وی نباید تجربه گذشته در زمینه کوتاه آمدن در مقابل آمریکا را تکرار کنند. این در حالی است که نیاز به نوعی عقلانیت نیز در روابط خارجی وجود دارد. ما نباید از مذاکره گریز داشته باشیم که فضا برای کشور بدتر شود و مشکلات بیشتر خواهد شد.  اما نامزد اصولگرایان اگر قصد دارد به همان روش قبلی مسیر را طی کند، همچنان صدای بخش نشنیده شده جامعه را نشنود و طبقه متوسط نوگرا را نادیده بگیرد و فکر کند تنها با نیروهایی که در کنار وی است می‌تواند کشور را پیش ببرد ممکن است چالش‌هایی به وجود بیاورد. اگر فکر می‌کنند با ادامه گفتمان‌های پیشین می‌تواند جلو بروند من  به برد ایشان خوش بین نیستم . من امیدوارم این نیازمندی در بین گفتمان‌ها و جریان‌های سیاسی در کشور شکل بگیرد که ما نیازمند خلق یک گفتمان جدید هستیم. متأسفانه من در دو کاندیدای نهایی ریاست جمهوری توانایی برای خلق یک گفتمان جدید را مشاهده نکردم.

*در شرایط کنونی سبد رأی قالیباف نفش تعیین کننده‌ای در سرنوشت انتخابات خواهد داشت. به نظر شما با توجه به شرایط موجود سبد رأی قالیباف به سمت پزشکیان تمایل پیدا خواهد کرد و یا جلیلی؟

من فکر می‌کنم سبد رأی قالیباف به سمت هر دو کاندیدا تمایل پیدا خواهد کرد. به نظر می‌رسد بخشی از آرای آقای قالیباف که با تندروی‌های احتمالی  نامزد اصولگرایان مخالف هستند به   پزشکیان  رأی خواهند داد. بخشی نیز به دلیل اینکه به جریان به اصطلاح اصولگرایی تعلق دارند و تمایل دارند رئیس‌جمهور آینده از این جریان باشد به آقای جلیلی رأی خواهند داد.

نامزدها  برای پیروزی در انتخابات نیازمند این  هستند که آرای خاموش را به صحنه بکشاند. برای به صحنه کشاندن آرای خاموش چه رویکردی باید در پیش بگیرند؟

 نامزدها باید دو کار را به صورت همزمان انجام بدهند. نخست اینکه بخشی از نیروهای گفتمان انقلاب را به سوی خود جذب کند و باید به این نکته توجه داشته باشند که بدون کمک و همراهی نیروهای گفتمان انقلاب نمی‌تواند راهی به جلو بردارد. اقدام دوم این است که باید صدای بخش نادیده انگاشته شده جامعه باشند و با صدای رسا این موضوع را اعلام کنند. اگر این دو رویکرد را به صورت همزمان در پیش بگیرند به معنای ظهور یک گفتمان جدید خواهد بود. گفتمان جدید هم تلاش می‌کند روی مبانی گفتمان انقلاب تأکید دارد و هم اینکه به دنبال این است که صدای بخش‌های نادیده انگاشته شده جامعه باشد. چنین گفتمانی خارج از گفتمان به اصطلاح اصلاح طلبی و به اصطلاح اصولگرایی خواهد بود. هر کدام از کاندیدای ریاست جمهوری اگر قصد دارند در انتخابات به پیروزی برسند و پس از آن نیز در حل مشکلات کشور موفق باشند باید در حقیقت و نه در ظاهر و به صورت شعاری به دو نکته‌ای که اشاره کردم باور داشته باشند. در واقع گفتمان به اصطلاح اصولگرایی باید بیشتر روی اقشار نادیده انگاشته شده جامعه تأکید کند و جریان به اصطلاح اصلاح طلبی نیز باید به امر مقاومت و در عین حال اعتدال تأکید داشته باشد. در عین حال نیز باید صدای بلندتری از اقشار نادیده گرفته شده جامعه باشد.

*دو مناظره انتخاباتی بین آقای پزشکیان و جلیلی برگزار شد. تحلیل شما از این دو مناظره چیست و آیا این مناظره‌ها به انتخاب بهتر مردم کمک کرد؟

حقیقت یک امر تولیدی نیست که بتوان با چند کلمه مخاطب پسند آن را به وجود آورد. کسی که می‌خواهد صدای مردم باشد و مشکلات را حل کند به صورت حقیقی باورمند باشد و به این مسأله باور داشته باشد. گفتمان و مناظره حاصل نحوه وجود افراد است و افراد نمی‌توانند بیانگر اندیشه‌ای باشند که در وجود آنها ریشه ندارد. هر دو کاندیدای ریاست جمهوری باید صدای بلند اقشار نادیده انگاشته شده جامعه باشند و روی مقاومت در مقابل نظام سلطه و آمریکا تأکید داشته باشند. اگر هر کاندیدای به اجماعی از نکاتی که عنوان کردم برسد نشان می‌دهد که گفتمان جدیدی در جامعه شکل گرفته و در چنین شرایطی مهم نیست چه کسی به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شود و بلکه آنچه مهم است این است که گفتمان‌های موجود در جامعه ارتقا پیدا کند. من به دنبال ارتقای گفتمان‌های موجود و خودآگاهی ملی هستم. این مهم‌ترین نکته‌ای است که در شرایط کنونی ما به آن نیاز داریم. ما نیاز به خودآگاهی ملی داریم و اینکه چه کسی و از چه گروه و جریانی روی کار بیاید در اولویت بعدی قرار می‌گیرد.