تاثیرات مذاکره بر اقتصاد ایران

مسعود پزشکیان گفت: من هر هفته بار‌ها و بار‌ها خدمت مقام معظم رهبری هستم؛ ایشان با سرمایه‌گذار آمریکایی در کشور هیچ‌گونه مخالفتی ندارند، سرمایه‌گذار بیاید و سرمایه‌گذاری کند. اتفاقا این مساله‌ای است که دقیقا در زمان انعقاد برجام در دولت حسن روحانی هم مطرح بود و بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر آن تاکید داشتند که ورود شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران آمریکایی می‌تواند تضمینی برای اجرای موفق برجام باشد. اما به قرائت تحلیلگران و صاحبنظران امر در همان زمان نیز صرفا اروپایی‌ها از منافع این توافق با ایران بهره بردند و آمریکایی‌ها پشت در ماندند. چه اینکه برخی تحلیلگران و کارشناسان یکی از علل خروج آمریکا از برجام را نیز همین عدم دسترسی به سرمایه‌گذاری در ایران عنوان کردند. چه اینکه اخیرا علی ماجدی سفیر سابق ایران در آلمان در این خصوص گفت: «آن زمان آنچه که آمریکایی‌ها می‌گفتند این بود که چه دلیلی دارد با برجام کشور‌های دیگر با ایران تجارت داشته باشند، اما آمریکا خیر؟ وی علت عدم مجوز سرمایه‌گذاران آمریکایی در ایران اینگونه روایت کرده که «از قرار معلوم به این دلیل بوده که خودروسازان آمریکایی و دیگر تجار این کشور می‌خواستند به ایران بیایند، اما به آنها اجازه ورود داده نشده بود. در چنین شرایطی برخی معتقدند که با توجه به تجربه برجام باید در خصوص مذاکره با آمریکایی‌ها دقت بیشتری به خرج داده شود. مذاکرات مسقط هر چند گفت‌وگوهایی ابتدایی و به قول سخنگویی وزارت خارجه آزمونی برای سنجش جدیت و نیت آمریکایی‌ها محسوب می‌شود، اما واقیت امر بر آن است که از همین مذاکرات ابتدایی نیز می‌توان فهمید که آیا می‌توان به مذاکرات به آمریکایی‌ها خوشبین بود یا اینکه صحبت آنها از مذاکره با ایران صرفا یک نمایش و پروپاگاندای رسانه‌ای است. از طرف دیگر امر واقع این است که شرایط اقتصادی کشورمان چندان به سامان نیست و جامعه در وضعیت بغرنج اقتصادی و معیشتی قرار دارد. از طرف دیگر افزایش لجام گسیخته قیمت ارز، سکه و طلا نیز در این شرایط اقتصادی مزید بر علت شده است. هر چند که صرفا خبر مذاکره غیر مستقیم ایران و آمریکا در عمان کافی بود تا شاهد ریزش قیمت ارز، سکه و طلا باشیم. حال نکته اینجا است که مذاکره ایران و آمریکا چه تاثیراتی را در اقتصاد کشور خواهد گذاشت؟ آنچه مسلم است هر اندازه که طرفین بر نقاط مشترکی برسند و فضا برای جلسات مذاکره‌ای بیشتر فراهم شود می‌توان به نوعی توافق امیدوار بود که تبعا خواسته طرف ایرانی یعنی رفع تحریم‌ها را در میان‌مدت تا بلندمدت را مرتفع خواهد کرد. هر چند که اگر توافقی صورت گیرد و در این صورت دید طرف آمریکایی تا چه حدی در این خصوص جدیت دارد باید دید که چه نوع مواجهه‌ای در نظر گرفته خواهد شد و آنطور که پزشکیان گفته شاهد سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در کشور خواهیم بود یا شرایط به نحو دیگری پیش رفته و رقم خواهد خورد. آنچه که مسلم است همین نفس شروع مذاکرات پالس مثبتی است که ادامه آن می‌تواند تاثیرات مثبتی بر اقتصاد کشور داشته باشد.

* بهبود شرایط اقتصادی

یک کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص تاثیرات مذاکره ایران و آمریکا بر شرایط اقتصادی کشور اظهار داشت: این مساله نیازمند این مهم است که ابتدا این مذاکرات انجام شود و سپس چگونگی آن مورد بحث و بررسی قرار گیرد. مذاکره ایران و آمریکا می‌تواند انواع و جهات مختلف به خود بگیرد. از این بحث که توافقی صورت نگیرد یا طرفین راضی یا ناراضی مذاکره را ترک کنند. آلبرت بغازیان به «آرمان ملی» گفت: اینگونه می‌توان گفت که به هر حال تغییر جهت رابطه ایران و آمریکا در مورد مساله هسته‌ای به سمت بهبود، به اقتصاد ایران کمک می‌کند و هرگونه توقف مذاکرات مشکلات را تشدید می‌کند. مهم این است که طرفین به سمت گفت‌وگو و مذاکره رفته‌اند طبیعتا شرایط از این سخت‌تر نخواهد شد. وی افزود: طرح این موضوع که قرار است امروز مذاکره صورت گیرد اولین اثر خود را در بازار ارز و متغیر کلانی به نام نرخ ارز نشان داد که بازار طلا و کالاهایی که طبق آن می‌تواند فروش برود مثل موبایل و... را تحت‌تاثیر قرار داد. ولی اگر بخواهیم بگوییم خبر مذاکره در کوتاه‌مدت مثلا روی مسکن یا یا روی نرخ تورم اثر بگذارد فعلا طی دو سه روز امکان‌پذیر نیست ولی نشان می‌دهد که اگر این وضعیت با همین نرخ پایین ارز هم ادامه پیدا کند باز بهتر از نرخ‌های بالاست. این استاد دانشگاه تصریح کرد: هر چه این مذاکرات به سلسله نشست‌های دیگر موکول یا منتهی شود شرایط بهتری را فراهم خواهد آورد. لذا اولین جا اصابتش بر نرخ ارز خواهد بود و ماندگاری آن می‌تواند روی بازارهای دیگر اثر خود را بگذارد یا فعلا انتظارت تورمی را متوقف کند. فعلا باید بگویم که توافق؛ مذاکره یا هر نوع دیدار شروعی برای بهبود وخامت تحریم‌ها و محدودیت‌های کشور است.

* سناریوهای مختلف

یک نماینده ادوار مجلس در خصوص تاثیرات اقتصادی مذاکره ایران و آمریکا بیان کرد: بحث رفع تحریم اینگونه نیست که یک سیم خاردار جمع کنید یا مانعی را بردارید بلکه یک فرایندها و زمان‌هایی دارد که ما الان هزار و خورده‌ای تحریم داریم و برداشتن این‌ها زمان می‌برد و امکان دارد شوکی وارد کند و در خوش‌بینانه‌ترین حالت دلار مقداری پایین بیاید اما در صورت توافق هم چیز بیشتری اتفاق نمی‌افتد. غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی گفت: فکر کنیم اصلا به توافق صددرصدی با آمریکا برسیم چنانکه همه بتوانند نفت ما را بخرند، به ما دلار بدهند و ما بتوانیم دلار وارد کشور کنیم چقدر زمان می‌برد؟ چقدر در این کشور مشکلات به وجود آمده؟ چقدر در این کشور در زیرساخت‌ها، در قوانین، در پالایشگاه‌ها، در پتروشیمی‌ها، در جاده‌ها، ساخت اتوبان‌ها مشکلات داریم؟ وی افزود: من نمی‌دانم چرا مردم فکر می‌کنند شنبه همه‌چیز حل شده و گل و بلبل می‌شود. در حالی‌که از اول نباید در شرایط تحریم قرار می‌گرفتیم. تحریم 100 سال ما را عقب انداخت. آنهایی که گفتند تحریم کاغذپاره است باید دادگاهی شوند. الان در خوش‌بینانه‌ترین حالت پیش‌بینی این است که قیمت دلار در خوش‌بینانه‌ترین حالت 1404 روی قیمت 96 تا 120 هزار تومان است. عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اظهار کرد: من به مذاکرات بدبینم چون ترامپ صادق نیست و رفتار رسانه‌ای می‌کند و افکارعمومی را با خودش همراه می‌کند که من خواستم مذاکره کنم ایران زیر میز زد. دغدغه من این است که ما برای سناریوهای مختلف خوش‌بینانه، بدبینانه، کوتاه‌مدت میان‌مدت، بلند‌مدت برنامه نداریم. جعفرزاده تصریح کرد: الان ترکیه، عربستان، امارات، کویت، قطر خوش ندارند که مذاکره ایران با آمریکا به نتیجه برسد چون ضرر می‌کنند. عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه تاکید کرد: مدیران ما باید عاقلانه رفتار کنند و رفتارهای احساسی نداشته باشند. از طرفی این مذاکرات یک سخنگو در کشور دارد یا ندارد؟ افراد مختلف چکاره هستند که همه در این خصوص اظهارنظر می‌کنند؟ مقداری ساکت باشند و روزه سکوت بگیرند. کشور رهبری دارد که فصل‌الخطاب است. یک دولت و وزارت امور خارجه دارد و آنها خود بهتر می‌دانند چه بگویند. شورای عالی امنیت ملی باید با افرادی که مسئولیتی ندارند و اظهارنظر می‌کنند برخورد کند. این فعال سیاسی در خصوص سخنان اخیر رئیس‌جمهور که رهبری با سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در ایران مخالفتی ندارد، تصریح کرد: وقتی برجام به‌هم خورد ترامپ گفت من توافق کردم ولی سودش را فرانسه و انگلیس و اتحادیه اروپا بردند و هیچیک از نمایندگی‌های من حق ندارند به ایران بروند. حتی ما قراردادهایی با «شل» را هم، به‌هم زدیم این همان چیزی است که من نسبت به مذاکرات خوشبین نیستم. حالا ما یک پالسی به طرف مقابل دادیم که شما دغدغه‌ای نداشته باشید و اگر به توافق برسید می‌توانید در ایران سرمایه‌گذاری کنید. البته یکی از دلایلی که در برجام آمریکا زیرمیز زد این بود که به آمریکا گفتیم ما با تو مذاکره می‌کنیم توافق هم می‌کنیم اما تو حق نداری در ایران سرمایه‌گذاری کنی.