دغدغه پاستور برای کاهش دوقطبی

در ماه‌ها گذشته که دولت هنوز در یک‌سالگی خود بسر می‌برد تاکنون نتوانسته به این شعار جامع عمل بپوشاند، هرچند در این حوزه فعالیت‌هایی انجام داده است ولی هنوز هیچکدام از پروژه‌های او به اتمام نرسیده است. به‌عنوان مثال اگر بخواهیم ‌شعارهایی را که واکنش زیادی در سطح جامعه داشته بررسی کنیم، باید به رفع فیلترینگ و البته عدم ابلاغ قانون عفاف و حجاب اشاره کنیم که هنوز به فرجام نهایی نرسیده‌اند. در این مورد البته باید به شروع دور جدید مذاکرات با آمریکا نگاهی داشته باشیم که هنوز برای اینکه بگوییم این گفت‌وگوها به نتیجه خواهد رسید زود است، ولی با همه این حاشیه‌ها بازهم دولت نگران وضعیت موجود جامعه است و همچنان اعضای کابینه تلاش دارند تا به‌نوعی در سخنرانی‌ها و نشست‌های خودشان این موضوع را گوش‌زد کنند که پاستور همچنان دغدغه فاصله دولت از ملت و فاصله طیف‌های مختلف در جامعه را دارد. در شرایطی که ایران خود را برای دور جدید مذاکرات آماده می‌کند بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران معتقدند فضای آرام جامعه می‌تواند به روند موفقیت در مذاکرات کمک کند. وزیر کشور روز گذشته اعلام کرد که دولت تلاش دارد مشارکت شهروندان را افزایش دهد. در این مورد با یک جامعه‌شناس سیاسی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

دوقطبی‌سازی به سود جامعه نیست

احمد بخارایی، جامعه‌شناس سیاسی با اشاره به انواع عوامل دوقطبی به‌ خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «در ابتدا باید به این موضوع اشاره کنیم که دوقطبی تنها به موضوعات سیاسی باز نمی‌گردد. شکاف یا دوقطبی‌سازی در حوزه اقتصادی و مالی رخ می‌دهد. از جمله عواملی که باعث شکاف اقتصادی می‌شود مانند نزدیکی به‌ قدرت، رانت یا تظاهر به ایدئولوژی‌گرایی هر یک می‌تواند عوامل دسترسی‌ به‌ منابع مالی باشد. در مقابل طیف‌های دیگر جامعه یا به این منابع دسترسی ندارند یا بسیار سخت و محدود دسترسی خواهند داشت. توجه داشته باشید آنچه دوقطبی‌سازی نام دارد در حوزه‌های فرهنگی هم وجود دارد که در سال‌های اخیر در حوزه حجاب به این چالش برخورده‌ایم.» این جامعه‌شناس سیاسی در همین مورد و با اشاره به وضعیت دوقطبی جامعه ادامه می‌دهد: «دوقطبی‌سازی در جامعه ما رو به افزایش است و این مرزبندی‌ها اکنون برای مسئولان هم نمایان شده است. اینگونه نیست که افرادی با تفکر به ظاهر مدرن‌تر لزوما خیلی منطقی‌تر فکر کنند، زیرا جامعه ما آگاهی‌بخش نبوده و در آن طبقه متوسط و روشنفکر به طبقات پایینی رفته‌اند. در چنین جامعه‌ای اقشار دانشگاهی، روشنفکر، رسانه‌ها و هنر برای هیچ‌یک از دوطرف آگاهی‌بخشی کافی را نداشته‌اند. وقتی در جامعه‌ای طبقه متوسط و روشنفکر ضعیف شود تفکر مدرن افراد همراه با آگاهی نیست، زیرا افرادی که می‌توانند آگاهی‌بخش باشند ضعیف شده‌اند. در اینجا باید به چالش دوقطبی‌سازی در حوزه اقتصادی اشاره کنیم.» او با انتقاد از ایجاد دوقطبی در جامعه اضافه می‌کند: «وجود دو قطب در یک جامعه به سود نسل‌های آینده نخواهد بود زیرا جامعه‌ای موفق خواهد شد که مردم آن، خاکستری بیندیشند و رفتار کنند، زیرا تفکرات صرفا سیاه یا سفید در جامعه راه به‌جایی نبرده و به اختلاف ختم خواهد شد. تناقض به معنای آشتی‌ناپذیری میان دوقطب است که نهایتا یک گروه را وادار می‌کند تا گروه دیگر را حذف کند.»

تلاش دولت برای افزایش مشارکت

اسکندر مومنی، وزیر کشور با بیان اینکه همبستگی ملی عامل انسجام کشور بوده است، گفت: «وقتی رئیس‌جمهور شعارهایی را مطرح می‌کند و مردم به آن‌ها رای می‌دهند، مکلفیم پس از پایان انتخابات نیز تا انتهای دوره به این شعارها وفادار بمانیم. تلاش ما این بوده که جامعه دچار دوقطبی نشود. ما هیچ‌گاه نگفتیم فقط سنت من یا مذهب من یا قومیت من؛ ملت ایران همیشه اهل وفاق و وحدت بوده‌اند. ما یک ملت هستیم. رئیس‌جمهور نیز معتقد است باید از همه این ظرفیت‌ها استفاده شود. تلاش فراوانی شد که وفاق و وحدت ملی در همه نقاط کشور رعایت شود. ما در وزارت کشور رویکردی را دنبال می‌کنیم که نگذاریم پدیده‌های اجتماعی، امنیتی شوند.» وزیر کشور در همین مورد ادامه می‌دهد: «ما معتقدیم اولویت، ایجاد فرصت برابر است، این نگاه ماست. حتی در موضوع تولید و شعار سال نیز چنین است و سرمایه‌گذار نباید دغدغه‌ای جز تولید و اشتغال داشته باشد. ما در وزارت کشور وظیفه داریم فرصت برابر ایجاد کنیم و حمایت کنیم. وفاق به‌معنای نبود تفاوت نیست. ما جامعه‌ای متکثر داریم. از نظر سیاسی، قومی، مذهبی و محلی تفاوت‌های زیادی داریم. اما باید همه دست به‌دست هم دهیم تا جامعه دچار دوقطبی نشود و باید به تفاوت‌ها احترام بگذاریم. هدف ما افزایش مشارکت است. مشارکت در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی. اگر مشارکت کم شده، همه ما باید به سهم خود در این کاهش نگاه کنیم و تلاش کنیم آن را افزایش دهیم.»