کشف لوله فساد، در ناترازی سوخت

این کشف، که در نتیجه بررسی‌های دقیق و نظارت‌های بیشتر انجام شده، نشان‌دهنده عمق معضل قاچاق سوخت در کشور است. بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده، رد قاچاق بزرگ سوخت از انبار پالایشگاه نفت شهید رجایی و انبار باهنر در یک خط لوله مهم کشف شده است که روزانه حدود 70 هزار لیتر سوخت قاچاق به مقصد قاچاقچیان منتقل می‌کرد. به گفته کارشناسان کهنه بودن لوله‌های انتقال دهنده سوخت قاچاق حکایت از قدمت این اقدام در سال‌های طولانی، در کمال آرامش و اطمینان دارد که البته بررسی ابعاد و چگونگی آن احساس می‌شود.

نخستین گام

به گزارش «آرمان ملی»، همزمان با وقوع ناترازی و تلاش دولت برای تامین سوخت، خبر مفقود شدن روزانه حدود 20 میلیون لیتر باعث شگفتی عمومی شد و رئیس‌جمهور نیز در این راستا دستور بررسی فوری و دقیق و پیگیری این معضل را صادر کرد. به گفته پزشکیان در حالی که خودمان هم تولید و توزیع را دراختیار داریم، گم شدن سوخت مسئله‌ای عجیب است که حتماً نیاز به اهتمام و بررسی فوری دارد. به فاصله کمی بعد از این دستور، به نقل از دادگستری استان هرمزگان، نیروی انتظامی یک خط لوله دو کیلومتری در غرب بندرعباس کشف کرد که سوخت هواپیما را از لوله اصلی جدا می‌کرد و به یغما می‌‌برد. از عمر این انشعاب سوختی که قاچاقچیان درست کرده بودند آنقدر می‌گذرد که حتی بخشی از تجهیزات و لوله‌های آن زنگ زده و له شده بود. برآورد رئیس کل دادگستری هرمزگان این است که سارقان بین یک تا دو سال از این مسیر قاچاق استفاده می‌کردند. این سوخت در حالت معمولی از پالایشگاه نفت ستاره، تحویل انبار پالایشگاه شهید رجایی می‌شد و از این انبار، به انبار نفت اسکله شهید باهنر می‌رسید. از آنجا هم به روش‌های مختلفی بین فرودگاه‌ها توزیع می‌شد. به گفته رئیس دادگستری هرمزگان، فقط لوله به کار رفته در این مسیر متری دو میلیون تومان قیمت دارد که نشان می‌دهد قاچاقچیان 4 میلیارد تومان برای این کار هزینه‌ کرده‌اند. همچنین مخزن حلبی در محل انشعاب نصب شده بود که قاچاقچیان برای گم کردن رد خود، روی آن را با خاک و نخاله و زباله پوشانده بودند.

روزی دو تریلی

کارشناسانی که در محل قاچاق حضور داشتند، توضیح داده‌اند که هر وقت که خط لوله اصلی پر بوده، قاچاقچیان توانسته‌اند روزی 70 هزار لیتر بنزین هواپیما از آنجا استخراج کنند، این یعنی روزی دو تریلی سوخت از اینجا بار زده شده است. سوختی که احتمالا بعد از این نقطه با گازوئیل مخلوط و به سمت ساحل انتقال داده می‌شود و با لنج‌ها در میان دریا به فروش می‌رسد. انشعاب و انتقال این سوخت در غرب بندرعباس نشان می‌دهد که سارقان از نظر فنی اطلاعات بالایی داشته‌اند که هم جایابی مناسبی کرده و هم توانسته‌اند بدون آتش‌سوزی این مقدار سوخت باکیفیت را سرقت کنند. در سال‌های گذشته دادگستری هرمزگان بارها دستور داده که شرکت‌های نفتی هر جایی که میعانات جابه‌جا می‌شود از دستگاه‌های جدیدی به نام لیترشمار استفاده کنند.

نگرانی و امیدواری!

این کشف هر چند مطلوب و مهم و نشان از اهتمام دولت بر کشف و چگونگی وقوع قاچاق سوخت در سطح کلان دارد، اما درعین حال این وضعیت نه تنها نگران‌کننده است، بلکه سؤالات زیادی را در ذهن مسئولان و کارشناسان ایجاد کرده است که چرا تاکنون، گم شدن این مقدار سوخت به سؤالی جدی تبدیل نشده است؟ یا چرا پس از مدت‌ها گم شدن سوخت در این حجم زیاد، مسئولان مربوطه به این موضوع توجه نکرده‌اند؟ به عقیده کارشناسان، نظارت‌های سنتی بر روند تولید و توزیع سوخت یکی از عوامل اصلی در بروز این معضل است. این نوع نظارت‌ها به‌طور معمول قادر به شناسایی و پیشگیری از قاچاق‌های کلان سوخت نیستند و به همین دلیل، قاچاقچیان به راحتی می‌توانند از این ضعف‌ها بهره‌برداری کنند.

انشعاب و انتقال این سوخت در غرب بندرعباس نشان می‌دهد که سارقان از نظر فنی اطلاعات بالایی داشته‌اند که هم جایابی مناسبی کرده و هم توانسته‌اند بدون آتش‌سوزی این مقدار سوخت باکیفیت را سرقت کنند

نظارت سنتی و قاچاق

نظارت سنتی که معمولاً بر اساس روش‌های قدیمی و ناکارآمد انجام می‌شوند، به‌ندرت قادر به شناسایی و کنترل قاچاق سوخت هستند. این نظارت‌ها معمولاً به صورت مقطعی و در زمان‌های خاص انجام می‌گیرند و به همین دلیل، قاچاقچیان می‌توانند به راحتی از این ضعف‌ها استفاده کنند. کارشناسان بر این باورند که برای مقابله با این معضل، نیاز به به‌کارگیری روش‌های نوین و فناوری‌های پیشرفته در حوزه نظارت و کنترل وجود دارد. صاحبه‌نظران معتقدند، قاچاق سوخت نه تنها به اقتصاد کشور آسیب می‌زند، بلکه باعث افزایش قیمت سوخت و نارضایتی عمومی نیز می‌شود. این معضل می‌تواند به تضعیف امنیت انرژی کشور و افزایش وابستگی به واردات سوخت منجر شود. همچنین، قاچاق سوخت می‌تواند به ایجاد بازار سیاه و افزایش فساد در سیستم توزیع سوخت دامن بزند.

ردیابی قاچاق‌های بعدی

با توجه به کشف اخیر و ابعاد وسیع قاچاق سوخت، ضرورت اصلاحات جدی در سیستم نظارتی احساس می‌شود. مسئولان باید به‌طور جدی به این موضوع پرداخته و با به‌کارگیری فناوری‌های نوین و ایجاد سیستم‌های هوشمند نظارتی، از بروز قاچاق‌های کلان سوخت جلوگیری کنند. همچنین، آموزش و توانمندسازی نیروهای نظارتی و افزایش همکاری بین نهادهای مختلف نیز می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. از سوی دیگر، برخی از تحلیلگران بر این باورند که پیگیری جدی این سرقت بزرگ سوخت از سوی مسئولان ذیربط می‌تواند به دولت کمک کند تا به سرنخ‌های جدیدی از قاچاق‌های دیگر دست یابد. این موضوع می‌تواند به عنوان یک فرصت برای شناسایی و مقابله با شبکه‌های قاچاق سوخت در کشور عمل کند و در نهایت، مرهمی بر ناترازی سوخت در شرایط بحرانی کنونی جامعه باشد. به اعتقاد کارشناسان، کشف این قاچاق بزرگ، نه تنها نشان‌دهنده ضعف‌های موجود در سیستم نظارتی است، بلکه می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف برای دولت در راستای بهبود وضعیت سوخت و انرژی کشور تلقی شود. با بررسی دقیق‌تر این پرونده و شناسایی زنجیره‌های قاچاق، مسئولان می‌توانند به اطلاعات ارزشمندی دست یابند که به آن‌ها کمک می‌کند تا دیگر نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌های موجود در سیستم توزیع سوخت را شناسایی کنند. به گفته این افراد، در شرایطی که کشور با بحران ناترازی سوخت مواجه است، شناسایی و مقابله با قاچاق‌های کلان می‌تواند به کاهش فشار بر منابع داخلی و بهبود وضعیت تأمین سوخت کمک کند. این اقدام می‌تواند به افزایش موجودی سوخت در بازار و کاهش قیمت‌ها منجر شود و در نهایت، به نفع مصرف‌کنندگان و اقتصاد کشور باشد.

همکاری بین نهادها

برای دستیابی به این اهداف، نیاز به همکاری نزدیک بین نهادهای مختلف وجود دارد. مسئولان باید با یکدیگر همکاری کنند تا اطلاعات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و به یک استراتژی جامع برای مقابله با قاچاق سوخت دست یابند. این همکاری می‌تواند شامل به‌کارگیری فناوری‌های نوین، افزایش نظارت و کنترل بر روند تولید و توزیع سوخت و همچنین آموزش و توانمندسازی نیروهای نظارتی باشد. در نهایت اینکه قطعاً کشف قاچاق عظیم سوخت از انبارهای پالایشگاه شهید رجایی و باهنر، زنگ خطری برای مسئولان و کارشناسان است. این موضوع نشان‌دهنده ضعف‌های موجود در سیستم نظارتی و لزوم اصلاحات جدی در این حوزه است. تنها با اتخاذ تدابیر مناسب و به‌کارگیری روش‌های نوین می‌توان از بروز این معضلات جلوگیری کرده و امنیت انرژی کشور را تأمین کرد. در نهایت، امید است که با پیگیری‌های جدی و همکاری بین نهادهای مختلف، بتوان به حل این معضل بزرگ پرداخت و از آسیب‌های آن به اقتصاد کشور جلوگیری کرد.