عملکرد مسئولان در خصوص مواجهه با خطر بالقوه زلزله چه بوده؟
چمران از خدا خواست که در تهران زلزله نیاید!
آرمان ملی: 20 سال پیش بود که زلزله فاجعه باری شهر بم را لرزاند و سازه‌های ناایمن و فرتوت در غفلت برای نوسازی و مقاوم سازی، سرزمین ارگ تاریخی بم را درهم پیچاند، در آماری متفاوت جان 20 تا 45 هزار نفر را گرفت و بیش از 200 هزار نفر را مجروح یا برای همیشه معلول کرد؛ داغی که بر دل خانواده‌ها تا ابد نشست و شرح حال فرزندانی که یتیم و بی‌خانمان و والدینی که بی‌فرزند شدند، توصیف ناشدنی بودند. غم روحی از یک سو، در بی‌مکانی و بی‌خانمانی از سوی دیگر.
شاید باورتان نشود اما بنا بر شواهد و مستنداتی هنوز تعدادی در بم در کانکس زندگی می‌کنند! کانکس‌هایی که برای اسکان موقت آنها اختصاص داده شده بود و کم‌کم به خانه دائمی‌شان بدل شد.
در واقع وجه اشتراک زلزله بم با زلزله بعد از آن که خسارات بسیاری به بار آوردند، یکی ادامه بی‌توجهی مسئولان و متصدیان امر در امر مقاوم سازی و بافت فرسوده و رعایت اصول ساخت و ساز ایمنی بود و دیگری همین کانکس‌هایی که حالا در کرمانشاه، سرپل ذهاب و روستاهای زلزله زده‌اش هنوز هم به چشم می‌خورد.
از زلزله کرمانشاه هم 6 سال می‌گذرد اما کار قابل توجهی برای پیشگیری از خسارات زلزله‌های احتمالی بعدی انجام ن نشده است.کشور ما گسل‌های خطرناک و بزرگی دارد که وجودشان و نیز پیش بینی ناپذیربودن فعال شدنشان، این مسئولیت را برای افرادی که متولی امورات شهروندان در بخش‌های کشورداری شده‌اند ایجاد می‌کند که تدابیری برای حراست از جان و مال مردم بیندیشند.
عدم ساخت و ساز بر گسل‌ها و صدور بی‌رویه پروانه‌های ساخت ادامه دارد و از سوی دیگر نظارت بر این ساخت و سازها به منظور ایمنی برابر زلزله بعضا مورد غفلت واقع شده و به ساختمان‌های واقع در بافت‌های فرسوده هم رسیدگی نمی‌شود و تنها چیزی که وجود دارد اعلام هر چند وقت یکبار اخباریست که شهروندان را بیشتر عصبی کرده و به آنها استرس وارد می‌کنند؛ اخباری نظیر اینکه اگر در تهران زلزله بیاید، چند میلیون نفر می‌میرند یا بعد از آن در اثر انفجار علمک‌های گاز و انفجار انشعابات زیرزمینی چه اتفاقات فاجعه باری می‌افتد!
اینکه چه باید کرد، مشخص نیست. از عهده مردم که کاری برنمی‌آید. مسئولان هم اگر زمانی تصمیم بگیرند دست به کاری بزنند باید به آن به چشم یک پروژه بسیار بلندمدت نگاه کنند و مقاوم سازی و رسیدن به سطح کشورهای پیشرفته‌ای مثل ژاپن که کک مردم با زلزله‌های ریشتر بالا هم نمی‌گزد، با وضعیت فعلی ، چیزی دور از ذهن و دسترس و امری دست نیافتنی به نظر می‌رسد. و این نکته‌ای‌ست که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران هم روز گذشته به آن اشاره کرد و با بیان اینکه اگر در تهران زلزله‌ای رخ بدهد، این زلزله فاجعه سال و روز نخواهد بود، گفت: زلزله در تهران می‌تواند فاجعه تاریخ باشد.
او از خدا خواست که این اتفاق نیفتد با این مضمون که «خدا کند این اتفاق نیفتد البته ما نیز باید به سمت مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و سایر تاسیسات شهری برویم تا در مقابل زلزله تهران شرایط بهتری را داشته باشیم.»
چمران که این صحبت‌ها را در دویست‌وسومین جلسه شورای شهر تهران ایراد می‌کرد به زلزله بم نقبی زد و گفت: زلزله‌ای که بیش از ۳۰ هزار نفر از هموطنان ما در آن جان خود را از دست دادند که در ادامه این زلزله، زلزله‌های دیگری در اردبیل، کرمانشاه، خرم‌آباد، لرستان و... به وقوع پیوست و خساراتی را به بار آورد.
رئیس شورای شهر اما به وقوع زلزله‌های همه روزه در ایران اشاره کرد و گفت هر روز ما در کشور شاهد زلزله هستیم و این موضوع برای تهران نیز مستثنی نیست و ما شاهد زلزله در تهران نیز بوده‌ایم و اگر زلزله در تهران به صورت قوی رخ بدهد جمع کردن آن سخت و تبعات آن بسیار وحشتناک خواهد بود.
بیش از ۵۳۰ زلزله در یک ماه!
حتما شما هم متوجه وقوع زلزله‌های بسیار زیاد با ریشتر پایین در ماه‌های اخیر شده‌اید؛ زلزله‌هایی که به نظر بعد از وقوع زلزله افغانستان شیوع بیشتری پیدا کردند. شاید تعجبتان فزون شود اگر بدانید از بیش از ۵۳۰ زمین‌لرزه در آذر ماه ثبت شده‌اند.
به گزارش مؤسسه ژئوفیزیک، شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، در آذرماه ۱۴۰۲ تعداد ۵۳۶ زمین‌لرزه را ثبت کردند. این زمین‌لرزه‌ها در نواحی مختلف ایران و نواحی مرزی رخ‌داده و توسط شبکه‌های لرزه‌نگاری ثبت و تعیین محل شده‌اند. در آذرماه ۱۴۰۲ تعداد ۸ زمین‌لرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ ریشتر در داخل کشور توسط مرکز لرزه‌نگاری کشوری به ثبت رسیده است که بزرگ‌ترین آنها زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۴.۵ در مقیاس امواج درونی زمین در تاریخ ۲۳ آذر در حوالی لوندویل استان گیلان بوده است.
به لحاظ آماری ۴۸۵ زمین‌لرزه با بزرگی کوچک‌تر از ۳، تعداد ۴۳ زمین‌لرزه با بزرگی بین ۳و۴، و تعداد ۸ زمین‌لرزه با بزرگی بین ۴ و ۵ بوده است. استان خراسان‌رضوی با ۵۵ زمین‌لرزه ثبت شده دستگاهی بالاترین آمار زمین‌لرزه ثبت شده در آذرماه ۱۴۰۲ را به خود اختصاص داده است و پس از آن استان‌های خراسان‌رضوی و چهارمحال و بختیاری به ترتیب با ۴۸ و ۴۳ زمین‌لرزه قرار دارند.
مرکز لرزه‌نگاری کشوری در آذرماه امسال ۷ زمین‌لرزه در استان تهران ثبت کرده‌است که بزرگ‌ترین آنها با بزرگی ۲.۴ در مقیاس امواج درونی زمین در جوادآباد بوده است.
زلزله در فرونشست
ایران درگیر خشکسالی‌ست. به دلایل خشکاندن این سرزمین کهن نمی‌پردازیم اما خشک شدن زمین و خالی شدن آن از آب‌های زیرزمینی، زمین را مستعد فرونشست می‌کند و زمینی این چنین با زلزله‌هایی کم ریشتر هم به شدت به لرزه درخواهد آمد!
روز گذشته، عیسی بزرگ‌زاده، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران خبر داد که «۳۵۹ دشت کشور در معرض فرونشست هستند.» او گفت اگر برداشت‌های غیرمجاز ادامه پیدا کند و مشترکین بیشتر از سهمیه انرژی مصرفی خود را در طول سال مصرف کنند برقشان به ۵ کیلووات ساعت محدود می‌شود که فقط قابلیت بهره‌برداری و روشنایی متعارف در منزل را داشته و امکان تخلیه آب چاه را نخواهند داشت.
بزرگ‌زاد، همچنین گفت: در حال حاضر بیشتر از ۷۰ درصد از دشت‌ها با مشکلات آبی و شمار زیادی از آنها با مشکل فرونشست مواجهند و ما راهی جز مدیریت منابع آب و انرژی در بخش مشترکین بدمصرف و پرمصرف نداریم. باید نگران کشاورزی پایدار و منابع آب زیرزمینی و فرونشست باشیم و اقدامات در دستور کار در این رابطه این امکان را فراهم می‌کند که به کشاورزی پایدار برسیم و منصفانه‌تر و با رعایت پایداری زیست‌بوم از منابع آب زیرزمینی استفاده کنیم.
ارسال نظر