ایران - شورای‌حکام در وقت اضافه

روز پنجشنبه تروئیکای اروپا توانستند برنامه‌‌های خود در تقابل با تهران را عملی کنند. آنها با اکثریت آرا مسیر رسیدن پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل و اعمال تحریم‌های بیشتر را هموارتر کردند. موردی که پیش از هر چیز وضعیت معیشتی شهروندان ایرانی را تهدید خواهد کرد.

حالا نه‌تنها ایران وضعیت مناسبی (از نظر اقتصادی) ندارد بلکه اروپا هم خود را برای روزهای حضور ترامپ در کاخ سفید آماده می‌کند. اروپایی‌ها از این راه می‌خواهند به‌نوعی به رئیس‌جمهور جنجالی آمریکا نشان دهند که حداقل در این مورد، کنار او قدم خواهند زد. ایران اما همچنان از مقامات شورای حکام و سازمان بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد تا سیاسی بازی را کنار بگذارند. باتوجه به اینکه تهران همواره تاکید کرده که فعالیت‌های هسته‌ای او در چارچوب صلح‌آمیز قرار دارد ولی حالا در جواب به قطعنامه جدید، سازمان انرژی اتمی و وزارت امورخارجه در بیانیه‌ای مشترک اعلام کرده‌اند که توان سانتریفیوژها را افزایش داده‌اند. موردی که گویا در سفر اخیر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های مورد بحث، به‌او گوش زد کرده بودند. ولی حالا ایران و شورای حکام در وقت اضافه حضور دارند که بادرنظر گرفتن سطح اختلافات همچنان راه‌های مذاکره و تعامل باز خواهد بود.

ایران از ان‌پی‌تی خارج می‌شود؟

محمدحسن آصفری، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و نماینده سابق مجلس در پاسخ به این سوال که در نهایت ماراتن ایران و آژانس انرژی اتمی به‌کجا خواهد انجامید، به‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «شورای حکام به محفلی سیاسی تبدیل شده است. آنها سیاست‌های آمریکا را در منطقه اجرا می‌کنند ولی به‌نوعی دیگر. اکنون همه دنیا می‌دانند که جمهوری اسلامی صدمه دیده تسلیحات کشتار جمعی است. در جنگ تحمیلی هزاران غیرنظامی به دلیل تسلیحات شیمیایی جان خود را از دست دادند. این تسلیحات توسط همین کشورهای اروپایی در اختیار عراق قرار گرفت. تهران بارها تاکید داشته که تسلیحات کشتار جمعی امنیت جهان را به‌خطر خواهد انداخت. در حالی فشار آژانس به ایران زیاد شده که ایران عضو ام‌پی‌تی و فعالیتش بر اساس قوانین بین‌المللی است ولی در مقابل می‌بینیم اسرائیل با در اختیار داشتن سلاح‌های اتمی عضو ‌ام‌پی‌تی نشده و به قوانین پایبند نیست.»

او در همین مورد ادامه می‌دهد: «هر زمانی که آژانس نیاز داشته اجازه بازرسی به آنها داده شده و حتی به صورت سر زده هم بازدیدهایی داشته است. ایران همواره در راستای فعالیت‌های صلح‌آمیز فعالیت می‌کند و اگر این رفتار بر علیه ایران ادامه داشته باشد،‌شان و جایگاه آژانس از نگاه فنی به نگاه سیاسی تغییر خواهد یافت. این به نفع آژانس نیست. ایران فعالیت‌های پوشیده ندارد و همواره بر اساس دستورات آژانس فعالیت می‌کنیم. اینکه نظارت‌ها و بازدیدها را به‌عنوان اهرمی علیه ایران به‌کار ببرند باعث می‌شود تهران رفتارهای دوگانه‌ آژانس را تحمل نکند.»

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی با تذکری به مسئولان آژانس اضافه می‌کند: «اگر آژانس رفتار خود را تا رسیدن پرونده به شورای امنیت سازمان ملل ادامه دهد، تهران هم گزینه‌های روی میز خود را در دستور کار قرار خواهد داد و آن روز دیگر به نفع آژانس نخواهد بود. اگر این رفتارها ادامه داشته باشد بعید نیست که در ادامه این نگاه‌های غیر فنی از ان‌پی‌تی هم خارج شویم. اگر بخواهند تحریم‌های جدید اعمال کنند یخ‌های بی‌اعتمادی بین آنها و شهروندان ایرانی ذوب نخواهد شد. اگر این تحریم‌ها اثرگذار بود نمی‌توانستیم مقاومت کنیم.»

او در همین مورد ادامه می‌دهد: «این تحریم‌ها برای آنها سودی نخواهد داشت. البته برای ما هم زیان به‌همراه دارد ولی این موضوع نمی‌تواند مانع افزایش توان دفاعی و همچنین مانع استفاده از حقوق ‌قانونی‌مان در حوزه هسته‌ای شود. تحریم‌های آنها نتوانسته کارساز باشد و به جای این رفتارهای تحریمی باید دور یک میز بنشینیم و مذاکره کنیم. در ادامه مجلس طرح‌هایی در مورد اقدام راهبردی در دستور کار خواهد داشت تا دولت را ملزم به انجام اقداماتی بر علیه غربی‌ها کند.»

اقدامات جبرانی آغاز شد

بهروز کمالوندی، معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگوی تلویزیونی درباره جزئیات اقدامات ایران در پاسخ به قطعنامه شورای حکام آژانس گفت: «اقدامات جبرانی کشورمان بلافاصله پس از صدور قطعنامه چهار کشور غربی علیه کشورمان آغاز شده است. زمانی که آقای گروسی به عنوان مدیر کل آژانس هسته‌ای در ایران بود، او را به مجتمع‌های غنی سازی برده و از آنها دیدن‌کرد. در آنجا هزاران ماشین سانتریفیوژ نصب شده و آماده بود. به آنها گفتیم که ما به دنبال راه حل‌های تعاملی هستیم ولی اگر غربی‌ها روش دیگری را اتخاذ کنند در عین حال آماده هستیم. مدیر کل پیشنهادی داشت که موقتا ذخایر ۶۰ درصد را بالا نبریم. به مدیرکل گفتیم که [در صورت عدم تعامل] ما بلافاصله و در لحظه، اقدام خواهیم کرد. در عین حال اقدامات مهم دیگری را انجام می‌دهیم که موجب خواهد شد ضریب امنیت‌مان افزایش یابد. این کار چند کشور غربی باعث خواهد شد که افزایش ظرفیت در حوزه‌های مختلف صنعت هسته‌ای داشته باشیم.»

بیانیه مشترک علیه تروئیکای اروپا

سازمان انرژی اتمی و وزارت امورخارجه در بیانیه‌ای مشترک به قطعنامه ضد ایرانی واکنش نشان دادند. در بخشی از این بیانیه آمده است: ‌مراجع صلاحیت‌دار جمهوری اسلامی ایران در سطوح مختلف پیش‌تر اعلام کرده بودند که اتخاذ هرگونه اقدام تقابلی و سوءاستفاده از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای پیشبرد اهداف نامشروع و سیاسی، با پاسخ متقابل ایران مواجه خواهد شد. مختصات پاسخ احتمالی ایران از قبل نیز به مدیرکل آژانس اطلاع‌رسانی شده است. بر همین اساس، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دستور انجام اقدامات موثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه‌ معتنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد. بدیهی است این اقدامات در راستای صیانت از منافع کشور و‌ توسعه هرچه بیشتر صنعت هسته‌ای صلح‌آمیز، متناسب با نیازهای روز‌ افزون ملی و در چارجوب حقوق و تعهدات ایران وفق موافقتنامه پادمان جامع انجام می‌شود. در عین حال، همکاری‌های فنی و پادمانی با آژانس، مثل گذشته و در چارچوب موافقتنامه پادمان ادامه خواهد یافت.

جزئیات قطعنامه ضد ایرانی

قطعنامه تصویب شده در روز پنجشنبه ۲۱ نوامبر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ملزم می‌کند که یک «ارزیابی جامع و به‌روز» از فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارائه دهد، که در نهایت می‌تواند باعث ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی تحریم‌های بیشتر علیه تهران شود.

در رای‌گیری پنجشنبه شب، ۱۹ کشور از مجموع ۳۵ کشور عضو شورای حکام به قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی و آمریکا رای مثبت دادند، یک کشور رای نداد، ۱۲ کشور رای ممتنع صادر کردند و روسیه، چین و بورکینا‌فاسو تنها سه کشوری بودند که به این قطعنامه رای مخالف دادند. رأی‌گیری پشت درهای بسته بسته برگزار شد و نتیجه آن را دیپلمات‌هایی مشروط بر ناشناس ماندن به رسانه‌ها اعلام کردند.

در این قطعنامه که از سوی تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) پیشنهاد شده بود و حمایت ایالات متحده آمریکا را داشت و پیش از بازگشت دوباره دونالد ترامپ به کاخ سفید صادر شد، از تهران خواسته شده است تا در خصوص ذرات اورانیومی که در دو مکان کشف شده و به عنوان سایت هسته‌ای اعلام نشده‌‌اند شفاف سازی کند و پاسخ دهد.