کاهش ارزش پول ملی و تولیدکنندگان ورشکسته

برای کاهش فشارهای اقتصادی به مردم چه باید کرد؟ «آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با سهیلا جلودارزاده نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی، عضو شورای مرکزی خانه کارگر، مسئول تدوین سیاست‌های کلان نظام در مورد خانواده در کمیته بانوان مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس اتحادیه زنان کارگر گفت‌وگو کرده است. جلودارزاده در این زمینه معتقد است: «گاهی فردی بیمار می‌شود و این درد ادامه پیدا می‌کند تا جایی که فرد بیمار از درد زیاد به مرگ راضی می‌شود. شرایط اقتصادی کشور چنان است که همواره باید به چنین موضوعی اندیشید. در سال‌های اخیر میزان خودکشی‌ها در کشور افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر میزان افسردگی و پرخاشگری نیز افزایش پیدا کرده است. میزان پرخاشگری در جامعه که عمدتا ریشه اقتصادی دارد به شکلی است که کاملا در سطح جامعه خود را نشان می‌دهد. انقلاب برای مردم ایران احساس خوشحالی و خودباوری به وجود آورده بود و روزهای خوبی را برای مردم رقم زده بود. این در حالی است که شرایط اقتصادی نامناسب و چالش‌های مدیریتی که در کشور به وجود آمده، این خاطرات خوش را تهدید می‌کند و در عین حال تاب‌آوری مردم را افزایش داده است. مسئولانی که در این زمینه تصمیم‌گیر هستند، نباید اجازه دهند تاب‌آوری کاهش پیدا کند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*دولت آقای پزشکیان به چه میزان در وعده‌های اقتصادی که به مردم داده موفق عمل کرده است؟چرا مشکلات اقتصادی مردم همچنان پابرجاست؟

این موضوعی است که باید به صورت همه‌جانبه به آن نگاه کرد. برخی عنوان کرده بودند که دولت سیزدهم اسب زین شده در اختیار دولت چهاردهم قرار داده و دولت چهاردهم می‌تواند از مواهب اقدامات دولت سیزدهم استفاده کند. البته این شوخی بزرگی بود که با دولت چهاردهم کردند و در واقع چنین نبود. مردم نیز چنین برداشتی از این عبارت نداشتند و بیشتر آن را یک شوخی قلمداد کردند. وضعیت اقتصادی که به دولت پزشکیان تحویل داده شد، شرایط خاصی داشت و می‌‌توان گفت وضعیت اقتصادی نه تنها در شرایط نرمال نبود، بلکه با چالش‌های جدی هم مواجه بود. برخی اظهاراتی که برای امیدواری به مردم داده می‌شود قابل درک است. با این وجود آنچه باعث قضاوت مردم است وضعیت سفره‌های آنهاست که در دولت قبل وضعیت خوبی نداشت و روزبه‌روز نیز وضعیت سخت‌تری پیدا می‌کرد. مردم برای قضاوت عملکرد یک دولت بدون هیچ واسطه‌ای به حساب بانکی، میزان تورم و آینده فرزندان خود نگاه می‌کنند. این در حالی است که در ابتدای شکل‌گیری دولت چهاردهم مردم قضاوت مثبتی از عملکرد دولت سیزدهم نداشتند. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد، ارتباط اقتصاد با سیاست‌های خارجی است. تردید نیست که اگر در تعامل با دیگر کشورها، از نظر منافع دچار چالش باشیم، تضاد منافع با دیگر کشورها روی اقتصاد اثر می‌گذارد. این وضعیت باعث می‌شود که نتوانیم از ظرفیت‌های اقتصادی خود در راستای تعامل با کشورهای دیگر جهان استفاده کنیم. امنیت اقتصادی و اجتماعی یکی از نیازهای اساسی مدرم است. در حال حاضر موضوعات غیر اقتصادی روی اقتصاد کشور اثر می‌گذارد و مسئولان باید راهی برای کنترل آن بیابند.

*چرا دولت نتوانسته برای مردم امنیت اقتصادی ایجاد کند؟

این وضعیت تنها مختص به دولت آقای پزشکیان نیست و در دولت‌های گذشته نیز وجود داشته است. دولت آقای پزشکیان اقدامات مثبتی در راستای بهبود وضعیت معیشتی مردم انجام داده است. با این وجود سیاست‌های اقتصادی و غیر اقتصادی در به وجود آمدن شرایط امروز تأثیرگذار بوده است. تقریبا همه مسئولان می‌دانند که هرچه مردم بیشتر در معرض تورم و بی‌ثباتی اقتصادی قرار داشته باشند، به همان میزان از رضایت آنها نسبت به دولت کاهش پیدا می‌کند. به هر حال صبر و تحمل مردم در مقابل گرانی‌ها و تورم اندازه‌ای دارد و نمی‌توان شرایطی را در نظر گرفت که گرانی و تورم در جامعه وجود داشته باشد و میزان رضایت هم بالا باشد. در سال‌های اخیر ارزش پول ملی روزبه‌روز کاهش پیدا کرده که نمی‌توان نقش تحریم‌ها را در آن نادیده گرفت، اما مساله فراتر از تحریم‌هاست و ریشه در اقتصادی بیمار و دربند دارد. در شرایط کنونی واردات لازم در کشور صورت نمی‌گیرد و صادرات تولیدات داخلی نیز با موانع زیادی مواجه است. تولیدکنندگان ما در شرایطی که ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند، ناچار هستند هزینه‌ها خرید مواد مورد نیاز خود را به صورت دلاری پرداخت کنند. این اقتصادی بوده که قبل از دولت چهاردهم وجود داشته و ارتباطی به این دوره ندارد. از سوی دیگر تنش‌ها و درگیری‌ها در خارج از مرزهای کشور، موجب بالا رفتن هزینه نقل و انتقال می‌شود. تحریم‌ها نیز در سال‌های اخیر چنان افزایش یافته که بر قیمت مواد اولیه تاثیر قطعی گذاشته است. به عبارت دیگر مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان به سختی به دست آنها می‌رسد. کاهش ارزش پول ملی باعث ورشکستگی کسب و کارها و بخش‌های خرد اقتصادی هم می‌شود. به همین دلیل در سال‌های اخیر اغلب کسب و کارها راکد بوده و یا ورشکسته شده و یا در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند. وضعیت امروز اقتصادی در 6 ماه گذشته به وجود نیامده که دولت آقای پزشکیان بتواند برای آن راهکار پیدا کند. تردید نیست که وضعیت امروز اقتصاد کشور نتیجه سیاست‌های دولت‌های گذشته است. در این مدت حتی سیاست‌های پیشگیرانه نیز در پیش گرفته شده تا وضعیت از اینکه هست سخت‌تر نشود و در کنار آن، برخی سیاست‌های مثبت برای تقویت اقتصاد کشور نیز در پیش گرفته شده است.

وضعیت اقتصادی که به دولت پزشکیان تحویل داده شد، شرایط خاصی داشت و می‌‌توان گفت وضعیت اقتصادی نه تنها در شرایط نرمال نبود، بلکه با چالش‌های جدی هم مواجه بود

*در هفته‌های اخیر نوسان بازار ارز و طلا فضای اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است. فکر می‌کنید این وضعیت تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند؟

گاهی فردی بیمار می‌شود و این درد ادامه پیدا می‌کند تا جایی که فرد بیمار از درد زیاد به مرگ راضی می‌شود. شرایط اقتصادی کشور چنان است که همواره باید به چنین موضوعی اندیشید. در سال‌های اخیر میزان خودکشی‌ها در کشور افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر میزان افسردگی و پرخاشگری نیز افزایش پیدا کرده است. میزان پرخاشگری در جامعه که عمدتأ نیز ریشه اقتصادی دارد به شکلی است که کاملا در سطح جامعه خود را نشان می‌دهد. انقلاب برای مردم ایران احساس خوشحالی و خودباوری به وجود آورده بود و روزهای خوبی را برای مردم رقم زده بود. این در حالی است که شرایط اقتصادی نامناسب و چالش‌های مدیریتی که در کشور به وجود آمده، این خاطرات خوش را تهدید می‌کند و در عین حال تاب‌آوری مردم را افزایش داده است. مسئولانی که در این زمینه تصمیم‌گیر هستند، نباید اجازه دهند تاب‌آوری کاهش پیدا کند.

*موضع‌گیری غیر اصولی ترامپ با واکنش سریع کشورمان روبه‌رو شد و مذاکره و تعامل فعلا از دستور کار خارج شده است. با این حال ارزیابی شما از آینده وضعیت اقتصادی کشور، با توجه به حضور ترامپ در کاخ سفید چیست؟

من معتقدم در قرن بیست و یکم باید به ترامپ به عنوان یک پدیده ننگین در جامعه جهانی نگاه کرد. مردم غزه در یک سال اخیر با وضعیت فاجعه‌باری مواجه بوده‌اند و نزدیک به40 هزار نفر از آنها کشته شده‌اند. با این وجود ترامپ پس از رسیدن به قدرت عنوان می‌کند که مردم غزه باید سرزمین خود را ترک کنند و در کشورهای دیگر زندگی کنند. درست است که در دوره‌هایی می‌شد از فرصت استفاده کرد و از تنش‌ها کاست و حتی این هم درست است که برخی فرصت‌ها از دست رفته است اما مذاکره اصولی دارد که نمی‌توان نادیده گرفت و به بیان دیگر نمی‌توان تحت هر شرایطی وارد چنین مسیری شد. با همه اینها نمی‌توان منکر تاثیر مثبت کاهش تنش‌ها در اقتصاد کشور شد. شاید اگر از فرصت‌های مذاکره که در گذشته وجود داشت استفاده می‌کردیم امروز در شرایط دیگری قرار می‌گرفتیم. پس از جنگ تحمیلی بین ایران و عراق ما در شرایط گفت‌وگو با جهان قرار داشتیم. در همان مقطع زمانی آقای خاتمی موضوع گفت‌وگوی تمدن‌ها را در سطح جهان مطرح کردند که مورد استقبال مردم جهان قرار گرفت. همان زمان فرصت خوبی بود که ما باید رابطه خود را با جهان ترمیم می‌کردیم و با جهان تعامل بیشتری می‌کردیم. شاید اگر ما از فرصت‌ها به خوبی استفاده می‌کردیم امروز بود و نبود فردی مانند ترامپ نمی‌توانست چنین تاثیری در اقتصاد کشور داشته باشد. هرچند این شخص را نمی‌توان در شمار افراد معقول درنظر آورد. او با این حرف که مردم غزه باید سرزمین خود را ترک کنند تلاش دارد برای مردم غزه تعیین تکلیف کند اما معلوم است هیچ درکی از موضوع غزه و فلسطین ندارد. در هر حال گفت‌وگو و مذاکره راهی برای پایان دادن به تنش‌ها و درگیری‌ها محسوب می‌شود. گفت‌وگو و مذاکره روش پیامبر اسلام بوده و ایشان نیز در مواجهه با دشمنان از روش گفت‌وگو استفاده می‌کردند. اگر مسیر گفت‌وگو و مذاکره قابل کنترل باشد، به هیچ وجه ضرر نداشته و سود هم به همراه دارد. خداوند نیز در قرآن خطاب به پیامبر می‌گوید: «قل» یعنی بگو که این گفتن برای جلوگیری از تخاصم و درگیری است. مذاکره اگر با تاکتیک‌های مناسب صورت بگیرد نتیجه بخش خواهد شد. هنگامی که ترامپ از برجام خارج شد خودش و آمریکا را در سطح جهانی منفور کرد. این اقدام باعث خوشحالی اندیشمندان و آزادی‌خواهان جهان نشد، بلکه همه متوجه شدند که آمریکا کشور بدعهدی است که نمی‌توان روی قراردادهای آن حساب باز کرد. در شرایط کنونی نیز باید تمرکز داشت و راهی یافت که بتوان از تنش‌ها و درگیری‌ها کاست و به نتیجه مورد نظر رسید. این در حالی است که تصمیم‌گیران جامعه باید شرایط حساس و خطیر جامعه و به خصوص وضعیت اقتصادی مردم را همواره مورد توجه قرار دهند و براساس آن تصمیم بگیرند.