عقب‌گرد ترامپ از کوچ اجباری

ترامپ در کنفرانس خبری مشترک با نتانیاهو اعلام کرد که غزه دیگر جای زندگی برای فلسطینیان نیست و کشورهای عربی منطقه باید پذیرای اهالی غزه باشند تا ایالات متحده بتواند این منطقه را بازسازی کند. این پیشنهاد آمریکا تنها یک موافق داشت: نتانیاهو و اعضای افراطی کابینه‌اش. در مقابل، مصر، اردن و کشورهای اتحادیه عرب یکپارچه با این طرح مخالفت کردند. شدت این مخالفت‌ها به حدی بود که حتی در اروپا نیز واکنش‌های منفی گسترده‌ای به دنبال داشت. وزیر امور خارجه آلمان صراحتاً این طرح را برابر با نادیده گرفتن حقوق فلسطینیان دانست. فشارهای بین‌المللی چنان افزایش یافت که در نهایت وزارت خارجه آمریکا از زبان سخنگوی خود اعلام کرد که منظور رئیس‌جمهور ترامپ این بوده است که اهالی غزه ابتدا باید در سرزمین دیگری ساکن شوند تا این منطقه بازسازی شود، چرا که در حال حاضر امکان زندگی در آن وجود ندارد.

**ترامپ کوتاه آمد

هرچند ترامپ بارها بر این مسئله تأکید کرده و برخی رسانه‌ها تحلیل کرده بودند که حتی ممکن است وی بخواهد این منطقه را با هزینه شخصی خریداری کرده و بازسازی کند، اما در نهایت از این طرح عقب‌نشینی کرد. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ترامپ در پاسخ به سوالات خبرنگاران در دفتر بیضی کاخ سفید، وعده اخبار خوب برای خاورمیانه داد، اما جزئیات بیشتری ارائه نکرد. ترامپ که پیش‌تر طرحی مبنی بر تصاحب نوار غزه توسط آمریکا و انتقال فلسطینیان به اردن و مصر را مطرح کرده بود، حالا آن را صرفاً یک توصیه دانسته و اظهار داشت که از مخالفت رهبران جهان با این پیشنهاد متعجب شده است. او گفت: این طرح من است و فکر می‌کنم جواب می‌دهد، اما من آن را تحمیل نمی‌کنم. فقط می‌خواهم بنشینم و آن را توصیه کنم. ترامپ همچنین با اشاره به خروج اسرائیل از غزه، آن را یک معامله بد در زمینه املاک و مستغلات خواند و افزود: هیچ محدودیتی برای هر اقدامی که نتانیاهو بخواهد انجام دهد، وجود نخواهد داشت.

**چرا تغییر موضع؟

اینکه ترامپ ناگهان اعلام کرده است که طرح او درباره غزه صرفاً یک توصیه بوده، نشان می‌دهد که او به دنبال پیشبرد سایر برنامه‌های خود در عرصه بین‌المللی با کمک اعراب و سایر قدرت‌های جهانی است. به‌ویژه، او برای پایان دادن به جنگ اوکراین به پشتیبانی اعراب نیاز دارد، زیرا در سال‌های اخیر روابط میان کشورهای عربی و پوتین به‌شدت تقویت شده است. از این منظر، ترامپ نمی‌تواند به خاطر طرحی که صرفاً به نفع اسرائیل و آمریکا است، از حمایت‌های مادی و معنوی اعراب در متقاعد کردن پوتین به پذیرش آتش‌بس در اوکراین چشم‌پوشی کند. او به‌شدت بر حمایت‌های اعراب، خصوصاً عربستان، حساب باز کرده است. تا جایی که به واسطه محمد بن سلمان توانسته است هیأت‌های آمریکایی و روسی را در ریاض پشت میز مذاکره بنشاند و هم‌زمان چند هدف را دنبال کند: اول، بازسازی روابط دیپلماتیک از دست‌رفته میان روسیه و آمریکا؛ دوم، دستیابی به توافق با روس‌ها درباره اوکراین و پایان جنگ؛ و سوم، تثبیت موقعیت خود به‌عنوان میانجی صلح، تا بتواند به سراغ دیگر طرح‌های سیاست خارجی خود برود، از جمله مسائل مربوط به کانال پاناما و درخواست الحاق کانادا به ایالات متحده. علاوه بر این، کارشناسان معتقدند که تغییر رویکرد ترامپ می‌تواند نشان‌دهنده محاسبات انتخاباتی او نیز باشد. با توجه به نزدیک شدن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، او نیاز دارد که حمایت گروه‌های مختلف را حفظ کند، از جمله لابی‌های عربی که در ایالات متحده نفوذ قابل‌توجهی دارند. به همین دلیل، او در تلاش است تا سیاست‌های خود را به‌گونه‌ای تنظیم کند که ضمن حفظ روابط با اسرائیل، مخالفت کشورهای عربی را نیز به حداقل برساند. این موضوع همچنین نشان می‌دهد که ترامپ قصد دارد در آینده بر سیاست‌های منطقه‌ای خود تمرکز بیشتری کند و از هرگونه تصمیمی که ممکن است به ضرر او تمام شود، اجتناب ورزد.