مطالبات محقق نشده پرستاران

پرستاری یکی از شغل‌هایی است که در همه جای دنیا، به دلیل شرایط دشوار کاری که فرد با آن روبه‌رو است، امکانات و تسهیلات ویژه‌ای برای این افراد درنظرگرفته می‌شود. اما در ایران خبری از این امکانات نیست و شرایط کاری پرستاران، حتی از دیگر کشورها نیز دشوارتر است. مهم‌ترین دلیل آن هم کمبود پرستاران، اجبار به اضافه کاری با دریافتی‌های بسیار پایین و حقوق پایه کم است. حتی تعداد قابل توجهی از پرستاران در سال‌های اخیر، تصمیم به ترک کار خود گرفته‌اند و خانه نشین شده‌اند. اما این میان نکته‌ای که مغفول مانده است، این است که پرستارانی که در شرایط سخت تن به کار طولانی و اضافه‌کاری‌های ممتد و بیش از توان و ظرفیت و استاندارد می‌دهند، در نهایت خطری جدی را به نظام سلامت وارد می‌کنند. خطراتی را که به گفته خود آنها می‌تواند حتی بیماران را با مشکلاتی مواجه کند.

محمدشریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار، در مورد مهم‌ترین مطالبات پرستاران به «آرمان ملی» گفت: مهم‌ترین مطالبات پرستاری این است که دریافتی‌های پایینی دارند. به هر صورت پرستار هم خانواده و زندگی دارد و باید اموراتش را بگذراند. کار می‌کند که حقوق دریافت کند. زمان قدیم می‌گفتند پرستاران فرشته هستند، اما اکنون با توجه به وضعیت اقتصادی موجود، یک پرستار هم باید بتواند شرایط یک زندگی حداقلی را برای خود فراهم کند، تا بتواند با انگیزه و تمرکز به خدمت پرستاری‌اش ادامه دهد. پرستاری مثل دیگر خدمات نیست. اگر فردی در شرکتی، کارخانه‌ای یا یک سیستم تولیدی است، اگر خسته باشد و خطا کند، آن خروجی‌اش، ممکن است در نهایت منجر به خرابی یک قطعه ماشین شود، هرچند آن هم درست نیست که خراب باشد. اما خطای پرستاری مصادف با جان مردم است. یعنی حتی ممکن است که مرگ، بیمار را تهدید کند. بنابراین در دنیا پرستاران را به شکلی تامین می‌کنند، که دغدغه معیشت نداشته باشند. یعنی با یک شیفت کار بتوانند زندگی‌شان را اداره کنند. خانه و خودرو داشته باشند و در اروپا و آمریکا هم این طور است و در همان چندسال اول کار می‌توانند به این امکانات اولیه دست یابند.

سختی کار پرستاری

شریفی مقدم با اشاره به سختی کار پرستاری افزود: کار سخت است و در همه دنیا هم این شغل سختی است. اما در ایران سخت‌تر است، زیرا نسبت پرستار به جمعیت و به تخت بیمارستانی‌مان خیلی کمتر است. مثلا فرض کنید در ‌آی.سی.یو که باید یک پرستار نهایتا یک یا دو بیمار داشته باشد، اکنون گاهی به 4تا 6بیمار هم می‌رسد. خستگی مفرط در تن این پرستار می‌ماند. ضمن اینکه این پرستار هم یک پرستار معمولی نیست که مثلا از استراحت و خانه آمده باشد. غالبا پرستاران ما دو تا سه شیفت کار می‌کنند. همه اینها شرایط پرستاران را سخت‌تر می‌کند و سبب می‌شود که دودش در چشم بیماران رود.

دبیرکل خانه پرستار، در مورد خواسته‌های جامعه پرستاری در ادامه گفت: خواسته جامعه پرستاری تامین حداقلی‌های دریافتی است. حالا این حداقلی‌ها به دو بخش برمی‌گردد. یکی بحث دریافتی ثابت آنهاست که همان حقوق ثابتشان است که اکنون یک پرستار با مدرک لیسانس یا فوق لیسانس در بیمارستان، بین 14تا16میلیون تومان دریافتی دارد. ما به وزارت بهداشت، پیشنهاد کردیم که این حقوق ثابت را بالاببرید. سوال این است که آیا راهکار قانونی وجود دارد؟ بله پرستاران الان چندسال است که درخواست دارند که یک بخش فوق‌العاده خاصی است که برای مشاغل خاص است و قانون‌گذار این را ایجاد کرده است، که اینجا وزارت بهداشت، و دولت می‌توانند این ضریب را تا سه برابر اضافه کنند. حالا جامعه پرستاری این انتظار را دارد که حداقل ضریب دو یا یک باشد. اکنون برای پرستاران این فوق‌العاده خاص ایجاد نشده است و تنها در دوماه اعتراضات پرستاران در امسال شدیدتر شده بود و در اغلب شهرها این اعتراضات گسترده صورت گرفته بود، این فوق‌العاده خاص را با ضریب 0.4درصد، یعنی حتی کمتر از نصف یک درصد، این را تنها دوماه پرداخت کردند، که آن هم در حکم پرستاران نبود و بعد از دوماه قطع شد. در دولت جدید هم که اوایل خیلی هم استقبال کردند و به دنبال این بودند که مشکلات را رفع کنند. در فصل بودجه و در شهریور و مرداد بود که پیشنهاد کردیم این بخش را لحاظ کنند. قاعدتا اگر بخواهد این افزایش در سال 1404 تبلور پیدا کند و به اجرا برسد، باید در بودجه سال 1403 مقدماتش و یا پیش بینی‌های لازم را فراهم می‌کردند. ما تا جایی که اطلاع داریم، چیز خاصی در بودجه برای این بند فوق‌العاده خاص برای پرستاری درنظر نگرفتند.

تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، قانونی اجرا نمی‌شود

شریفی مقدم درباره دریافتی‌های متغیر پرستاران نیز گفت: مساله بعدی دریافتی متغیر پرستاران است که یک قانونی دارند، تحت عنوان قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، که برای سال 86 است. این قانون کاملا تصریح کرده است که پرستاران همچون سایر گروه‌های پزشکی باید خدماتشان تعرفه داشته باشد. حدد18 سال از تصویب آن قانون می‌گذرد. به‌رغم اینکه همیشه سران سه قوه، این موضوع را تاکید کردندو دستور دادند، رئیس‌جمهور و قوه قضائیه، و مجلس هم که تصویب کرده است، اما وزارت بهداشت زیر بار آن نرفته است. دوسال قبل آمدند و آنچه که در حال حاضر وزارت بهداشت به عنوان قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اجرا می‌کند، اصلا قانون نیست. یک چیز من درآوری است که آن را اجرا می‌کنند و یکی از منشا اعتراضات جامعه پرستاری همین اجرای غیرقانونی و غیرکارشناسی تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است که قانون کاملا صراحت دارد که برای پرستاران اجرا کند. یعنی برای بقیه گروه‌ها از سال 1376اجرا شده است و نحوه اجرای آن هم به این صورت که پرداخت براساس خدمت است و همین مبنای پرداخت بیمه‌ها است. اما برای پرستاری این اتفاق نیفتاده است و براساس تخت آمدند و یک رقمی را لحاظ کردند که این اصلا توهین به جامعه پرستاری است که خدمتش را براساس تعداد تخت‌ها محاسبه می‌کنند. مثلاحتی اگر یک مرغ هم روی این تخت بخوابد، به کل گروه پرستاری 270هزار تومان در شبانه روز می‌دهند، که از این مبلغ مقداری هم بابت مالیات و خدمات کسر می‌شود. ما قبل از اجرا هم پیش بینی می‌کردیم که این مساله سبب اعتراض پرستاران می‌شود. این مساله هم به‌رغم اعتراضات، هیچ تغییری در وضعیت و اجرای آن رخ نداده است.

افزایش ناچیز نرخ اضافه کار

دبیرکل خانه پرستار در مورد افزایش نرخ اضافه‌کاری پرستاران، که در نهایت هم مبلغ ناچیزی است، گفت: پیرو اعتراضاتی که در مرداد و شهریور صورت گرفت، قرارشد که نرخ اضافه کار پرستاران افزایش یابد. هرچندافزایش نرخ اضافه کار، مطالبه جامعه پرستاری نبود. جامعه پرستاری گفتند ما اضافه کار اجباری انجام نمی‌دهیم. سال‌ها وزارت بهداشت این اضافه‌کار اجباری را نرح پایین به جامعه پرستاری تحمیل می‌کرد. پرستاران به اجبار زیربار این مساله می‌رفتند. تا اینکه در دیوان عدالت اداری شکایت کردند و بعد از افزایش شکایت‌ها، رای صادر کردند که اضافه کار نباید اجباری باشد و باید با توافق طرفین باشد و چون دیدند که پرستاران با این نرخ اضافه کاری موجود کار نمی‌کنند، درصدد افزایش نرخ اضافه کار برآمدند، که آن را هم با منت افزایش دادند. یعنی نرخ اضافه کاری که 20تا30 هزارتومان بوده را به 70 تا80 هزارتومان افزایش دادیم. این اقدامی بوده است که برای پرستاران انجام دادند، که البته جزو خواسته‌ها و مطالبات پرستاران نبوده است. این مشکل خود سیستم بوده است که حالا نرخ را کمی بالا برده است، که از همین هم پرستاران استقبال نمی‌کنند، زیرا کارشان به هرحال کار سختی است. نهایتا احساس بی‌عدالتی را که جامعه پرستاری در نظام سلامت می‌بیند، از همه بیشتر این افراد را رنج می‌دهد. چاره‌ای که اکنون حاکمیت پیش روی پرستاران گذاشته است، مهاجرت و ترک شغل و تغییر شغل و نشستن در خانه است.