نظم نوین راهبردی پاستور و کرملین

برخی از منتقدان که نگاه مثبتی به کرملین ندارند و به‌دلیل تجربه‌های تاریخی معتقدند که طرف مقابل همواره درصدد بهره‌برداری بوده و با کارت تهران بازی کرده است. در مقابل برخی دیگر می‌گویند آنچه روابط پاستور و کرملین خوانده می‌شود نه‌تنها تاکنون توانسته انتظارات را برآورده کند بلکه درآینده هم می‌تواند موثر باشد. در سفری که به‌تازگی «مسعود پزشکیان» به کرملین داشت به‌همراه ولادیمیر پوتین یک توافقنامه جامع راهبردی 47 بندی به امضای رسید و همان‌طوری که در ادامه اشاره خواهیم کرد این توافقنامه دارای بند‌های خاصی است. مانند اینکه اگر کشوری به ایران یا روسیه حمله نظامی کرد طرف دیگر با کشور مهاجم همکاری نخواهد کرد و همچنین موارد امنیتی دیگری که هنوز فاش نشده‌اند. روز گذشته اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه از سفر «سرگئی لاوروف»، وزیر امورخارجه روسیه به تهران در این هفته خبر داد. او در مورد این سفر راجع به روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد پرداخت. هرچند همه در انتظار هستند تا ببینند سفر لاورف به تهران چه دستاوردهایی دیپلماسی و البته روابط با آمریکا خواهد داشت ولی در این مورد «میخائیل اولیانوف»، دیپلمات ارشد روس در پاسخ به پرسش یکی از کاربران شبکه ایکس در مورد احتمال تاثیر بهبود احتمالی روابط مسکو-واشنگتن بر روابط این کشور و ایران و فشار احتمالی دولت ترامپ بر روسیه در این زمینه گفت: «برای من روشن است که روابط ما با ایران به روابط با آمریکا وابسته نخواهد بود». حالا باید منتظر ماند تا اینکه مشاهده کنیم که آیا روسیه طبق وسعیت «پترکبیر» چه استفاده‌ای از آب‌های گرم خلیج‌فارس و همچنین ایران چه بهره‌ای از کشور توسعه‌ یافته‌ای مانند روسیه خواهد برد. در ادامه این گزارش با یکی از نمایندگان ادوار کمیسیون سیاست‌خارجه مجلس شورا گفت‌وگو کرده‌ایم. آصفری معتقد است در کنار اعتماد ایران به روسیه، روس‌ها هم باید به تعهداتشان در قبال ایران جامع عمل بپوشاند. در ادامه این مصاحبه را می‌خوانید.

موضع مسکو شفاف باشد

محمدحسن آصفری، تحلیلگر حوزه سیاست‌خارجه در پاسخ به‌ اینکه سفر وزیرامورخارجه روسیه به ‌تهران را چگونه ارزیابی می‌کند، به ‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «ایران با روس‌ها به‌دلیل مرز دریایی، توافقات زیادی که با آنها داشته‌ است، مبادلات اقتصادی و همچنین تلاشی که روس‌ها در حوزه محور مقاومت داشته‌اند نشان می‌‌دهد شرایط ارتباطات فی‌مابین‌ گسترده است. سفر لاورف به تهران می‌تواند سطح این روابط را گسترش دهد و تاثیرگذارباشد به‌ویژه در حوزه اقتصادی. بحث ما با طرف‌‌های روسی این است که آنها در مواضعی که می‌گیرند باید مانند جمهوری اسلامی به منافع همسایه خود اهمیت بدهند. آنها باید در موضع‌گیری‌هایی که انجام می‌‎دهند شفاف باشند. نباید مواضعی مطرح شود که بین دو کشور کدورت ایجاد شود. مثلا موضع‌گیریی که اخیرا روس‌ها در مورد جزایرسه‌گانه ایرانی گرفتند صحیح نبود و توقع داشتیم روس‌ها باتوجه به سطح ارتباطات و کمکی که ایران در زمینه تحریم‌ها به کرملین کرد ولی آنها در موضع‌گیری‌هایشان منافع دو کشور را مدنظر قرار ندادند. برخی دشمنان خارجی از این رفتارهای روسیه سوءاستفاده می‌کنند و این به‌سود ما نیست. » او در این مورد و با اشاره به ارتباط ایران و روسیه ادامه می‌‎دهد: «باتوجه به‌اینکه روس‌ها عضو دائم شورای امنیت هستند نسبت به زیاده‌خواهی‌هایی که غربی‌ها دارند باید ایستادگی کنند. روس‌ها در این وضعیت نباید اجازه‌ دهند که قطعنامه‌ای برضرر ایران و محور مقاومت تصویب شود. بحث بعدی به مبادلات اقتصادی باز می‌گردد که در این زمینه هنوز به آنچه باید بین دو کشور وجود داشته باشد نرسیده‌ایم. سفر لاورف به تهران می‌تواند بسیاری از مسائل را تسهیل کند. این می‌تواند بهانه‌ای برای تردد بیشتر تجار روسی باشد. بحث دیگر به موضوع محور مقاومت بازمی‌گردد که هم برای تهران و هم برای مسکو اهمیت بالایی دارد. باتوجه به اینکه پوتین و ترامپ دیداری خواهند داشت مقامات ما باید به‌نوعی عمل کنند که منافع ملی ایران تامین شود. همچنین باید تاکید کنم که روس‌ها به تعهداتشان در زمینه جنگنده‌ها و... جامع عمل بپوشانند».

توافقنامه جامع 47 بندی

مسعود پزشکیان، در جریان سفر به روسیه در گفت‌وگویی با «شبکه1 تلویزیون روسیه» به تشریح اهمیت امضای توافقنامه جامع راهبردی میان دو کشور و برنامه‌های ایران و روسیه برای تعمیق و گسترش همکاری‌های فی‌مابین پرداخت. رئیس دولت چهاردهم در پاسخ به این سوال خبرنگار روس که پرسید می‌دانیم که بسیاری از کشورها سیاست‌های خصمانه‌ای علیه ما دارند. در این قرارداد آیا چیز دیگری به ویژه در بخش اقتصادی فراتر از چیزهایی که به آنها اشاره شده و شما بخواهید آن را بیشتر برجسته کنید، وجود داشت؟ گفت: «ما در سه زمینه این توافق را با هم دیگر امضا کردیم. این توافق 47 بند داشت، 12 – 13 بند اول درباره بحث‌های امنیتی و سیاسی بود، در همه قسمت‌هایی که باید با هم تعامل کنیم، چه امنیت بین دو کشور و چه امنیت منطقه و چه همسایگان و چه مداخلات در ایجاد صلح و امنیت در منطقه ما، در این زمینه‌ها می‌توانیم با هم تعامل کنیم. از بند 19 به بعد تا 40 بحث‌های اقتصادی و توسعه همکاری‌ها در عرصه‌های ریلی، راه، تجاری، انرژی، برق و کارهایی است که می‌توانیم در این رابطه با هم داشته باشیم و در جمع‌بندی نحوه پیگیری تعهدات مطرح شده است. ما باید این تعاملات را که در همه زمینه‌ها با هم اجرا کنیم». او در پاسخ به اینکه با توجه به‌ برخی ادعاها مبنی بر احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه ایران، آیا یک فرم همکاری و دفاع مشترک میان ایران و روسیه شکل گرفته است‌؟ ادامه داد: «مطابق مفاد توافق، در صورت حمله کشوری دیگر به ایران یا روسیه، ما متعهد شده‌ایم به هیچ وجه با آنها همکاری نکنیم و اجازه ندهیم این اتفاق بیفتد. در کلیت بندهایی در جهت توافقاتی که باید با هم داشته باشیم آمده، اما منجر به این شده است که بعدا دو کشور بتوانند با هم برنامه اجرایی داشته باشند. حتما در آینده مذاکراتی در حوزه امنیتی خواهیم داشت». پزشکیان در این مورد که گفت‌وگو با رئیس‌جمهور پوتین را چگونه ارزیابی کردید و آیا احساس کردید که رفاقتی میان شما شکل گرفته است؟‌ اضافه کرد: «ما نگاه‌هایمان را به تدریج به هم نزدیک می‌کنیم و آن حسی که جناب پوتین در رابطه با موضع‌گیری‌اش در قبال یکجانبه‌گرایی دارد و معتقد است باید چندجانبه‌گرایی باشد، آن حس در ما و در کسانی‌که دنبال آزادی و استقلال خودشان هستند، روزبه‌روز تقویت می‌شود. در نتیجه ما این احساس همراهی و نزدیکی را در باورهایمان حس می‌کنیم و با هم خواهیم بود».