کم‌خوابی چطور سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند؟

به گزارش آرمان ملی آنلاین ؛ خیلی از افراد شب‌ها دیروقت می‌خوابند و به این شیوه افتخار می‌کنند و برای دلیل این کارشان، شما را به مقالاتی ارجاع می‌دهند که در آنها گفته شده افراد باهوش دیر می‌خوابند! درحالی‌که حتی اگر نتیجه مطالعات و تحقیقات درست هم از آب دربیاید، همچنان دیر خوابیدن و کم‌خوابی اثرات منفیِ متعددی برای سلامت دارد.

یکی از مهم‌ترین اثرات کم‌خوابی مکرر و مداوم، تضعیف سیستم ایمنی بدن است و تضعیف سیستم ایمنی هم عوارض بسیار متعددی مثل افزایش خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها و ویروس‌ها (سرماخوردگی، آنفلوآنزا و ...)، طولانی‌شدن دوره بیماری‌ها، تشدید بیماری‌های خودایمنی و افزایش احتمال سرطان را به همراه دارد. مهم‌تر از همه، بدن در برابر عوامل بیماری‌زا آسیب‌پذیر می‌شود.

همچنین این افراد بیشتر در معرض ابتلا به اضطراب، افسردگی، مشکلات تغذیه‌ای، افزایش وزن و چاقی، سندروم متابولیک، ابتلا به دیابت، بالا رفتن فشار خون و کاهش کارآیی مغز قرار می‌گیرند. این عارضه‌ها و بیماری‌ها متاسفانه هیچ تفاوتی بین افراد باهوش و کم‌هوش‌ قائل نمی‌شوند.

خواب کافی برای حفظ عملکرد مطلوب سیستم ایمنی یک ضرورت است. موقع خواب، بدن فرآیندهای ترمیمی و تنظیمی مهمی را انجام می‌دهد. از جمله تولید و آزادسازی سیتوکین‌ها (Cytokine)؛ یعنی پروتئین‌هایی که در مبارزه با عفونت‌ها و التهاب‌ها نقش دارند. کم‌خوابی باعث کاهش تولید این سیتوکین‌ها و سایر سلول‌های ایمنی مانند آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های T می‌شود و همین ین موضوع، توانایی بدن برای مقابله با عوامل بیماری‌زا را هم تضعیف می‌کند.

سلول‌های T هم نوعی گلبول‌ سفید خون هستند که در سلامت سیستم ایمنی بدن نقش حیاتی دارند. این سلول‌ها در مغز استخوان تولید می‌شوند و سپس در تیموس (یک اندام کوچک در قفسه سینه) رشد می‌کنند. سلول‌های T بخشی از سیستم ایمنی تطبیقی هستند؛ یعنی توانایی شناسایی و یادآوری عوامل بیماری‌زا را دارند. به طور کلی سلول‌های T برای دفاع بدن در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها ضروری هستند.

علاوه بر این‌ها، کم‌خوابی سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول را افزایش می‌دهد. کورتیزول در کوتاه‌مدت می‌تواند به سرکوب سیستم ایمنی کمک کند، اما افزایش طولانی‌مدت آن به دلیل کم‌خوابی، عملکرد ایمنی را مختل می‌کند. شاید باورتان نشود اما کم‌خوابی حتی باعث اختلال در تعادل باکتری‌های روده می‌شود که نقش مهمی در سلامت سیستم ایمنی دارند.

گرچه خیلی از متخصصان تاکید دارند که زمان‌بندی و میزان خواب هر فرد با دیگران متفاوت است و تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و سایر عوامل فرق دارد، اما همچنان بر این موضوع اصرار دارند که فارغ از استثناها، بیشتر افراد باید به موقع و در ساعت مشخصی بخوابند، خواب عمیقی داشته باشند، بین ۶ تا ۹ ساعت بخوابند و هر روز صبح در ساعت مشخص و ثابتی بیدار شوند. تاکید کارشناسان این است که هر فرد بزرگسال لازم است شب‌ها بین ساعت ۱۰ تا ۱۱ بخوابد و به طور میانگین ۶ تا ۹ ساعت بخوابند.

دکتر آزاده زارعی، پزشک درباره اهمیت زمان و کیفیت خواب   می‌گوید: «این زمان، تایم طلایی تنظیم سیستم بدن است و سیستم بیولوژی بدن در این چند ساعت به مغز استراحت می‌دهد و اگر ما خارج از این زمان یا در طول روز هرچقدر هم بخوابیم، فایده ندارد و جبران نمی‌شود. بنابراین حتما باید در زمان طلایی در خواب باشیم.»

به گفته زارعی، ساعت طلاییِ خواب از ۱۰ شب تا ۳ صبح است. این ساعت، زمان طلایی برای استراحت است که بدن اصطلاحا ریسِت می‌شود و به حالت طبیعی و سلامت خود برمی‌گردد.

به طور کلی، کم‌خوابی با کاهش تولید سلول‌های ایمنی، افزایش هورمون‌های استرس و اختلال در میکروبیوم روده، سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و بدن را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند. بنابراین خواب کافی، به‌موقع و باکیفیت برای حفظ سلامت سیستم ایمنی و عدم بروز عارضه‌ها و بیماری‌های بعدی ضروری است.