زنگ دادن وعده‌ها نواخته شد

لذا همه برای اعلام رسمی لیست‌های انتخاباتی خود پنجشنبه (3 اسفند) را وعده داده‌اند چرا که از پنجشنبه رسما به مدت یک هفته تبلیغات انتخاباتی آغاز می‌‌شود و از جریانات و احزاب سیاسی که با لیست وارد انتخابات خواهند شد تا افراد عادی و مستقل به تبلیغات انتخاباتی خواهند پرداخت. اما در این مسیر با چند مساله مهم و تاثیر گذار مواجهیم که به فراخور خود بر انتخابات و پس از آن نگاه‌ها به عملکرد مجلس دوازدهم تاثیرگذار خواهد بود. نخستین مساله و شاید بتوان گفت مهم‌ترین مساله بحث حضور و مشارکت مردم در انتخابات است. امری که از مقامات ارشد نظام تا چهره‌های سیاسی و حزبی و... بدان تاکید داشته‌اند. امری که بر خلاف ادوار گذشته که می‌شد میزانی از مشارکت را از نوع موضع‌گیری‌ها و نگاه مردم به انتخابات به‌عنوان نهادی برای تغییر رو به بهبود در نظر گرفت اما در شرایط حاضر به علل مختلف نمی‌توان گفت که مشخصا مشارکت مردم چه میزان خواهد بود. البته در این میان به طور جسته و گریخته نظراتی مطرح می‌شود و برخی مطرح می‌کنند که انتخابات با مشارکت بالای 50 درصد مردم رقم خواهد خورد و عده دیگری نیز معتقدند که این انتخابات از اسفندماه 98 نیز حداقلی‌تر خواهد بود و میانگینی میان 20 تا 30 در کل کشور در انتخابات مشارکت می‌کنند. با این حال آنچه مسلم است اینکه با توجه به نارضایتی‌های موجود در جامعه از وضعیت بغرنج اقتصادی و معیشتی و مهم‌تر از همه کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد نسبت به فرآیندهای مختلف به‌ویژه نهاد انتخابات و صندوق رای به‌عنوان محلی برای تغییر پیش‌بینی می‌شود که با انتخاباتی با مشارکت پایین مواجه باشیم. مگر اینکه در این فاصله قریب به یک هفته تا انتخابات اتفاق خاصی بیفتد تا مردم به حضور در پای صندوق‌های رای ترغیب شوند. نکته دیگر در خصوص کاندیداهای مجلس و وعده‌هایی است که بعضا از سوی آنها داده می‌شود. بعضا مشاهده شده که برخی کاندیداها وعده‌هایی می‌دهند که از ید اختیار آنها خارج است و اساسا چندان دسترسی برای تحقق آن وعده‌ها ندارند و همین مساله باعث بدبینی مردم نسبت به عدم تحقق وعده‌های کاندیداها می‌گردد. لذا بهتر آن است که کاندیداهای محترم تا حدی شعار و وعده بدهند که بتوانند از پس آن برآیند و اعتماد جامعه را خدشه‌دار نکرده و از بین ببرند. نکته سوم اینکه کاندیداها پس از رسیدن به مقام نمایندگی ضمن تلاش برای تحقق وعده‌های داده شده در حوزه انتخابیه خود نگاه ملی نیز داشته باشند. حال باید دید که اساسا انتخابات پیش‌رو چگونه پیش خواهد رفت و آرایش و چینش مجلس دوازدهم چگونه خواهد بود.

* اعتدالیون و لیست واحد

جریانات سیاسی مختلف مواضع خاص خود را برای انتخابات اعلام کرده‌اند و بر پایه همان نیز پیش می‌روند. به طور مشخص اصلاح‌طلبان و نهاد اجماع‌ساز آنها یعنی جبهه اصلاحات با انتشار بیانیه‌ای راهبرد انتخاباتی اصلاح‌طلبان را منتشر کرده که در انتخابات لیستی نخواهند داد و شرایط را برای مشارکت فراهم نمی‌بینند، اما انتخابات را تحریم هم نمی‌کنند. هر چند که به‌نظر می‌رسد برخی احزاب رویکرد متفاوت‌تری دارند و بخواهند با اعتدالیون در این خصوص ائتلاف کنند. چه اینکه بیانیه 110 نفر از فعالان سیاسی و مدنی را نیز می‌توان در راستای همین ائتلاف و استفاده از اندک روزنه‌ها قلمداد کرد. اما در همین راستا اعتدالیون فکر دیگری دارند و معتقدند که باید از همین کورسوهای امید استفاده کرد، کم‌کم شرایط را تغییر داد و در نهایت میدان را به دست تندروها برای حاکم کردن ایده‌ها و نظرات خود نسپرد. از این روی است که حزب اعتدال و توسعه بسیار محکم بر این رویه ایستاده و لیست انتخاباتی ارائه خواهد کرد. در همین راستا علی مطهری، فعال سیاسی اعتدالگرا و نماینده ادوار مجلس نیز پیشقدم و به لیست‌بندی در قالب لیست صدای ملت پرداخته است که گفته می‌شود شاید این لیست همان لیست ائتلاف احزاب اصلاح‌طلب و اعتدالیون باشد. مطهری می‌گوید: «صدای ملت فعلا مخصوص تهران است. در شهرستان‌ها در برخی حوزه‌ها که شناخت کافی از داوطلبان داریم، سعی می‌کنیم لیست بدهیم ولی در همه شهرستان‌ها لیست نخواهیم داشت. بررسی شهرستان‌ها را تازه شروع کرده‌ایم. افراد مختلفی با داوطلبان مصاحبه داشته‌اند و رزومه افراد دیده شده ولی مصاحبه نهایی را خودم انجام داده‌ام. در انتخاب افراد شاخصه‌هایی از جمله اعتدال‌گرایی، عقل‌گرایی، شعار زده نبودن و تندرونبودن در نظر گرفته شده است. دقت شده که افرادی انتخاب شوند که اگر وارد مجلس شدند دارای آزادگی بوده و دنبال این نباشند که حتما دوره بعد هم باشند و به همین دلیل اظهارنظر نکنند. اگر درصد مشارکت بالا باشد، توان رقابت داریم اما اگر مشارکت پایین باشد شاید توان رقابت وجود نداشته باشد.» با تمام تفاسیر نقطه قوت لیست ائتلافی صدای ملت در اینجاست که لیست واحد گرد آمده و به شرط حضور مردم و استقبال این لیست می‌تواند حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد.

* اصولگرایان و لیست‌های متعدد

هر قدر اصلاح‌طلبان دغدغه انتخابات ندارند و اعتدالیون نیز در پی محاسبات خود برای بستن لیست و ترغیب مردم برای حضور در انتخابات هستند؛ اصولگرایان با مشکلاتی از جنس دیگر مواجه‌اند. مشکلاتی از جنس اختلاف، سهم‌خواهی، تعدد لیست و در نهایت سراب رسیدن به وحدت. کافی است نگاهی به تعداد از این نام‌ها از قبیل «شانا، شورای وحدت، شریان، جبهه بیداری، شریان، امنا و جبهه صبح ایران» ‌بیندازیم تا میزان تشتت و تفرق در جریان اصولگرا پدیدار شود. مساله جایی جالب‌تر می‌شود که هر کدام از این مجموعه‌ها برای خود لیست جداگانه‌ای دارند و اگر احتمالا به توافق نرسند باید شاهد 4 یا 5 لیست انتخاباتی از سوی اصولگرایان باشیم. البته جسته و گریخته صحبت‌هایی از ائتلاف احتمالی برخی مجموعه‌های اصولگرا با یکدیگر شنیده می‌شود. مثلا حجت‌الاسلام مصطفی‌پورمحمدی؛ عضو شورای وحدت اظهارداشت: «در شورای وحدت با گروه‌های مختلف و همچنین امنا گفت‌و‌گو شده است که امیدواریم به نتیجه نهایی برسیم. دستیابی به قاعده‌ای که طرفین پذیرفته باشند نیاز به گفت‌و‌گوی بیشتری دارد، در حال حاضر به جمع‌بندی نرسیده‌ایم. وی درباره اینکه آیا فهرست مستقل ارائه می‌دهید گفته فهرست شورای وحدت اصولگرایان کامل شده است، اما اگر توافقی سیاسی با گروه‌های دیگر صورت بگیرد، امکان تغییر لیست وجود دارد.» همچنین یک عضو شورای ائتلاف تصریح کرد: «همه طیف‌های جریان اصولگرا اعم از جبهه پایداری، امنا و شریان با شورای ائتلاف به وحدت رسیدند و به‌دلیل اینکه شورای وحدت از پایگاه مناسب برای رای‌آوری برخوردار نیست، مورد استقبال گروه‌های اصولگرا واقع نشده است.» محمدرضا میرشمسی، رئیس هیأت اجرایی ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب (امنا) نیز لزوم تعامل با عامه مردم به خصوص از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی را از شاخص‌های حضور در لیست این مجموعه خوانده است. از سویی علی اکبر رائفی‌‌پور، دبیرکل جبهه تازه تاسیس صبح ایران نیز بیان کرده «برای عضویت در جبهه صبح ایران کسانی را قبول می‌کنیم که تعهدنامه ما را امضا کنند و جلوی دوربین بنشینند و سوگند بخورند. چنانچه آنهایی‌که خود را رقیب ما می‌دانند، تعهدنامه ما را امضا کنند، احتمال اینکه کاندیدای آنها در لیست ما حضور داشته باشد، وجود دارد.» حال با این تفاسیر باید دید این مجموعه‌های از هم منفصل به هم متصل می‌شوند یا به وزن‌کشی سیاسی خواهند پرداخت.