انتقال آب از جان بی‌رمق زاینده‌رود

در شرایط کنونی کشور که همگان بر مسئله بحران آب واقف هستند و آن را تهدیدی جدی برای آینده ایران اسلامی قلمداد می کنند، اجرای طرح های احیای محیط زیست و جبران خطاهای گذشته امری اجتناب ناپذیر است.

پروژه انتقال آب «بن- بروجن» را باید از آن دست طرح های انتقال آبی دانست که در ردیف دیگر طرح های انتقال آب کشور است طرحی که بر اساس آن قرار است سالانه 40 میلیون مترمکعب آب از حوزه آبریز زاینده رود با طی مسافتی به طول 128 کیلومتر به حوضه آبریز کارون انتقال داده شود. اما نکته قابل توجه اینکه پروژه انتقال آب بین حوضه‌ای از زاینده‌رود به بن-بروجن که در زمان ریاست آقای رئیسی در قوه قضاییه متوقف شده بود، در زمان ریاست جمهوری  ایشان  افتتاح شد!

*مشکلات علمی طرح

«با اجرای طرح بن _ بروجن، اصفهان به یک فروچاله‌ای کشیده خواهد شد» انجمن ژئوپلیتیک ایران در دیماه سال 1400 در گزارشی علمی با این تیتر نوشت:« از آنجا که تأمین آب هزینه بر است و انتقال آن کاری بسیار دشوار طرح بن-بروجن از مهمترین پروژه ها یا طرح های تعریف شده طی یک دهه اخیر برای انتقال آب از حوضه زاینده رود به استان چهارمحال و بختیاری به طول ۱۱۵ کیلومتر(خطوط اصلی) می باشد که بر اساس آن قرار است حدود ۴۱ میلیون متر مکعب آب به شهرستان های بروجن، فرادنبه، سفید دشت، فرخ شهر در استان چهارمحال و بختیاری انتقال داده شود. طی دو دهه اخیر استان اصفهان در حوضه آبریز زاینده رود مسائل ناگوار و تراژدی های زیادی را در رابطه با آب تجربه کرده است. بدین معنا که با بروز و تشدید ناامنی‌ها و از دست جات تا تجمع از کشاورزان در بستر رودخانه خشکیده زاینده رود و سفر وزیر محترم نیرو به اصفهان تماماً القا کننده  حساسیت اجتماعی و سیاسی موضوع آب در اصفهان است. اجرای طرح بن-بروجن هر آنچه از نظر زیست محیطی غیر کارشناسی و از نظر اقتصادی و مالی هزینه بر است، در آینده با تخلیه آب از حوضه زاینده رود به حوضه کارون و برخی شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری، استان اصفهان را در افق سالهای آتی بر اثر تخریب هایی که از کمبود آب ناشی می شود به یک فروچاله ای خواهد کشید که به دنبال آن حرکات جمعیتی ناشی از بروز رخداد های به وجود آمده طبیعی و انسانی از جمله مهاجرت را تجربه خواهد  کرد.» این انجمن همچنین در مقاله ای که در شهریور ماه سال 1401 منتشر کرده در خصوص تهدیدات این پروژه اینچنین نوشته است: « این پروژه قرار است آب آشامیدنی بیش از نیمی از مردم استان چهارمحال را که در امتداد رودخانه زندگی می‌کنند، تأمین نماید. ولی در منطقه غرب و شرق اصفهان حقآبه قانونی آن ها نادیده گرفته شده و معیشت اغلب ساکنان حوضه در امتداد رودخانه زاینده رود مورد تضییع واقع شده است. در این راستا، این طرح با ظرفیت ۱۸۰۰ لیتر در ثانیه و نیز با حجم آب انتقالی سالیانه به مقدار ۴۱ میلیون متر مکعب برای مردم بن بروجن از  یک تهدید آبی در منطقه به شمار می رود و سبب می گردد تا زیستگاه استان اصفهان را بیش از پیش درگیر بحران های متنوع زیست محیطی بکند. تهدید آبی به معنای رشد تقاضا و کمبود عرضه آب می باشد که در نهایت امنیت غذایی یک منطقه را دچار ریسک خطر می کند. بدین ترتیب، می بایستی ادعا نمود که این مسأله در استان اصفهان در حال وقوع است که ما هر روز شاهد گسترده تر شدن دامنه تهدیدات آبی در مناطق مختلف اصفهان هستیم.»

*افزایش بودجه؟

خبرآنلاین  دی ماه سال 1400 نوشت«زمان ریاست آقای رئیسی در قوه قضائیه، حکم قضایی توقف پروژه انتقال آب بین حوضه‌ای از زاینده‌رود به بن-بروجن صادر شد. ولی حالا در زمان ریاست جمهوری رئیسی، این پروژه از بودجه بهره‌مند می شود!»

*ماجرای دیوان؟

حجت‌الاسلام و المسلمین اسدالله جعفری، رئیس کل دادگستری استان اصفهان ابتدای تیر ماه سال گذشته  با تاکید بر اینکه پروژه بن_بروجن پرونده قضایی ندارد، خاطرنشان کرد: هیچ پرونده‌ قضایی درباره طرح بن_بروجن وجود ندارد و اساساً این موضوع  به دادگستری ارتباطی ندارد. شورای آب در این مورد تصمیماتی گرفته بود که مورد اعتراض قرار گرفته بود و بین شورای آب و وزارت نیرو اختلاف نظرهایی وجود داشت که به دیوان عدالت اداری رفت و مجدد به کارگروه آب استانی بازگردانده شد، در این کارگروه یک عضو قضایی حضور دارد و در این کارگروه مصوب شد پروژه لغو شود، مردم و مسئولان استان مجاور اعتراض کردند و پرونده دوباره به دیوان عدالت اداری ارجاع داده شده است.

*تخطی از قانون؟

امیرحسین بانکی‌پور، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا گفت: من پیش‌تر نظر خود را درباره این پروژه اعلام کرده‌ام و به‌تازگی در همین رابطه با وزیر نیرو صحبت کردم. وی افزود: من از وزیر نیرو این سوال را پرسیدم که مگر قرار نبود بارگذاری جدید به زاینده‌رود وارد نشود؟ و در پاسخ گفته شد که این کار موقتی است تا بعداً بن-بروجن به خرسان متصل شود، اما به‌طور موقت از آب زاینده‌رود برای شرب استفاده می‌کنیم. نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: طبق قانون نباید بارگذاری جدیدی روی زاینده‌رود انجام بگیرد و این نقض قانون است. بانکی‌پور تصریح کرد: این پروژه بدون سروصدا افتتاح شده است و همزمان با سفر اخیر رئیس‌جمهور به اصفهان، در همان هفته این طرح راه‌اندازی شده است، ما نیز گلایه و اعتراض خود را اعلام کردیم و اعتراض ما در جای خود باقی است.حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی، نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایمنا نیز اظهار کرد: برخورد دوگانه در مواجهه با انتقال آب بین حوضه‌ای، بزرگترین خطایی است که وزارت نیرو مرتکب می‌شود، اگر انتقال آب بین حوضه‌ای غلط است، برای همه جا غلط است؛ اینکه یک بام و دو هوا و یک بازار و چند نرخ شود، کار غلطی است که در پروژه انتقال آب بن-بروجن در حال رقم خوردن است. »