بررسی «آرمان ملی» از ورود مجلس به قضیه معادن زغال‌سنگ / منتظر اقداماتش هستیم!

عصر دوازدهم شهریور بود که معدن زغال‌سنگ  طزره در دامغان بر سر کارگرانش آوار شد تا علاوه بر رقم زدن حادثه‌ای دیگر در این حوزه، منجر به مرگ شش کارگری شود که پس از ساعت‌ها مدفون شدن، جان خود را از دست بدهند. «آرمان‌ملی» پس از وقوع این حادثه، در گزارشی تفصیلی ضمن نگاه به عدم رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب در خصوص معادن زغال‌سنگ که ارتباطی مستقیم با جان کارگران دارد، در گفت‌وگویی با  یک کارشناس شهری که عضو پیشین شورای شهر تهران هم بوده، بر تشکیل کمیته حقیقت‌یاب در این زمینه تاکید کرد، این قسم  حوادث را خطری ملی خواند و از مجلس خواست ورود کند. اتفاقی که رخ داد؛ یعنی مجلس ورود کرد. روز گذشته، دوشنبه 20 شهریور، محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در ابتدای جلسه علنی، اینطور گفت که به کمیسیون صنایع و معادن ماموریت می‌دهد تا علل وقوع این حادثه را به سرعت با توجه ویژه به قصور و تقصیرات به خصوص در تامین تجهیزات لازم برای جلوگیری از حوادث این چنینی و عنایت به اظهارات سایر کارکنان و شاهدان عینی مورد بررسی قرار داده،‌ گزارش آن را با فوریت در صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.

قالیباف تاکید کرد که «این ضایعه تاسف بار باید تبدیل به فرصتی شود تا امنیت کارگران زحمتکش معادن مورد توجه قرار گیرد.» او البته پیش از این صحبت‌ها گفت که «درگذشت جانکاه ۶ کارگر زحمتکش در انفجار معدن زغال‌سنگ البرز شرقی در طزره دامغان را به خانواده آن عزیزان جامعه کارگری کشور و آحاد ملت شریف ایران» تسلیت می‌گوید.

با هم نگاهی به گوشه‌ای از صحبت‌های الهام فخاری، کارشناسی که با این رسانه در خصوص ضرورت تدوین گزارش مستقل و اطلاع رسانی به عموم مردم، گفت‌وگو کرد می‌اندازیم و بعد هم سری به وعده مجلس برای رسیدگی به وضع کارگران می‌زنیم:

فخاری در تشریح ابعاد ملی و هشدارآمیز خطر ریزش معادن زغال‌سنگ،‌ مجلس را به عنوان نهاد ناظر جدی دانسته بود که می‌بایست به این مساله ورود کرده و علاوه بر آن از ابزارهای نظارتی هم در این زمینه استفاده کند. او به کمیته ارزیابی مستقل اشاره کرده بود که فارغ از اظهارات کارفرما و با توجه ویژه و میدانی به صحبت‌های کارگران، گزارش دقیق مستقلی تهیه کند تا مشخص شود که کجای کار اشکال داشته.

تجهیزات و ابزار مناسب و برخورداری امکانات ایمنی هم از نکات مورد بحث بود که پیش شرط انجام سالم یک کار و البته حفظ جان انسان‌هاست.  در واقع محور بحثی که مطرح شد این بود که در حوادث این چنینی،  جنجال اولیه برپا می‌شود اما فقدان گزارش‌های تخصصی مستقل منجر به رخداد حادثه بعدی و تکرار آن می‌شود.

بازدیدها و وعده‌ها

بد نیست پیش از اشاره به برخی وعده‌های مسئولان در رسیدگی به حوادث معادن زغال‌سنگ، نگاهی گذرا به حادثه‌ای که سال 98 برای همین معدن طزره رخ داد و منجر به کشته شدن دو کارگر شد، در آن زمان، سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با انتقاد از اینکه تاکنون اتفاق خاصی در حوزه ایمنی معادن زغال‌سنگ نیفتاده به خبرگزاری دولتی تسنیم گفته بود: چندین بار برای کمک به معادن زغال‌سنگ درخواست داده‌ایم اما تاکنون توجهی به این موضوع نشده است. او با اشاره به بازدید مسئولان از منطقه، ‌گفته بود که «در بحث ایمنی برای معادن زغال‌سنگ اقدامات لازم انجام شود اما متأسفانه هیچ یک از این موضوعات اجرایی نشده است.»

اردیبهشت 1396 بود که معدن زغال‌سنگ یورت در استان گلستان، ریزش کرد. دوره‌ای که حسن روحانی رئیس جمهور بود و عباس آخوندی وزیر راه و هر دو به بازدید معدن مورد نظر رفتند؛ تصاویر باقی مانده از آن بازدیدها گویای حجم عظیمی از عصبانیت مردم آسیب دیده بود. سوای توجه به این نکته که اتفاقات و حوادثی که در برهه‌های زمانی مختلف به وقوع می‌پیوندند را باید با نگاهی تاریخی و توجه به زیرساخت‌های سالیان دید، گزارش کمیسیون صنایع درباره معدن یورت هم اشاره‌ای می‌کنیم که در پایان متن آن آمد: «با عنایت به زیانده بودن اکثر معادن زغال‌سنگ موجود و اهمیت صنعت زغال‌سنگ در زنجیره فولاد در ایران، لازم است دولت در بودجه‌های سالانه نسبت به ارائه یارانه خرید زغال‌سنگ جهت حفظ اشتغال موجود اقدام کند. وزارت صنعت، معدن و تجارت با تشکیل تیم ویژه ، کلیه معایب فنی و ایمنی معادن زغال‌سنگ را احصاء و جهت رفع معایب اقدام نموده و نتیجه را به مجلس شورای اسلامی اعلام نماید . مقصران اصلی توسط مرجع قضائی شناسایی و با آنان برخورد قانونی نماید.»

این یک گزارش تکمیلی است

با توجه به اتفاقات و حوادثی که در ایران رخ داده و خسارات جبران ناپذیری به شهروندان عادی و اقشار کم درآمد و کم‌برخوردارتر مانند کارگران وارد کرده، این ظن وجود دارد که شاید بنا بر تجربه‌ای که از ورود مسئولان برای کاهش ابعاد حوادث مشابه برای مخاطب به وجود آمده، این وعده‌ها و ورودها در سطح مانده و عمیق نشوند. «آرمان ملی» با توجه به این مساله و به دلیل اهمیتی که قشر کارگر به ویژه کارگران معادن زغال‌سنگ که سختی کارشان و نیز محرومیت‌ها و محدودیت‌هایشان زبانزد عام و خاص است، تلاش دارد نحوه رسیدگی مسئولان بر این مسائل را مورد نظارت قرار داده و در گزارش‌های تکمیلی همچنین پرسش از مسئولان ذی‌ربط روند رسیدگی به این مساله را در قالب گزارش‌های تکمیلی ادامه دهد. باشد که با همت مسئولان، شاهد تکرار حوادث و فجایع زیانبار و انسان‌کش در کشورمان نباشیم.

در نهایت هم باید به این نکته اشاره کنیم که اگر تعداد کشته شدگان معادن زغال‌سنگ به اندازه تلفات جاده‌ای در ایران یا حتی سقوط هواپیما و موارد دیگری از این دست نیست، دلیل نمی‌شود در رسیدگی به جان‌های از دست رفته و حفظ ایمنی این نان‌آوران رنجبر، کوتاهی کنیم.