قانون حجاب در دهه 1400 جواب نمی‌دهد

از وفاق ملی، قانون حجاب و موضع دولت، از اتفاقات پس از روی کار آمدن رئیس‌جمهور، از ناترازی‌ها و خاموشی‌ها، مشکلات اقتصادی، حملات تندروها به دولت و رئیس‌جمهور، استیضاح همتی و استعفای پزشکیان، مذاکره با آمریکا و... هر چند که چندی منتظر ماندیم تا سخنگوی دولت از جلسات فشرده بیاید، اما مهاجرانی با همان خوش‌رویی همیشگی با روی باز آمد و پاسخگوی سوالات ما بود. بیانش پر از امید بود همان امیدی که رئیس‌جمهور همواره در صحبت‌هایش دارد. می‌گفت از اینکه به مردم کالا برگ می‌دهیم ناراحتیم اما چاره‌ای جز این نداریم. با افتخار از ماجرای مازوت سوزی در ناترازی‌ها از مردم عذرخواهی کرد. اما نوید آینده‌ای بهتر و بهبود شرایط را داد که دولت تمام تلاش خود را برای حل مشکلات مردم خواهد کرد. تاکید بر این بود که گوش دولت شنواست و به دنبال حل مساله است. آنچه از نظرتان می‌گذرد گفت‌وگوی تفصیلی «آرمان ملی» با دکتر فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت چهار دهم پیرامون مسائل مختلف کشور است که در ادامه می‌خوانید. 

    مفهوم وفاق ملی طی ۶ ماه گذشته بسیار مورد استفاده قرار گرفته و اتفاقات مختلفی باعث شده تا وفاق ملی با قرائت‌های مختلفی همراه شود مخصوصا اتفاقاتی مثل استیضاح آقای دکتر همتی و استعفای آقای دکتر ظریف، با این شرایط می‌توان وفاق ملی همان چیزی است که رئیس‌جمهور شش ماه گذشته مطرح کرد یا نیازمند بازتعریفی نسبت به شرایط کنونی است؟

اصولا یک فاصله‌ای وجود دارد بین جایی که واژگان انتزاعی نظیر وفاق به زبان می‌آید و به عنوان شعار مطرح می‌شود تا جایی که آنها اجرا می‌شوند. یک فاصله‌ای که معمولا در عمل هم بسیار می‌گوییم فاصله بین دست و زبان زیاد است، اینجا هم فاصله بین نظر و عمل بسیار زیاد است. اگر این موضوع به این راحتی قابل حصول بود که در طول این چهار دهه حاصل شده بود. این موضوع موضوع سخت و دشواری است. به نوعی موضوعی است که به نظر سهل است ولی سهل ممتنع و جز موضوعات پیچیده است به جهت اینکه به نوعی اولاً باید یک جاهایی موفقیت را به دیگران ارجاع بدهیم دوما باید مراقبت کنیم که پایگاه اصلاح‌طلبان و جامعه و رای‌های خاکستری خیلی‌ها همت کردند تا این انتخابات به پیروزی رسید باید مراقبت شود که این پایگاه اجتماعی از دست نرود و این پایگاه رای که خیلی هم پایگاه رای قوی نبود از دست نرود. به هر حال وقتی شما عدد و رقم‌ها را مقایسه می‌کنید می‌بینید واقعاً پایگاه رای خیلی قوی نبود و همین هم کافی است شما با میزان مشارکت در انتخابات مجلس مقایسه کنید بعد متوجه می‌شویم که واقعا افرادی که پای صندوق آمدند به نیت تغییر آمدند و این تغییر خیلی کار آسانی نیست و مسیرش هم در حال طی شدن است و همین مسیر است. ولی طبیعتاً باید جوری طی شودکه هم گروه‌های دیگر و رقبا کار دولت را کار خودشان بدانند، موفقیت دولت را موفقیت خودشان بدانند و از طرف دیگر این پایگاه از دست نرود. لذا این کار بسیار کار دشواری است. من معتقدم باید همانگونه که همه ما باید به وفاق ایمان داشته باشیم و به وفاق مومن باشیم تا بتونیم از این گردنه‌های صعبی که در آن هستیم عبور بکنیم و ان‌شاءا... به جایی برسیم که وفاق به‌گونه‌ای محقق بشود که بیشترین وفاق با مردم باشد این موضوع مهمی است. 

   بسیاری مطرح می‌کنند که وفاق ملی باید بین دولت و جامعه مطرح می‌شد تا میان قوا و دستگاه‌های حاکمیتی، از نظر شما بهتر نبود آقای پزشکیان بیش از تعامل و وفاق با سایر ارگان‌ها و جریانات سیاسی وفاق را با مردم پی می‌گرفت و اعتماد جامعه را بیشتر جلب می‌کرد؟

اینها لازم و ملزوم یکدیگر هستند یعنی طبیعتا وفاق با مردم حتما موضوع مهمی است و بدون تردید هم شرط لازم و هم شرط کافی برای حل مسائل است ولی از طرف دیگر وفاق با سایر دستگاه‌ها هم همین‌گونه مهم است. به هر حال ما نمی‌توانیم این مسائل تلمبار شده را که ظرف دهه‌ها با آن الان مواجه هستیم بدون وفاق درون دستگاهی حل کنیم؛ این نکته مهم است. نگاهمان نیز بر این نیست و نمی‌خواهیم اینگونه نگاه کنیم که مجلس فراتر از حقوق قانونی خود رفتار می‌کند. به هر حال استیضاح حق قانونی مجلس است. این استیضاح در کوتاه‌مدت بود؛ بله بود و همه این را می‌دانند و همگان اذعان دارند آنچه که به عنوان مشکلات اقتصادی با آن مواجه هستیم ظرف این شش ماه ایجاد نشده و حاصل عملکرد آقای دکتر همتی نبود. ما نگاهمان بر این است که مجلس از حق قانونی خود استفاده کرده و آنها هم در مسیر وفاق گام برمی‌دارند. در عین حالی که این مراقبت در درون دولت وجود دارد که وفاق را مراقبت کنیم که از مسیر خارج نشود. 

    بسیاری بر این باورند که دولت از ابتدا باید با جامعه مطرح می‌کرد که چه چیزی را از دولت گذشته تحویل گرفته تا در مواقع بحرانی و اعتراضات هدف حملات قرار نگیرد، چه اینکه شمه‌هایی از این مهم را رئیس‌جمهور در جریان استیضاح آقای همتی مطرح کرد که نمی‌خواهم بگویم چه چیزی از دولت قبل گرفتیم، از نظر شما این بهتر نبود که دولت از اول صادقانه شرایط را توضیح می‌داد که چه تحویل گرفتیم و قرار است چه کار کنیم؟

وقتی می‌گوییم وفاق، منظور وفاق با همه است، حتی با افراد دولت قبل. فراموش نکنیم سرمایه اجتماعی وقتی که دائم می‌گوییم دیگران بد عمل کردند، دچار ریزش می‌شود. حتماً این حق دولت است که بگوید ما چه تحویل گرفتیم ولی واقعیت این است که دولت ترجیح داد مثل خیلی از اوقات که در بدو ورود می‌گویند ما چه تحویل گرفتیم، این کار را انجام ندهد به جهت اینکه ما نیاز داریم که مردم بدانند دولت‌ها به یکدیگر احترام می‌گذ‌ارند. در عین حالی که در جایی که لازم بود ذکر شد که قسمتی از ناترازی‌ها به جهت کمبود ذخایر سوخت در سال گذشته بود. این رویکرد آقای دکتر پزشکیان است که نمی‌خواهند به نوعی دیگران را مقصر بدانند و خودشان را مسئول مسائل می‌دانند. علت اینکه چیزی هم گفته نشد این نبود که چیزی در اختیار نداشتیم، دستمان از نظر گزارش‌ها خالی نبود. به هر حال همه دولت‌ها در ابتدای تحویل گرفتن دولت عدد و رقم دارند ما هم عدد و رقم داشتیم ولی به عمد این کار را نکردیم که به مردم بگوییم وقتی می‌گوییم وفاق، می‌خواهیم سعی کنیم وفاق بر سر حل مسائل کشور باشد نه اینکه چه کسی مقصر است. چه فرقی می‌کند چه کسی مقصر است؟ مگر فرقی می‌کند؟ مگر غیر از این است که همه روسای جمهور در ادوار تلاش کردن مسائل کشور را حل کنند ولی نتوhنستند؟ کدام رئیس‌جمهور است که نخواهد مساله حل کند یا کدام وزیر است که نخواهد مساله حل کند؟ پس چرا مسائل حل نشده چون با یکدیگر به مساله‌ها درست نگاه نکردیم. ما هنوز خیلی از اوقات راجع به تعریف مساله با هم تعارض داریم هنوز سر اینکه برخی از موضوعات را آیا واقعاً روش یک تعریف دقیق داریم یا نه با هم به جمع بندی نرسیدیم. لذا ترجیح دادیم به جای اینکه مثل روال معمول دولت‌ها بگوییم چه تحویل گرفتیم به حل مسائل بپردازیم. 

    این نوع نگاه شما را سایر دستگاه‌ها و قوا هم دارند، به طور مشخص قرار است مواجهه دولت با مجلس و تندروها با همین رویه وفاقی باشد؟ مرز ایستادگی دولت با مخالفان کجا است؟

دولت اهل عقب نشینی نیست ولی طبیعتا دولت دغدغه نمایندگان مجلس را به عنوان کسانی که از مردم رای گرفتند درک می‌کند و تاکید می‌کنم ما اصلا نمی‌خواهیم گونه دیگری الا اینکه مجلس از حقوق حقه خودش استفاده می‌کند نگاه کنیم، اما طبیعتا آن چیزی که خط قرمز دولت است حقوق مردم است. یعنی بیشترین کسی را که معتقدیم باید نسبت به آنها پاسخگویی داشته باشیم و مدافعشان باشیم مردم‌ و حقوق مردم است. لذا ما بر حل مسائل مردم بر وفاق مومنیم. 

    دراستای وعده‌های دولت با گذشت 6 ماه چقدر می‌توان گفت که دولت در راستای تحقق وعده‌ها گام برداشته، چه موانعی پیش رو بوده و چرا از این موانع با جامعه به طور شفاف صحبتی  وسخنی گفته نشده است؟

در موضوع مورد وعده‌های ریاست جمهوری آقای پزشکیان بسیار کم وعده بودند چون بسیار کم وعده دادند و جزو کاندیداهایی بودند که کاملا کم وعده بودند و برنامه‌ای که گفتند همان برنامه هفتم بود. چیزی که آمال و آرزوی همان سند چشم‌انداز ۲۰ ساله ایران بود. روی برخی از موضوعات وعده مشخص دادند و پیگیر وعده‌های خودشان هستند نه به خاطر خودشان به جهت اینکه ایشان می‌دانند و مومنند و روی کلمه مومن تاکید می‌کنم. مومنند به اینکه باید نسبت به وعده‌ها نسبت به مردم پاسخگویی داشته باشند. لذا همه موضوعاتی که راجع به آن صحبت شده و در انتخابات هم صحبت کردند، جزو برنامه‌های آقای دکتر هست. مثلاً موضوعی مثل مذاکره حتما وقتی می‌گویم مذاکره، لزوماً مد نظر ما صرفاً یک کشور نیست، مذاکره یک مفهوم کلی است. طبیعتاً ما الان با کشورهای اروپایی داریم مذاکره می‌کنیم حتی با آمریکا هم راجع به موضوعات خاص اگر لازم شود می‌توان مذاکره داشت. به هر حال ما در راستای سه اصل عزت حکمت و مصلحت و در راستای منافع ملی هر کاری که لازم باشد برای کشور انجام خواهیم داد. وعده‌های رئیس‌جمهور هم وعده‌هایی است که برای بهتر شدن زندگی مردم دادند. البته این را می‌دانیم که در شش ماه گذشته وضع اقتصادی نه چندان خوبی داشتیم و به این مساله کاملا واقف هستیم. نکته‌ای که برای ما مهم است که مخاطبین شما بدانند ما از آنچه که ایجاد شده واقعاً دفاع نمی‌کنیم و می‌دانیم‌شان و شخصیت و جایگاه مردم ایران حتما بهتر از اینهاست. 

   پس از بیانات مقام رهبری پیرامون منع مذاکره با آمریکا که گفتند اینها برای مذاکره نیامدند، در چنین شرایطی سیاست نگاه به شرق و تعامل با چین و روسیه، دی8 و کشورهای منطقه تقویت می‌شود یا پالس‌هایی هم به سمت غربی‌ها فرستاده خواهد شد؟

رویکرد دولت رویکرد سیاست خارجه متوازن و متعادل، اما طبیعی است. همه کشورها هم همین کار را می‌کنند که طبیعتا بیشتر روی کشورهای همسایه و منطقه و کشورهای هم‌پیمان حساب می‌کند. این موضوع کاملا طبیعی است و چیز خارج از عرف نیست. طبیعتا اولویت دولت در راستای گسترش روابط بین‌المللی همسایگان، کشورهای منطقه، بریکس، اوراسیا و کشورهای عضو پیمان شانگهای و کشورهای دی ۸ است و کشورهایی که با آنها مراوداتی داریم، اما در راستای منافع ملی‌ با حفظ اصول سه گانه حتماً با هر جایی که لازم شود و جمع بندی بر آن باشد که ما صحبت‌ها را انجام دهیم، انجام خواهیم داد. یعنی اینگونه نیست که حتما این موضوع با نظارت مقام معظم رهبری حتما همه موضوعات با فرایندها با تاییداتی که لازم هست در این زمینه انجام بشوند، انجام می‌شود. اما اینگونه نیست که بگوییم ما در دنیا را بسته‌ایم فقط می‌خواهیم با همین چند کشور کار کنیم. خیر؛ اینگونه نیست ما یک سیاست خارجه متوازن داریم و با حفظ اصول سه‌گانه و با توجه و نگاه به منافع ملی کشور کارها را انجام خواهیم داد. 

    یعنی اگر آمریکا رویکرد خود را نسبت به ایران تغییر دهد و مجددا بحث مذاکره را مطرح کند، این امکان وجود دارد که ایران باز هم به سمت مذاکره با آمریکا برود؟

مذاکره اصولاً باید در یک فضایی با رویکردهای برابر صورت بگیرد. مذاکره با تحکم که مذاکره نیست و اصلا به ضد خودش تبدیل می‌شود و به خروجی نمی‌رسد. مذاکره با تحکم به تحقیر تبدیل می‌شود و قرار نیست این اتفاق بیفتد. لذا ما اهل مذاکره هستیم، ما ملتی هستیم که داعیه‌دار این هستیم که از دیرباز اهل گفت‌وگوهای بین‌الملل بودیم، اهل تعاملات بودیم و هنوز هم هستیم و آن کسی که از برجام خارج شد آمریکا بود. ما که رفتیم صحبت کردیم سرداران دیپلماسی ما برای این دستاورد زحمت کشیدند و او خارج شد. ما که مذاکره کردیم ما ثابت کردیم اهل مذاکره هستیم این موضوعی است که من امیدوارم دنیا فراموش نکند و زمانی از آن نگذشته، آمریکا از برجام خارج شد و ما در برجام بودیم و هنوز هم هستیم. نکته‌ای که مهم است اینکه مذاکره از موقعیت برابر است و با موضع تهدید و ارعاب مذاکره معنا ندارد. مذاکره باید از موضع احترام، موضع برابر و در راستای حل مسائل باشه نه در راستای آنچه که من می‌فرمایم شما عرض می‌کنید اینکه مذاکره نیست. 

 یکی از وعده‌های آقای رئیس‌جمهور که بسیار هم مورد استقبال قشر زنان قرار گرفت بحث عفاف و حجاب و نوع برخورد با دختران و زنان بود، اما بعد از تصویب قانون حجاب در مجلس و عدم پذیرش و اجرای آن از سوی دولت چالش‌هایی در این حوزه پیش آمده، اساسا موضوع دولت در بحث قانون حجاب چیست و قرار است این قانون کنار گذاشته شود؟

حجاب یک مقوله فرهنگی و تربیتی است که بعد منجر به هنجاری می‌شود. طبیعتاً با مقوله‌های هنجاری و فرهنگی و تربیتی نمی‌شود با رویکردهای خیلی سلبی برخورد کرد. خروجی‌های آن را دیدیم و سال‌های سال است این را می‌آزماییم و بدیهی‌است که این یکی از دستاوردهای وفاق است. اتفاقاً آن چیزی که یکی از دستاوردهای وفاق است و اتفاقا خوب می‌شود به عنوان نه دستاورد شخص رئیس‌جمهور که حتما اینگونه است، دستاورد دیدگاه رئیس‌جمهور در راستای وفاق از آن یاد کرد همین است. به هر حال این دیدگاه است که باعث شد که آن قانون با محدودیت‌هایی که درونش بود اجرا نشود. من نمی‌گویم آن قانون سراسر ایراد بود، هیچ قانونی نیست که سراسر ایراد باشد، هیچ قانونی هم نیست که سراسر خوبی باشد، به هر حال همه قوانین جاهایی دارند که جای نقد باز است. ولی آنچه که مشخص بود شرایط جامعه ما برای چنین چیزی آماده نبود. ممکن بود این قانون در دهه ۶۰ جواب دهد ولی در دهه ۴۰۰ تا ۱۴۱۰ دیگر جواب نمی‌داد و اتفاقاً این دستاورد وفاق بود. 

    برخی مطرح می‌کنند که پس از تحولات سال ۱۴۰۱ باید یک نوع نگاه جدیدی از نوع پوشش و بحث حجاب بین حاکمیت و مردم ایجاد شود، چقدر به این مساله معتقد هستید؟

چند منظر برای این موضوع وجود دارد. یک منظر شرعی و فقهی است، یک منظر، منظر اجتماعی است یک منظر قانونی و یک منظر اجرایی است. لذا هم منظر شرعی را داریم که بالاخره اگر می‌خواهد تعریفی صورت بگیرد فقها باید این کارو انجام دهند. آنهایی که بلد این کار هستند باید این کار را انجام دهند. کما اینکه سال‌های گذشته تحقیقی را مرکز پژوهش‌های مجلس انجام داد تحت عنوان حجاب شرعی و حجاب عرفی که کار مفصلی بود و خیلی هم روی آن کار شد. لذا این موضوع از این منظر قابل بررسی است که قاعدتا یکسری تحقیقات بنیادین می‌خواهد که باید انجام شود. از منظر حقوقی باید بررسی شود که چقدر با حقوق شهروندی و چقدر با قانون اساسی ما و در کجاها تعارض پیدا می‌کند. دیگری از منظر اجتماعی است که چه پیامدهای اجتماعی را به دنبال خواهد داشت و موضوعی که بسیار مهم است، مساله اجراست. واقعا ما چگونه می‌توانیم آن را اجرا کنیم؟ در معاونت زنان و معاونت حقوقی با یکدیگر روی یک قانون جدید کار می‌کنند ولی یا من باید سوال کنم ببینم به کجا رسیده یا باید خودتان از خود این عزیزان پیگیری کنید که ببینید دقیقا در چه وضعیتی است. آنچه مسلم است ما بر حفظ کرامت انسان‌ها ایستاده‌ایم. 

صحبت‌های بسیاری پیرامون برداشته شدن فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی که از وعده‌های مهم رئیس‌جمهور بود مطرح شده اما تاکنون به جای مورد انتظار نرسیده، دولت قرار است کی خبر خوش رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی را به مردم بدهد؟

موضوع حکمرانی فضای مجازی که جزو مطالبات مقام رهبری است و جزو منویات ایشان است که قاعدتاً دولت‌ها باید آن را دنبال کنند، یکی از موضوعاتش این است در عین حالی که باید دسترسی به فضاهای مجازی وجود داشته باشد، باید حکمرانی شامل تولید محتوا را هم انجام دهیم. اینکه این موضوع الان دقیقا در کدام نقطه ایستاده را الان نمی‌توانم پاسخ دهم چون پاسخ دقیقی برایش ندارم. برخی اوقات موضوعات را تکرار می‌کنیم و مردم را خسته می‌کند و چون نمی‌خواهم این اتفاق بیفتد، ترجیح می‌دهم که پاسخ این سوال را هم فعلا نگه دارم و با آقای دکتر هاشمی صحبت کنم. چون من هنوز آخرین وضعیت را نگرفته‌ام. یکبار صحبتی شد که ان‌شاءا... تا اسفندماه گشایش‌هایی حاصل می‌شود ولی خب، عملاً به آخر اسفند نزدیک می‌شویم و زمان زیادی نمانده است. لذا به جهت اینکه دوباره نگویم بله یا خیر، ترجیح می‌دهم این سوال را نگه دارم و با مسئول مربوطه صحبت کنم. اگر پاسخ جدیدی بود اطلاع می‌دهم. 

    آقای دکتر پزشکیان قبل از انتخابات و پس از آن خیلی روی بحث معیشت مردم تاکید داشتند که این شرایط مناسب مردم ما نیست، شش‌ماه از دولت چهاردهم گذشته با توجه به آنچه که دولت تحویل گرفته در اسفند ۱۴0۳ چقدر دولت آقای پزشکیان توانسته وعده حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را تحققق ببخشد؟

این را بگویم که تقریبا در هیچ جلسه‌ای از هیأت دولت یا تصمیم‌های اقتصادی که آقای رئیس‌جمهور تشریف دارند نیست که تصمیمی مطرح شود و ایشان راجع به نکته معیشت مردم و اینکه مراقبت بکنید از این موضوع یا مراقب هستید یا نه سوال نپرسند. این را بدون اغراق عرض می‌کنم. من اگر بخواهم به دید تحلیل محتوا شمردن واژگان بگویم ایشان حداقل در جلسه دو ساعته هیئت دولت حداقل ۱۰ بار راجع به واژه معیشت مردم تذکر دارند. این نشان می‌دهد که ایشان به موضوع توجه دارند ولی آیا این موضوع تا به حال قضیه را حل کرده؟ ممکن است بعضی بگویند نه، حل نکرده. پاسخ این است یک تصمیمی باید می‌گرفتیم که آن تصمیم کاهش نرخ تنوع ارزها بود و این باعث شد که ما شاهد افزایش قیمت در حوزه ارز باشیم. به جهت مرکز مبادله ارز و طلایی که شکل گرفته بود و وارد شدن ارز حاصل از صادرات در داخل سامانه و بعد طبیعتا مبادله آنها شاهد این وضعیت بودیم که افزایش ارز اتفاق افتاد و طبیعتا تاثیراتی که حوزه‌های بین‌الملل بر وضعیت ارز می‌گذارد، فشاری را بر بدنه اقتصاد ایجاد می‌کند و طبیعتاً این موضوع بر معیشت مردم تاثیر می‌گذارد. موضوع حذف دهک‌های پردرآمد جزو موضوعاتی است که در برنامه هفتم هم از ما خواسته شده است. موضوع راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا و کم‌کردن نرخ ارز، تنوع نرخ ارزها و کالابرگ جزو برنامه‌های هفتم بود که باید اجرا می‌کردیم. پس مجبور شدیم به هفت دهک از جامعه کالابرگ بدهیم. تاکید می‌کنم این موضوع اصلا موضوع خوشایندی نیست ولی به جهت حفظ معیشت مردم مجبور به انجام این کار هستیم. یقینا این موضوع برای دولت هم جذابیت ندارد یعنی طبیعتا به عنوان دولت دلمان می‌خواهد که بیایم راجع به موضوعات خیلی بهتر با مردم صحبت بکنیم. یعنی این برای چه رئیس‌جمهور و چه سخنگوی دولت چه هر کدام از وزرا جذاب‌تراست که از دستاوردهای بزرگتر صحبت کنیم. ولی در شرایط اقتصادی هستیم که مجبوریم حداقل کف معیشت مردم را مراقبت کنیم و به همین خاطر است که به هر حال موضوعاتی نظیر کالابرگ که اخیرا هم پرداخت شد، کمک می‌کند که معیشت مردم قدری کمتر آسیب ببیند. 

پیشانی نوشت هر دولتی با عملکرد اقتصادی سنجیده می‌شود و امروز جامعه هم خوب یا بد عملکرد دولت آقای پزشکیان را با عملکرد اقتصادی می‌سنجد، با توجه به بازار شب عید حقوق کارگران و کارمندان و... اگر سخنگوی دولت نبودید به عنوان یک شهروند چه میزان عملکرد اقتصادی دولت را می‌پسندیدید؟

عملکرد دولت با توجه به شرایطی که در آن قرار گرفته، چون عملکرد فارغ از شرایط بی‌معناست، عملکرد در بستر زمان و مکان و همه اینها معنادار هست، در بستر شرایط اجتماعی معنادار هست. واقعیت این است که ما راهی به جز اینکه بخواهیم راجع به کالابرگ صحبت کنیم نداریم. ببینید اقتصاد ما اقتصادی است که تحریم بر آن آسیب وارد کرده است. تعارف ندارد زمانی که می‌گفتند تحریم‌ها کاغذپاره است گذشت. تحریم‌ها واقعا آسیب وارد می‌کند. تحریم به شدت هزینه‌های ما را بالا می‌برد. اصلا چرا مقام معظم رهبری فرمودند که اگر یک ساعت هم زودتر شد، تحریم‌ها را بردارید و اقدام کنید؟ تحریم‌هاست که باعث می‌شود نرخ تمام شده خیلی از محصولات و کالاها در کشور ما به شدت بالا برود. بهای تمام شده پول در کشور ما بالا می‌رود. بله یک سری از موضوعات، موضوعات ساختاری است. ساختار داخلی ماست ربطی هم به تحریم ندارد. منکر این موضوع هم نیستیم. حتما هم فشار دولت بر این است که این‌ها را اصلاح کند. شرکت‌های دولتی که سوددهی‌شان کافی نیست هم با جدیت دنبال می‌شود که اصلاح شوند. ولی اگر بگویید در این شش ماه، می‌گویم بیشتر از این در توان دولت نبود. خیلی صادقانه می‌گویم این آن چیزی بود که دولت ظرف مدت 6 ماه می‌توانست انجام دهد. فراموش نکنید شش ماهی که روز بعد از تحلیف ریاست جمهوری شهید هنیه را زدند. این شرایط را فراموش نکنیم. ما در شرایطی هستیم که در یک کشور راهپیمایی می‌شود، افت پول ملی اتفاق می‌افتد. ما در کشوری هستیم که به شدت اتفاقات منطقه‌ای تاثیرگذار است. به هر حال شهادت شهید هنیه و شهادت سیدحسن نصرا... اتفاقات کمی نبود واقعا و تاثیراتش برای اقتصاد ما تاثیرات بزرگی است. طبیعی است که در این شرایط آنچه که عمل شده توان دولت این بوده است. ولی این را عرض بکنم که دولت برنامه جدی دارد برای اینکه وضعیت درونی را درست کند. چون خیلی نکته مهمی است به هر حال ما کشوری هستیم با ۸۰ میلیون جمعیت که اگر بتوانیم تکاپوی نیازهای خودمان را داشته باشیم، حجم زیادی از اقتصاد درست خواهد شد. لذا اگر بتوانیم گلوگاه‌هایی را که کارهای داخلی ما را گره می‌زند، اقتصاد ما را دچار مشکل می‌کند، تولید را دچار مشکل می‌کند، شناسایی کنیم شرایط بهتری خواهیم داشت. خیلی از اوقات تولید کننده‌های ما گرفتارند. الان نه به خاطر لزوما ارز حتی به خاطر گلوگاه‌هایی که در داخل وزارت خانه‌ها برایشان پیش می‌آ‌ید رفع این موانع جزو برنامه‌های جدی دولت است. 

    ناترازی مدت‌هاست که باعث قطعی گاز و برق مردم شده است. چیزی که آقای دکتر پزشکیان اخیرا از آن در قالب زمستان سخت یاد کردند، اساسا چه میزان از این اتفاقات را میراث دولت گذشته و چه میزان را به جهت شرایط و امکانات می‌بینید که باعث بروز اعتراضات به دولت شده است؟

ناترازی‌ها حاصل سیاست‌گذاری‌هایی است که ما در ادوار مختلف داشتیم. این عدد را من بارها گفتم ما در اول شهریور ۴۰۳ ذخایر گازوئیل مان ۴۰ تا ۴۵ درصد اول شهریور ۴۰۲ بود. این عدد را مهندس پاک‌نژاد به عنوان وزیر نفت به من دادند. خب وقتی ذخایر گازوئیل پایین است، میزان مصرف افزایش پیدا کرده، انشعاب جدید دادیم و از طرف دیگر اورهال‌ها یا به‌روزرسانی‌هایی که باید در حوزه نیروگاهی صورت بگیرد به اندازه کافی انجام نشده، طبیعی است که ناترازی داریم. حتما یک قسمتش برای ادوار گذشته است. حتما یک قسمت برای سه سال گذشته و یک قسمت برای دوره‌های گذشته است. حتی قسمتی از این موضوع روی انشعاباتی که شاید ما اصلا نباید اینقدر گسترش می‌دادیم. ما باید اول می‌دیدیم. این خیلی مسئله است ما در صنایع‌مان مجبوریم قطع برق داشته باشیم در حالی که خیلی از اوقات مثلا فرض کنید ویلاهایی که در فلان منطقه کوهستانی و روستایی است فعال است. خب این ایراد سیاست‌گذاری است. اما نکته‌ای که وجود دارد یکی از دستاوردهایی که من خیلی برام مهم است و می‌خواهم شما هم روی این قضیه تاکید بکنید این است که ما تا به حال همیشه مازوت سوزی را در لایه‌ای از ابهام می‌گذاشتیم و می‌گفتیم ما سوخت‌های متنوع استفاده می‌کنیم. چه کسی این ادبیات را باب کرد چه کسی جرات کرد بگوید بله مازوت می‌سوزانیم، معذرت می‌خواهیم... به نظرم می‌آید ناترازی‌ها در عین حالی که بسیار دردسر داشت و واقعاً همه به خصوص صنعتگران در این موضوع اذیت شدند، ولی دستاورد اجتماعی داشت ما راست گفتیم و شجاعانه و صادقانه عذرخواهی کردیم. این خیلی اتفاق اجتماعی مهمی است. سال‌هاست که این موضوع در ابهام بود که مازوت می‌سوزانیم یانه. رسانه‌های‌ها می‌گفتند بله، دولتی‌ها می‌گفتند خیر یا پاسخ نمی‌دادند. شما که رسانه‌ای هستید بیشتر با این مواجه شده بودید. اما ما خیلی راحت گفتیم بله مازوت سوزاندیم و امیدواریم دیگر این کار را تکرار نکنیم. دلمان نمی‌خواهد بسوزانیم دلمان می‌خواهد که مردم ما به خصوص در استان‌های البرز، مرکزی و اصفهان سه استانی که مازوت سوزی در آنها سنگین است هوای پاک تنفس کنند و حتماً تلاشمان را می‌کنیم و حتما به سمت انرژی‌های خورشیدی می‌رویم. لذا موضوعات را باید با زوایای مختلفش نگاه کرد. در عین حالی که بله زمستانی بود که واقعا همه اذیت شدند دولتی‌ها به سهم خودشان صنعتی‌ها به سهم خودشان و مردم به سهم خودشان. خیلی از اوقات برق منازل قطع می‌شد خانه‌هایی که آب را با پمپ می‌رسانند و مدرسه تعطیل بود. اینترنت قطع می‌شد چون برق قطع شده بود ولی متوجه این موضوعات هستیم من می‌خواهم به آن چیزی که به هر حال در این موضوع می‌توان روی آن تاکید کرد و به سمت بهبود جامعه رفت صحبت بکنیم. به هر حال ما موضوعی که تاکنون زیر فرش می‌کردیم امروز رو آوردیم و گفتیم بله مازوت سوزی وجود دارد و ما را ببخشید. سعی می‌کنیم که دیگر تکرار نکنیم، اما از نظر من خیلی اتفاق مهمی بود. 

   برخی معتقدند جریان پایداری در دولت نفوذ دارد و بالعکس اصلاح‌طلبان که جریان حامی دولت بودند آنچنان که باید تاثیرگذار نیستند و نمونه آن ممانعت از حضور آقای خاتمی در افتتاحیه بیمارستان آیت‌ا... هاشمی، اساسا مواجهه دولت با جریانات سیاسی یکسان است و با همه همان وفاق را دارد؟

حتما سرمایه‌هایی مثل آقای خاتمی را باید قدر دانست. به هر حال ایشان هشت سال رئیس‌جمهور کشور بودند و دستاوردهای بسیار خوبی را در حوزه‌های اتفاقا اقتصادی رقم زدند. بهترین دوران اقتصادی دوره آقای خاتمی بوده است. شما موقعی که شاخص‌ها را نگاه می‌کنید ما رشد ۱۲ درصدی تجربه کردیم. لذا آقای خاتمی جزو سرمایه‌های این کشور است و این اصلا معنادار نیست که ایشان در مراسم افتتاحیه بیمارستانی که به نوعی خیرساز است نتوانند حضور پیدا کنند. حتما این موضوع معنادار نیست. رویکرد دولت رویکرد توانمندسازی اجتماعی و دادن مرجعیت به گروه‌های مرجع است. رویکرد دولت رویکرد حل مسئله است و تمام تلاشش را می‌کند همانطوری که در ناترازی‌های انرژی می‌گوید؛ من ظرف مدت چهار سال ۳۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی می‌آورم و برای تابستان ۵ هزار مگاواتش را قطعاً خواهم آورد و موضوع را حل می‌کنم لااقل رویکرد ما حل مسئله است. اینجا هم رویکرد ما رویکرد حل مسئله است. آقای دکتر پزشکیان وزیر دوره اصلاحات بودند. حتما دولتی که برآمده از اصلاحات است قاعدتاً از اصلاحات حمایت می‌کند ولی این به این معنا نیست که سایر طیف‌های سیاسی را به رسمیت نمی‌شناسد. سایر طیف‌های سیاسی را هم به رسمیت می‌شناسد حرف آنها رو هم می‌شنود دغدغه آنها را هم گوش می‌دهد ولی طوری که مصالح ملی باشد اقدام خواهد کرد. 

    این نوع تعامل را در قبال اشخاص چطور می‌بینید؟ افرادی که از ابتدا در کنار آقای پزشکیان آمدند مثل آقای دکتر طیب‌نیا و آقای دکتر ظریف به دلایلی در کنار دولت نیستند و حداقل بسیاری معتقدند در مورد آقای ظریف رئیس‌جمهور می‌توانست ایستادگی بیشتری کند، این موضوع را چگونه می‌بینید؟

 خود این عزیزان که شما نام بردید همه جز سرمایه‌های کشورند. شما موقعی که مراسم سوگند ریاست جمهوری سایر کشورها را نگاه می‌کنید می‌بینید همه روسای جمهور می‌ایستند. این نشان از این دارد که همه اینها مردم برای شما تلاش کردند چه موفق شدند چه نشدند همه اینها برای شما تلاش کردند. چه طیف سیاسی آنها با من مهاجرانی همسو باشد چه نباشد من حق ندارم کسی را تخریب کنم. آدم‌هایی که شما نام بردید همه جزو سرمایه‌های کشورند. آقای ظریف جزو سرمایه‌های این کشور است. مردم فراموش نکردند ایشان با دیسک کمر روی ویلچر بودند ولی برای مذاکره می‌رفتند چرا چون آن روز مذاکره دستوری بود که باید انجام می‌شد و باید مشکل مردم حل می‌شد و ایشان این کار را انجام دادند. آقای دکتر طیب مشاور رئیس‌جمهورند و شاید کمتر دیده می‌شود. شخص آقای پزشکیان عرض کنم ایشان آنچه را می‌توانست در مورد نگهداری ظرفیت‌های انسانی خود به کار بست. من نمی‌خواهم بگویم ایشان خدای نکرده قدیس هستند. همه ما انسان‌ها خطاهایی داریم، همه ما انسان‌ها معذور و محذوری داریم ولی آقای پزشکیان در این زمینه به شدت تلاش خودشان را انجام دادند ولی خوب به قول شما نوشتید استعفا خواندید برکناری. به هر حال این اتفاق افتاد و من مطمئنم آقای دکتر ظریف اینقدر نسبت به شخص آقای دکتر پزشکیان و دولت و کشور و نظام علاقه دارند که در این موضوع غیر از رویکرد بزرگوارانه از ایشان چیزی نمی‌شود دید. کما اینکه در دیدار مقام رهبری هم ایشان با خوشنودی تمام حضور داشتند بدون ذره‌ای دلخوری ولی آنچه که مشخص است وظیفه ماست که انسان‌ها را قدر بدانیم. 

   این احتمال وجود دارد که با اصلاح قانون مشاغل حساس دوباره شاهد بازگشت آقای ظریف به دولت باشیم؟

این قانون به گونه‌ای نوشته شده که شما امروز اگر که کسی در خارج از کشور متولد شده باشد و بسیجی هم باشد، هیئت علمی دانشگاه هم نمی‌تواند باشد. چرا چون به کارتابلی دسترسی دارد که به دولت وصل است. قانون به گونه‌ای نوشته شده که خیلی دست و پا را می‌بندد. دولت ابتدا آمد روی تابعیت قهری دقیقا موضوع آقای دکتر ظریف را بررسی کرد. ایشان در زمانی که دیپلمات یا دانشجو بودند فرزنددار شدند و فرزندشان بنا به قوانین آن کشور تابعیت قهری دارند و این تابعیت قهری باعث می‌شود که امروز از اینکه بخواهند در پستی باشند، منع شوند. دولت یک لایحه دو فوریتی داد. دو فوریتش رای نیاورد ولی خود لایحه رای آورد و خود لایحه الان در کمیسیون اجتماعی مجلس است و ما امیدواریم مجلس این را سریع‌تر به خروجی برساند. نه فقط برای شخص آقای ظریف بلکه برای سرمایه‌هایی که ما در این کشور داریم. ما باید با همه سرمایه‌هایمان این کشور را بسازیم. انسان‌هایی که در خارج از کشور که تحصیل کرده‌اند آدم‌های تحصیل کرده‌ای هستند که آن طرف رفته بودند و خوب این قانون الان دست را بسته است. 

    آقای دکتر پزشکیان بسیار مطرح کردند که باید عملکردی داشته باشیم تا آن ۵۱ درصدی که پای صندوق رای نیامدند برای انتخابات بعدی خودشان بیایند، از نگاه شما عملکرد دولت به گونه‌ای بوده که 51 درصد برای حضور در انتخابات بعدی اقناع شوند یا همان پایکاه رای ابتدایی نیز به انتخابات بعدی با دیده تردید می‌نگرند؟

واقعیت این است که ما در این ایام با همه بحران‌های اقتصادی شاهد کارهایی بودیم که تا به حال شاهدش نبودیم. دیدار آقای رئیس‌جمهور در منزل محمدعلی موحد و در منزل آقای دکتر اردکانی جزو موضوعاتی است که نشان از توجه به گروه‌های مرجع دارد و لذا اگر ما بتوانیم در وضعیت اقتصاد مقداری ثبات ایجاد کنیم با رویکردی که دولت دارد، توجه متوازنی که به حوزه‌های متنوع اجتماعی و هنری دارد، می‌توان به بهبود شرایط امیدوار بود. ما در این سال‌ها شاهد قهر بسیاری از هنرمندان بودیم. به هر حال آقای رئیس‌جمهور رفتند کنسرت این اتفاق مهمی است. آقای فخرالدینی جزؤ سرمایه‌های این کشور است و وقتی رئیس‌جمهور کنسرت می‌رود یعنی اینکه من آمدم بشنوم آنچه را که تو ساختی. پس اتفاقا این حرکات، اقدامات و ابتکارات نشان از این دارد که رویکرد برگرداندن سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی با امید و با اقدام برمی‌گردد. امید هم فقط با گفتار نیست اتفاقاً با رفتار است. برای اولین بار است که رئیس‌جمهور در این سال‌ها افطاری نمی‌دهد افطاری می‌رود. از حضور در جمع شرکت‌های دانش‌بنیان تا حضور در کمپ ترک اعتیاد. این ناشی از توجه ایشان به گروه‌های اجتماعی است و من به شدت خوشبینم به اینکه ان‌شاءا... با تلاشی که دولت دارد با تنوعی از برنامه که هم در حوزه بین‌الملل هم در حوزه اقتصاد هم در حوزه انرژی دارد ما شاهد بهبود وضعیت باشیم. 

    البته برخی مطرح می‌کنند که رئیس‌جمهور افطاری نمی‌دهد که با انتقادات از سوی افراد مختلف مواجه نشود. 

اتفاقاً لازم است که توضیح عرض کنم اتفاقا گوش دولت کاملا شنواست و همه ما تک‌تک ماها اعضای دولت وظیفه داریم هم بشنویم هم پاسخ بدهیم هم جاهایی لازم نبود سکوت کنیم. ولی بشنویم. لذا افطاری ندادن رئیس‌جمهور مطلقا به خاطر فرار از نشنیدن نبود و اینجا جا دارد که من این را اصلاح کنم که اشتباهی در ذهن افراد شکل نگیرد، به جهت این بود که صرفه‌جویی کنند در هزینه‌ها و به جاهای مختلف سر بزنند. 

    دولت چه رویکردی در قبال مجلس دارد که ابتدا با وفاق پزشکیان همراه شد، اما کم‌کم به جای تعامل تقابل را برگزیده و تندروهایش که به دنبال زمینگیر کردن دولت هستند؟ 

برداشت ما از رفتار مجلس این است که مجلس از حقوق خودش استفاده می‌کند. مجلس قاعدتاً طبق قانون اگر هرجایی فراتر از حقوق رفتار می‌کند می‌شود با شورای نگهبان موضوع را مطرح کرد. برداشت ما بر این است که مجلس حق دارد. مجلس حق نظارتی دارد. حق دارد که عملکرد وزرا را ارزیابی کند. به هر حال از مردم رای گرفتند و وکیل مردم‌اند. ما نمایندگان را به چشم وکلای مردم نگاه می‌کنیم که مدافع حقوق مردم‌اند و فعلا چنین برداشتی نداریم. 

    تندروها تمام تلاش خود را از استیضاح تا فشار برای استعفا و تجمعات غیر قانونی برای زمین زدن دولت به کار گرفته و می‌گیرند و اخیرا نیز مطرح شده که در جمع‌های خصوصی دنبال حمله به شحص رئیس‌جمهور و زمین زدن دولت هستند، دولت چه مواجهه‌ای با این جریانات دارد؟

موضوعی با نام تجمعات را که طبق قانون اساسی هم کاملا حق مردم است در دستور کار یکی از کمیسیون‌های مجلس است که روی آن کار می‌شود. لذا این موضوعاتی است که قبلا هم صحبت شده است. در مورد برخی از افراد خاص با سلایق سیاسی خاص من همه را ارجاع می‌دهم به فرمایش مقام رهبری که همه موظف‌اند کمک کنند به دولت. تاکید می‌کنم فعلا برداشت ما این است که نمایندگان حق تحقیق و تفحص دارند، حق بررسی دارند حق نظارتی دارند و این را هم بدانند که این دولت خسته نمی‌شود. 

    در آستانه سال نو چه صحبتی با مردم در راستای ایجاد امید و نوید آینده‌ای بهتر و بهبود شرایط در حوزه‌های مختلف دارید؟

به هر حال نو روز امسال با توجه به اینکه با ایام ماه مبارک رمضان و به خصوص سال تحویل که عملا در ایام شهادت حضرت امیر هست. نوروز این دولت خاص است. شروع کار دولت با محرم بود، اولین نوروزش با رمضان و با شهادت حضرت امیر ان‌شاءا... که خود ائمه به موفقیت این دولت کمک کنند. می‌دانیم که مردم سال سختی را سپری کردند متوجه فشارهای اقتصادی که به مردم آمده هستیم. از اینکه قیمت حبوبات افزایش پیدا کرده تا قیمت برنج تا قیمت گوشت تا حقوق افراد... مردم بدانند که در جریان همه این اعداد و ارقام را به ریز هستیم و می‌دانیم تحت فشارند و این را بدانید که تمام تلاش مان را انجام می‌دهیم که ان‌شاءا... آن چیزی که شایسته مردم است را انجام دهیم. این را تاکید بکنم که دادن کالابرگ و اینجور چیزها شایسته مردم نیست ما این را به خوبی واقف هستیم ولی به هر حال برای حفظ معیشت مردم این اقدامات الزامی است. امیدوار هستیم که با لطف خداوند با نظر ویژه حضرت امیرالمومنین که ما سال نو را با فزت و رب‌الکعبه ایشان شروع می‌کنیم، شاهد اقدامات بهتری باشیم. شاهد این باشیم که وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم بهتر شود و سال خوب و پر برکتی را برای همه مردم آرزو می‌کنیم. ظرف این شش ماه و ۲۳ روزی که خدمت شما بودیم تا پایان اسفند برای من روزهای خوشی با شماها گذشت هرچند روزهای سختی بود واقعیت روزها روزهای سختی بود ولی به هر حال همین که آدم‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند و می‌دانیم که اگر با هم باشیم می‌توانیم مشکلات را حل کنیم و همه در یک کشتی نشستیم به آدم قوت قلب می‌دهد.