تشریفات برای مذاکرات

باتوجه به روند آنچه دیپلماسی رسانه، نامیده می‌شود باید به خواسته‌های کلی دوطرف اشاره کنیم. تاکنون مشخص است که ترامپ از جمهوری اسلامی می‌خواهد توسعه فناوری‌های هسته‌ای را متوقف کند، رئیس‌جمهوری آمریکا بارها اعلام کرده که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند و در ادامه احتمالا خواسته‌های دیگری را مطرح خواهد کرد، ایران اما تنها چشم به لغو تحریم‌های اقتصادی دارد. تحریم‌هایی که‌ نه‌تنها حاکمیت را به دشورای انداخته بلکه اقتصاد جامعه را هم محدود کرده است و شرایط معیشتی شهروندان را به‌طور جدی تهدید می‌کند و قیمت‌ها همین‌طور در حال افزایش است. هرچند همه در انتظار صحبت‌های بی‌پرده ترامپ در مورد ایران هستند تا به قطعیت برسند ولی همین اشاره‌های کوتاه به جمهوری اسلامی خود بیان‌گر دیدگاه رئیس‌جمهور جنجالی آمریکا است که ‌نگاه مستقیمی به میز مذاکره دارد. او به‌تازگی ایران را کشوری ثروتمند خوانده و همچنین به اولویت مسیر دیپلماسی در مواجهه با ایران اشاره کرده است. از سوی دیگر با روی کارآمدن دولتی چهاردهم می‌بینیم که ادبیات در پاستور هم تغییر کرده است و این نشان می‌دهد که می‌توان تغییرات را حس کرد و در این مورد باید به اظهارت دولتی‌ها اشاره‌ای کنیم که به‌نوعی تشریفات مذاکره را آماده می‌کنند. در این مورد با یکی از تحلیلگران مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم. مطهرنیا معتقد است که طرف‌های مذاکره به‌دنبال اصالت مذاکرات هستند.

اصالت مذاکرات

مهدی مطهرنیا، آینده‌پژوه و رئیس اندیشکده آینده‌اندیشی سیمرغ در واکنش به پیام‌های اخیر مسئولان دولتی برای اینکه ایران آمادگی مذاکره با آمریکا را دارند، به ‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «مسئولان دولتی در هفته‌های اخیر ادبیات جدیدی را در دستور کار قرار داده‌‌اند ولی توجه داشته باشید که هم کاخ‌سفید و هم جمهوری اسلامی به‌دنبال اصالت مذاکرات هستند تا در این مورد بدانند طرفین تا چه حد خود را آماده مذاکره کرده است. در این مورد نه‌تنها اظهارات مدیران دولتی و غیره بلکه اظهارت مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهوری هم برای آمریکایی‌ها آنقدرها پررنگ نیست. نهادهای بالادستی باید به‌طور مستقیم نشان دهند که تهران در باب برنامه ‌راهبردی جامع اقدام مشترک، آماده مذاکره‌ای فراگیر با غربی‌ها است که اظهارات دبیر شورای امنیت ملی در این حوزه می‌تواند اهمیت داشته باشد.» او با اشاره به وضعیت منطقه که به‌نوعی مذاکرات را جلوتر آورده است، اضافه می‌کند: «آنچه تاکنون بیان شده است تنها یک تحرک دیپلماسی برای عبور از موقعیت کنونی است و اینکه جمهوری اسلامی نشان دهد همچنان آماده آغاز دوره جدید مذاکرات است. تحولات ماه‌های اخیر خاورمیانه یکی از نشانه‌هایی است تا ایران خود را برای مذاکره فراگیر با غربی‌ها آماده کند. آیا ایران در سال 2015 که آمریکا می‌خواست در مورد همه موضوعات گفت‌وگو کند آمادگی نشان داد؟ اگر آن روزها راضی به مذاکره می‌شدیم، واشنگتن با همان چالش‌های منطقه‌ای مذاکره را می‌پذیرفت ولی اکنون نمی‌توانیم آینده را پیش‌بینی کنیم که واشنگتن با حضور ترامپ در کاخ سفید چه تصمیمی خواهد گرفت و چه خواسته‌های جدیدی دارد.» این تحلیل‌گر در مورد خواسته‌های احتمالی ترامپ از جمهوری اسلامی می‌گوید: «در چنین وضعیتی که‌ به‌نظر مواضع ایران در منطقه کم‌رنگ‌ شده است، آیا مسئولان آمریکا بدون اضافه‌کردن شرط‌های جدید وارد مذاکره خواهند شد؟ برای رسیدن به جواب این سوال باید کمی صبر کنیم ولی به‌نظر من آمریکا در همین مسیر به رفتارهای خود ادامه خواهد داد و باید دید چه امتیازاتی می‌خواهد و چه امتیازتی خواهد داد چون تجربه نشان داده او به‌دنبال معامله است.»

مذاکره با کفار

علی‌اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی، با حضور در بیست‌وسومین دوره آموزشی- تشکیلاتی «جهاداکبر» با اشاره به روند مذاکرات گفت: «برخی افراد گفت‌وگو و مذاکره را در تقابل با استقامت قرار می‌دهند. این برداشت اشتباه است. با کفار هم می‌شود مذاکره کرد، اما با رعایت چه اصلی؟ بر مبنای اصل مقاومت می‌شود، مذاکره کرد. براساس مقاومت است که جهاداصغر و جهاداکبر معنا پیدا می‌کند، جهادکبیر هم معنا پیدا می‌کند. «لاتطع الکافرین... و کفی با... وکیلا.» جهاد کبیر یعنی اطاعت نکردن. مفهوم این اطاعت‌نکردن این نیست که حتما زد و خورد داشته باشید، مفهوم این است که گوش به حرف‌شان ندهید. جایی‌که حرف‌شان را منطقی و قابل جمع با اصول خودتان می‌بینید، اشکالی ندارد گوش کنید. اما جایی‌که تناقض و تضاد باشد، آنجا نمی‌شود گوش کرد.» او در همین مورد و با اشاره به ابزارهای دشمن برای تحت فشار قراردادن ادامه داد: «تلاش می‌کنند بین ما اختلاف ایجاد کنند و متأسفانه گاهی برخی از ما در این پازل گرفتار می‌شوند. مثلا دشمن می‌گوید چون مسئولان ایران دیروز و امروز ما را نزدند، پس ترسیده‌اند. عده‌ای هم در داخل می‌گویند چرا می‌ترسید بزنید؟ خلق دوگانه‌های کاذب و درگیر ساختن جبهه مقاومت در این دوگانه‌ها از ترفندهای دشمن است. راهکار ائمه اطهار این است که تن به این دوگانه‌ها نداده‌اند. فرار از دوگانه‌ها هنر مؤمنین است و گیرافتادن در آن‌ها اشتباه است. می‌گویند «به مذاکره بگویید بله یا بگویید خیر. » ما گفتیم «نه می‌گوییم بله و نه می‌گوییم خیر. » این دوگانه‌ها مانند مذاکره یا عدم مذاکره، موافقت با FATF یا مخالفت با آن را دشمن می‌سازد و بعضی به آن‌ها دامن می‌زنند. هدف همه این موارد اختلاف در جبهه مقاومت و جامعه ایران است. دوگانه‌سازی، ایجاد اختلاف، چندگانه‌سازی، تحقیر، مسخره‌کردن و متهم‌کردن به ترس، از ابزارهای دشمن است. حالا یک‌بار غریبه این کارها را می‌کند اشکالی ندارد، اما یک وقت خود ما این کار را نسبت به هم انجام می‌دهیم. مراقب این باید بود.»