روانشناسی، ابزار مذاکره

بخشی از این گمانه‌زنی‌ها به این برمی‌گردد که فرآیند مذاکره با ایران بسیار پیچیده و دشوار است. اگر توجه کنید درباره اوکراین نیز ترامپ پیش از دوره انتقالی برای ورود به کاخ سفید، سخن از پایان دادن فوری جنگ اوکراین می‌کرد اما پس از ورود به کاخ سفید تا حدود زیادی رویکرد ترامپ تغییر کرد و مذاکرات زودهنگام با دولت روسیه را در یک حالت تعلیقی نگه داشته است، آنهم به این دلیل که نقشه راهی برای چگونگی پایان دادن به جنگ اوکراین وجود ندارد چراکه ترامپ می‌خواهد هم هرچه سریع‌تر به این جنگ پایان بدهد و هم مصالحه‌ای بین دولت اوکراین و روسیه ایجاد کند درحالی که روس‌ها به هیچ وجه حاضر به عقب نشینی از خواسته‌های خود نیستند. درست است ایران طی چند ماه گذشته مکررا از آمادگی مذاکره با آمریکا و مصالحه درباره توافق جدیدی سخن گفته اما در واشنگتن رویکرد تهران هنوز با واکنش سریع و مثبت ترامپ و حلقه اطرافش مواجه نشده است. هرچند هم ترامپ و هم برخی سیاستمداران جمهوریخواه آمریکا تاکید داشتند که گزینه مورد نظر آنها در ابتدا مذاکره با ایران است و تلاش خواهند کرد از طریق گفت‌وگو و مذاکره برنامه هسته‌ای ایران را مهار کنند. ولی آخرین مواضعی که مشاور آقای ترامپ در این زمینه مطرح کرده این بوده که در ماه آینده تصمیم‌گیری خواهد شد. اگر بخواهیم با توجه به اظهارات منفی و مثبت ترامپ در مدتی که از حضورش در کاخ سفید می‌گذرد، ارزیابی داشته باشیم وزنه مذاکره و مصالحه با ایران خیلی سنگین‌تر از فشار حداکثری است. هرچند این مذاکره خودش سناریوهای مختلفی را پیش‌رو دارد که شاید تحت یک سیاست حداکثری درنظر بگیرد. یعنی اینگونه نباشد که آمریکایی‌ها بخواهند به راحتی با ایران مصالحه‌ای داشته باشند. روانشناسی سیاسی آقای ترامپ نشان می‌دهد که تیم مذاکره جمهوری اسلامی ایران باید با ظرافت و دقت به‌خصوص با توجه به در نظر گرفتن شخصیت ترامپ برنامه مذاکره با آمریکا را تدوین کند. ترامپ انسان خودشیفته‌ای است، او سیاستمداری است که خیلی دوست دارد به عنوان مردی که به کارهای بزرگ و سریع دست می‌زند، ستایش و از او نام برده شود. در دوره اول دولت ترامپ سعی کرد با دیدار با رهبر کره شمالی نشان دهد که می‌تواند سخت‌ترین دشمنان آمریکا را نیز به تواضع و فروتنی و گفت‌وگو وادار کند. در قبال ایران نیز به نظر می‌رسد با توجه به شخصیت متفاوت ترامپ با دیگر روسای جمهور سابق آمریکا، ما هم به همین اندازه باید مذاکرات متفاوتی با ترامپ در مقایسه با سیاست‌های اوباما و جان کری داشته باشیم. به هر حال آنها پیشینه‌ای داشتند، برنامه کاری‌شان مشخص بود و معلوم بود با چه دستور کاری سر میز مذاکره با ایران نشستند اما درباره ترامپ به نظر می‌رسد این رویکرد باید تفاوت داشته باشد و با توجه به شخصیت شناسی ترامپ تلاش کنیم رویکرد متناسب با آمریکا را در پیش بگیریم چراکه به نظر نمی‌رسد راهی کم هزینه‌تر از این برای رفع تحریم‌ها وجود داشته باشد.

* مرتضی مکی

تحلیلگر مسائل بین‌الملل