رفع تحریم‌ها در دوره ترامپ

او و اطرافیانش تاکنون به فرمولی مشخص درباره ایران نرسیده‌اند. هر چند به نظر می‌رسد این فرمول در آینده با توجه به برخی موضع‌گیری‌ها از سوی ترامپ اعلام خواهد شد. ترامپ پیش‌تر اعلام کرده بود که به دنبال آسیب رساندن به ایران نیست، بلکه هدف او محدود کردن دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای است. این موضع‌گیری، به نوعی سیاست اعلامی آمریکا در نزد افکار عمومی تبدیل شده است، سیاستی که البته به عوامل دیگری نیز بستگی دارد. در شرایط کنونی، به نظر می‌رسد که توپ در زمین ایران است. ترامپ با اتخاذ رویکردی نامشخص در قبال ایران، در انتظار واکنش تهران است. در ایران نیز مقامات اعلام کرده‌اند که از مذاکره حمایت می‌کنند، اما مشروط بر اینکه آمریکا به تعهدات خود پایبند باشد. در واقع، باید این اطمینان به تهران داده شود که اگر توافقی حاصل شد، آمریکا از آن عقب‌نشینی نخواهد کرد. بنابراین، ترامپ در انتظار تصمیم تهران است. ایران نگاه منفی به مذاکرات ندارد و مقامات عالی‌رتبه نیز مذاکره را ممنوع اعلام نکرده‌اند. رهبر انقلاب تأکید کرده‌اند که باید با دقت و آگاهی مشخص شود که مذاکره با چه طرفی و تحت چه شرایطی صورت می‌گیرد. بنابراین، شناخت کامل از غربی‌ها و شرایط بین‌المللی، پیش‌نیاز هرگونه مذاکره است. اگر موانعی مانند مخالفت روسیه یا اقدامات لابی‌های صهیونیستی در آمریکا برای اخلال در روند مذاکرات وجود نداشته باشد، احتمال آمادگی برای مذاکرات دوجانبه وجود دارد. اما همه چیز به این بستگی دارد که آیا شرایط برای مذاکره مهیا شده است یا خیر. زیرا ابتدا باید چارچوب مذاکرات مشخص شود و به تعبیر دیپلمات‌ها، «میز مذاکره چیده شود» تا روشن شود که هر طرف چه امتیازاتی می‌دهد و چه امتیازاتی دریافت می‌کند. همچنین، باید مشخص شود که آیا ترامپ قصد دارد مسئله غنی‌سازی اورانیوم در ایران را نادیده بگیرد یا اینکه، همان‌طور که خود اعلام کرده است، می‌خواهد بر تعداد بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیفزاید تا از عدم انحراف ایران در برنامه هسته‌ای اطمینان حاصل کند. در مجموع، با توجه به مواضع ترامپ، امکان مذاکره وجود دارد، زیرا هم در ایران و هم در آمریکا از اصل مذاکره حمایت می‌شود، به شرط آنکه موضوعات و چارچوب آن از پیش مشخص شوند.

* علی‌اصغر زرگر

کارشناس روابط بین‌الملل