چالش‌های طرح دو کشوری

اما شخص نتانیاهو بر این عقیده است که نیروهای مقاومت در فلسطین نه تنها باید توانایی نظامی نداشته باشند بلکه حتی امکان ادامه فعالیت هم نداشته باشند و به عبارتی محو کامل گروه‌های مقاومت را دنبال می‌کند. اما اینکه با این شرایط چرا همزمان مذاکره را نیز دنبال می‌کند به این دلیل است که زودتر بتواند آزادی اسرای اسرائیلی که نزد حماس هستند را جلوتر بیندازد تا از این طریق محبوبیت خود را میان خانواده‌های اسرا که چندان از وی و عملکردهایش راضی نیستند افزایش دهد. بنابراین همزمان روند مذاکرات صلح را هم دنبال می‌کند منتها با شرایطی که ضربه و آسیب به رویکرد سخت امنیتی که همان فعالیت نظامی است نزند. لذا  نتانیاهو دو مساله را دنبال می‌کند؛ نخست موضوع امنیت برای اسرائیل و سپس  دستیابی به نتیجه‌ای که موجب رضایتمندی شهروندان اسرائیلی شود.  نگاهی به مواجهه اسرائیل با سایر کشورها نشان می‌دهد که اساسا رضایت سایر کشورها برای نتانیاهو مطرح نیست. لذا اصلا برایش مهم نیست که آمریکا، انگلیس، اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب چه می‌گویند و دیگر اینکه در شرایط حاضر به جای نتانیاهو هر شخص یا حزب دیگری هم روی کار بود همین رویکرد یعنی جنگ را ادامه می‌داد. البته از سوی دیگر باید اذعان داشت که اسرائیل همزمان با آمریکا، اروپا، اتحادیه اروپا، ترکیه و قطر در حال مذاکره است و دیپلماسی را تعطیل نکرده  و در عین تحرکات نظامی و جنگ به خاطر ایجاد رضایت شهروندانش موضوع مذاکره را کنار نگذاشته است. البته برخی کشورهای دیگر نیز رضایت کشورهای فرامنطقه‌ای مثل آمریکا، انگلیس، روسیه و چین برایشان درجه اهمیت بالایی دارد . یعنی اکثر رهبران خاورمیانه از روسای جمهور آمریکا، فرانسه، روسیه، چین یا نخست‌وزیر انگلیس تعریف می‌کنند. از سوی دیگر طرح دو کشوری که چندی پیش از سوی آمریکا و انگلیس مطرح شد و اروپایی‌ها و اتحادیه عرب از آن استقبال کردند با مخالفت نتانیاهو و اسرائیل مواجه شده است چرا که این دو کشوری در جایی با اهداف اسرائیل مغایرت پیدا می‌کند. یکی از این اهداف حضور در سرزمین‌های اشغالی و تثبیت این مساله است که این طرح می‌تواند این رویکرد اسرائیلی‌ها را در آینده مورد چالش جدی قرار دهد. از سوی دیگر نیز مساله امنیت مطرح است. چرا که آنها دنبال دولت یا تشکیلاتی هستند که به آنها ضمانت دهد که امنیت اسرائیل را تضمین کنند. در حالی که خود تشکیلات خودگردان قبول نکرد که روندی را پیش بگیرد تا امنیت اسرائیل نیز به مخاطره نیفتد. لذا دولت خودگردان نه چنین ضمانتی داد و نه می‌توانست بدهد چرا که این مورد قبول تمام فلسطینی‌ها نبود و حداقل محمود عباس نمی‌توانست حماس را در این خصوص کنترل کند.  این تنوع دیدگاه‌ها و مخصوصا ریشه دار بودن دیدگاه‌هایی مبتنی بر نامشروع بودن و حذف اسرائیل سبب ساز می‌شود که اسرائیلی‌ها با تردید و مخالفت با موضوع دوکشوری مستقل فلسطین و اسرائیل برخورد کنند.

*مهدی ذاکریان

تحلیلگر مسائل بین‌الملل