سکاندار پرونده هسته‌ای تغییر می‌کند؟!

شاید او اولین نظامی باشد که به صورت رسمی در عرصه سیاسی حضور به عمل رساند و دقیقا زمانی که وزیر دفاع سید محمد خاتمی بود برخود واجب دیدی که در عرصه سیاسی ورود کند و نامزد ریاست جمهوری شد اما حتی محبوبیت او موجب نشد که مردم به او رای دهند. شمخانی در دولت حسن روحانی نیز دبیر شورای عالی امنیت ملی شد و در ابتدای دولت رئیسی نیز در سمت خود ابقا شد. در آن دولت دریابان در عرصه دیپلماسی ماموریت مهمی را عهده گرفت و توانست مذاکرات امنیتی- دیپلماتیک بین ایران و عربستان را عهده گیرد و5 دوره مذاکره بین ایران و عربستان با میانجیگری عراق برگزار شد و در نهایت در دولت ابراهیم رئیسی روابط تهران و ریاض از سرگرفته شد. اختلافات ایران و عربستان در عراق و منطقه و تعارضات دو کشور در مسائل امنیتی خود نشان دهنده کوه اختلافات بین دو طرف بود که مذاکرات سنگینی را می‌طلبید که جز مقامات امنیتی ایران و عربستان نمی‌توانستند این مسائل را حل و فصل کنند و ظاهرا شمخانی نقش جدی در این مذاکرات داشته است. هرچند شمخانی در این پرونده دستاورد خوبی را برای دولت سیزدهم ایجاد کرد اما اختلاف نظر با رئیس‌جمهور وقت موجب شد که وی از دبیری شورای امنیت ملی کنار گذاشته شود و آخرین مهره باقی مانده از دولت روحانی در دولت رئیسی نیز با کنار رفتن شمخانی در دولت رئیسی کنار گذاشته شد.

 *واکنش‌های معنا دار به شایعه سپردن پرونده هسته‌ای به دریابان

 با حادثه‌ای که برای رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به وقوع پیوست بعد از مطرح شدن گزینه‌های مختلف برای ریاست جمهوری یکباره خبری در ارتباط سپردن هدایت پرونده هسته‌ای به شمخانی به زبان‌ها افتاد که با واکنش از سوی مقامات دولت کنونی روبه‌رو شده است. اولین بار ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در ارتباط با این خبر اعلام کرد. درباره طرح نام شمخانی به عنوان مسئول مذاکره رفع تحریم‌ها از فروردین امسال گفت: در خصوص ادعای غیرمستقیم در برخی از شبکه‌ها نکات خاصی برای عرض ندارم. وی افزود: هیات مذاکره کننده ایران درباره رفع تحریم‌ها با اشراف و راهنمایی مقام‌های بالادستی نظام به پیش برده می‌شود و این هیات در این چارچوب از همه ظرفیت‌ها برای موفقیت استفاده کرده است و رایزنی‌های خود را در جهت رفع تحریم‌ها ادامه خواهد داشت. اخیرا علی باقری، مسئول پرونده هسته‌ای ایران در دولت ابراهیم رئیسی که اکنون سرپرست وزارت امور خارجه شده است در پاسخ به پرسشی درباره واگذاری پرونده هسته‌ای ایران به علی شمخانی، اظهار کرد: البته ما پرونده‌ای نداریم اما فعالیت‌های هسته‌ای در چارچوب تدابیر نظام زیر نظر شورای عالی امنیت ملی همچنان ادامه دارد.

 *احتمال تغییر ریل، شاید یا حتما؟

 واقعیت آن است که در مذاکرات غیر مستقیمی که بین مقامات ایرانی و آمریکایی در کشورهای عربی برگزار شده است در ابتدای مسیر دستاوردهای خوبی به دست آمد و حتی طرفین زندانیان طرف مقابل را آزاد کردند و دارایی‌های ایران نیز بر اساس این توافق در دسترس تهران قرار گرفت و حتی برخی رسانه‌ها نوشتند که مقرر گردیده طرفین در کارگروه‌های تخصصی اقدام به مذاکره در ارتباط با مسائل باقی مانده در پرونده کنند اما این مذاکرات به علت طوفان الاقصی و نزدیکی انتخابات در آمریکا عملا تعطیل شد هرچند که هر از گاهی اخباری در ارتباط با مذاکرات شنیده می‌شود اما در نهایت طرفین بر تبادل پیام تاکید دارند. اخیرا سرپرست وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره احتمال توقف چندماهه مذاکرات رفع تحریم‌ها به دلیل در پیش‌رو بودن انتخابات ایران و آمریکا، تصریح کرد: تبادل پیام‌ها هیچگاه قطع نشده و الان نیز جاری است. تمام این موارد نشان می‌دهد که حتی اگر مذاکره‌ای در کار نباشد اما تبادل پیام در حال انجام است. تبادل پیامی که اگر در این حد باقی بماند می‌توان از آن به قفل در مذاکرات تعبیر کرد.

 *کلیدی برای قفل مذاکرات

اگربپذیریم که مذاکرات بین ایران و آمریکا در حد و اندازه تبادل پیام برقرار است و تبادل پیام نیز البته نمی‌تواند به نتیجه نهایی تبدل شود آنگاه به این نتیجه می‌رسیم که قفلی و گره‌ای در مذاکرات هسته‌ای ایجاد شده است که شاید یک تغییر ریل و یا افزوده شدن یک فرد به مذاکره کنندگان بتواند این قفل را بگشاید شاید این قفل گشا شمخانی باشد هر چند که اخیرا رئیس دفتر حسن روحانی اظهارتی را در ارتباط با او گفته که شک و شبهه‌هایی را ایجاد می‌کند.

واعظی در ارتباط با شمخانی گفته است: خطش این بود که برجام امضا نشود. سیاست‌هایی را دنبال می‌کرد که حتی در جلسه شورا هم مطرح نمی‌شد. در همین راستا، یک رسانه هم راه انداخته بودند. اگر شمخانی همسو بود، ممکن بود احیای برجام رخ می‌داد. روحانی ۶ بار می‌خواست او را برکنار کند، اما توافق نشد.