امتحانات نهایی را تبدیل به بت نکنیم!

به گزارش آرمان ملی آنلاین ، اسفندیار نظری استاد دانشگاه و کارشناس آموزش و پرورش درخصوص امتحانات نهایی به ایسکانیوز گفت: آنچه که به عنوان سند در شورای عالی آموزش و پرورش مصوب شد، این بود که در پایان سال تحصیلی ۱۴۰۵ باید ۶۰ درصد قبولی برمبنای سوابق تحصیلی و ۴۰ درصد کنکور باشد که تا اینجا تصمیم خوبی است اما سوال اساسی این است که آموزش و پرورش با نهایی کردن امتحانات به دنبال چیست؟

نظری با بیان اینکه آنچه که امروز رخ داده تنها ارزش‌یابی کمی است، عنوان کرد: با نهایی کردن پایه دهم و یازدهم به مقوله تربیت و مهارت‌های اجتماعی توجه نکرده‌ایم. وزیر و اعضای شورا پاسخگو باشد که هدف از نهایی کردن پایه دهم و یازدهم چیست که تنها اضطراب را بیشتر کرده است؟

وی ادامه داد: پیش از این، برگزاری امتحان جامع در پایان هر دوره را داشتیم و نیازی به امتحان پایه دهم و یازدهم نبود چراکه باعث ایجاد تنش، اضطراب و نگرانی در دانش‌آموزان شده است. با این کار متوسطه دوم را به ارزش‌یابی کمی تبدیل کرده‌ایم و تربیت را نادیده گرفته‌ایم. با این کار خلاقیت را از مدارس می‌گیریم و در آینده اثرات آن را خواهیم دید. این تصمیم احساسی و غیرمنطقی بود که هزینه‌های آموزش و پرورش را هم بالا برد.

نهایی کردن سه پایه باعث شده تا اضطراب بیشتر شود

استاد دانشگاه با شاره به اینکه نهایی کردن سه پایه باعث شده تا اضطراب بیشتر شود، عنوان کرد: استرس منجر به خود کم‌انگاری در دانش‌آموز می‌شود و تمرکز او را می‌گیرد. اضطراب شب‌های امتحان تا مدت‌ها در ذهن و روح این دانش‌آموز باقی می‌ماند. استرس باعث سرگیجه، تکرر ادرار، افزایش ضربان قلب، بی‌حالی و بی‌اشتهایی می‌شود.

چطور استرس شب امتحان را کنترل کنیم؟

وی ادامه داد: برای پیشگیری از استرس شب امتحان، ابتدا نباید تمام یادگیری را به شب امتحان موکول کرد. یکی از گرفتاری‌های ما این مسئله است. شب امتحان تنها باید برای مرور درس اختصاص پیدا کند. برای گذر از این مسئله باید انرژی‌سازی کنیم؛ برای این کار ابتدا دانش‌آموز باید برنامه‌ریزی داشته باشد. پایبند بودن به برنامه هم استرس را کم کرده و کمک می‌کند که با حجم بالایی از مطالب رو به رو نشویم. مشکل بزرگ بسیاری از دانش‌آموزان پایبند نبودن به برنامه است.

کارشناس آموزش و پرورش درخصوص شرایط مطالعه توضیح داد: اولین شرط داشتن خواب کافی شبانه است. علاوه بر این محل مناسبی را برای مطالعه انتخاب کنید. مصرف آب و تنقلات سالم را هم فراموش نکنید.

وی اضافه کرد: تشکیل گروهی برای مطالعه هم روشی برای افزایش کیفیت مطالعه است. دانش‌آموزان می‌توانند گروه‌های سه نا پنج نفره تشکیل داده و باهم درس بخوانند. در این گروه مطالعه از هم دیگر سوال بپرسند و یادگیری خود را باهم به اشتراک بگذارند. سوال کردن از هم دیگر می‌تواند، به افزایش یادگیری کمک کند. این گروه‌ها را می‌توان در فضای مجازی تشکیل داد و از تلفن همراه استفاده مناسب داشت. عادت کردن به مطالعه گروهی می‌تواند مراجعه به کلاس‌های خصوصی را کاهش دهد.

استاد دانشگاه با اشاره به روش‌های مطالعه بیان کرد: اولین گام مطالعه برای درک مطلب نه برای آزمون است. برای این کار باید در طول سال و به مرور مطالعه داشت تا با انباشت مطلب در شب امتحان مواجه نشویم. یادداشت‌برداری تکنیکی است که می‌تواند به افزایش یادگیری کمک کند. در این تکنیک دانش‌آموز باید همزمان با مطالعه نکاتی را که احتمال دارد فراموش کند را یادداشت کند.

مهمترین منبع مطالعه دانش‌آموز باید کتاب درسی باشد

وی با تاکید بر اینکه مهمترین منبع مطالعه دانش‌آموز باید کتاب درسی باشد، ادامه داد: داشتن پیش مطالعه و یادداشت‌برداری کمک می‌کند که در شب امتحان به جای مطالعه کل کتاب، تنها نکات را مرور کند. دانش‌آموز باید در طول سال تحصیلی هم این عادت را داشته باشند که قبل از ارائه درس، پیش مطالعه داشته باشند.

کارشناس تعلیم و تربیت بیان کرد: دانش‌آموزان باید در نظر داشته باشند که در ۲ هفته باقی مانده، مطالعه کتاب‌ها و یادداشت‌برداری را آغاز کنند تا در شب امتحان آرامش بیشتری داشته باشند. یکی از تکنیک‌های مطالعه هم طرح سوال در حین مطالعه است؛ در این تکنیک دانش‌آموز باید علاوه بر تمرین‌های کتاب، تمرین طراحی کند یا از اینترنت کمک بگیرد که مطالعه گروهی به این مورد کمک زیادی می‌کند و دانش‌آموزان می‌توانند تمرین‌های بیشتر را باهم به اشتراک بگذارند.

وی افزود: دانش‌آموز باید پیدا کند که با چه روشی یادگیری بیشتری دارد؛ مثلا برخی دانش‌آموزان وقتی با صدای بلند مطالب را تکرار می‌کنند، بهتر متوجه می‌شوند. برای درس‌های حفظی هم می‌توان از تکنیک خلاصه‌نویسی استفاده کرد و دانش‌آموز باید سعی کند، خلاصه‌نویسی خود را شرح دهد تا یادگیری تثبیت شود.

اهمیت تکرار مطالب

استاد دانشگاه درخصوص اهمیت تکرار مطالب توضیح داد: یادگیری در ذهن انسان ۷۲ ساعت ماندگاری دارد و وقتی مطالب را بعد از ۲ روز مرور کنیم، مدت ماندگاری بیشتر می‌شود. تمرین و یادآوری نقش بسیار مهمی دارد و در مورد درسی مثل ریاضی و فیزیک، باید تمرین و تکرار داشت تا یادگیری افزایش پیدا کند. برای افزایش کیفیت مطالعه ریاضی باید تمرین‌های بیشتری انجام دهند و از کتاب‌هایی استفاده کنند که تمرین بیشتری دارند. تمرین فاصله‌دار هم اهمیت بالایی دارد؛ یعنی هر ۲ روز یکبار مطلب را مرور کرده و تمرین کنند.

وی اضافه کرد: بهترین روش مطالعه این است که دانش‌آموز به شناختی از خود برسد و با امتحان روش‌های مختلف، تشخیص بدهد که کدام روش برای او مناسب‌تر است. در این میان آنچه مورد توجه قرار نمی‌گیرد، شرکت در کلاس است. معلم‌ها هم در این ۲ هفته به مرور کتاب و انجام نمونه سوالات متعدد بپردازند تا تمرین و تکرار بچه‌ها بیشتر شود.

نظری بیان کرد: اولویت‌بندی هم تکنیکی برای مطالعه است؛ در این روش باید دانش‌آموز ابتدا سراغ مباحثی برود که بیشتر در آن‌ها مشکل دارد و سعی کند که با تکرار و یادداشت‌برداری مشکل خود را حل کند و اگر نیاز به کتاب و کلاس دارد، انجام دهد.

کلاس خصوصی ممنوع مگر برای رفع اشکال

کارشناس تعلیم و تربیت بیان کرد: از خانواده‌ها خواهش می‌کنم که در این ۲ هفته باقی مانده شرایط را طوری فراهم کنند که دانش‌آموز در کلاس حاضر باشد. برخی خانواده‌ها در این زمان دانش‌آموز را به کلاس خصوصی می‌فرستند اما این کلاس‌ها در این زمان کوتاه باقی مانده تنها یادگیری دانش‌آموز را دچار اشکال می‌کند.

وی ادامه داد: کلاس خصوصی برای زمانی است که دانش‌آموز پیش مطالعه داشته، یادداشت برداری کرده و برای رفع اشکال نیاز به یک یا ۲ جلسه کلاس دارد. خانواده‌ها پول‌های هنگفتی را برای کلاس خصوصی می‌پردازند و دانش‌آموز را بد عادت می‌کنند که فکر کند معلم وظیفه آموختن دارد و خود تلاشی برای یادگیری نکند. با این کار موسسات خصوصی قوی می‌شوند و تاثیری در کیفیت یادگیری هم نخواهد داشت. استفاده از کلاس خصوصی نباید بیش از چهار جلسه باشد و در حد رفع اشکال به این مراکز مراجعه کنند.

تست‌زنی ممنوع

استاد دانشگاه با اشاره به اشتباهاتی که در تدریس رخ می‌هد، گفت: برخی معلمان دوره متوسطه از همان ابتدای سال تحصیلی تست‌زنی را به دانش‌آموزان اموزش می‌دهند اما دانش‌آموز در این سن نیاز به تست‌زنی ندارد و تنها استفاده از چند آزمون کفایت می‌کند. تست‌زنی باعث می‌شود که دانش‌آموز توانایی پاسخ به سوالات تشریحی را نداشته باشد.

زمان مناسب مطالعه

وی با اشاره به زمان مناسب مطالعه بیان کرد: دانش‌آموز باید در این ۲ هفته، روزانه ۶ تا هشت ساعت را به مطالعه اختصاص بدهد. علاوه بر این باید در خلال مطالعه زمان استراحت ۱۵ دقیقه‌ای درنظر بگیرد و بعد از ظهر هم ۲ ساعت استراحت کند. در این فاصله پیاده‌روی نیم ساعته هم داشته باشد که انرژی خود را بازیابد. هر زمان هم که خسته شد باید از مطالعه دست بکشد و بعد از مدت کوتاهی باز گردد. اینکه مطالع شب بهتر است یا روز به دانش‌آموز بستگی دارد و برا هرکسی متفاوت است اما نکته مهم داشتن خواب کافی است.

اخبار و اطلاعیه‌ها را فقط از مدرسه دنبال کنید

کارشناس تعلیم و تربیت با انتقاد از آموزش و پرورش که در زمان امتحان نهایی مدام بخشنامه‌های مختلف می‌فرستد و استرس خانواده‌ها بیشتر می‌کند، گفت: خانواده‌ها بدانند که این آزمون‌ها در سطح متوسط برای همه کشور است و قرار نیست اتفاق خاصی بیفتد. از طرفی هر گونه تغییر در امتحانات باید از سوی مرکز سنجش و پایش کیفیت امتحانات آموزش و پرورش اعلام شود و از اطلاع‌رسانی پراکنده و اظهارنظرهای غیرکارشناسی بپرهیزند. خانواده‌ها به اظهارنظرات توجه نکنند و تنها آنچه که از سوی مدرسه ابلاغ می‌شود را مدنظر داشته باشند. در مجموع از آزمون نهایی برای خود بت نسازید.

وی ادامه داد: از طرفی رعایت نشدن تقویم آموزشی از سوی آموزش و پرورش و وجود تعطیلات مکرر، برگزاری امتحانات راه نهایی و شبه‌ نهایی باعث شده تا برخی معلمان نتوانند کتاب درسی را تمام کنند. البته امتحاناتی که برای چهار درس از سوی سازمان پزوهش کتب درسی انجام شد، امتحانات خوبی بودند اما همه این‌ها برای مدارس دولتی هزینه اضافه است.

مرور سوالات سال‌های قبل

نظری با بیان اینکه آموزش و پرورش وظیفه دارد که نمونه سوالات سال‌های قبل را در اپلیکیشن «شاد» در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد، عنوان کرد: پیشنهاد من این است که آموزش و پرورش با این کار مانع هزینه‌تراشی مدارس برای خانواده‌ها شود.

برنامه امتحانی را در نقطه قابل دید نصب کنید

وی در توصیه به خانواده‌ها افزود: خانواده‌ها حتما برنامه امتحانی را در نقطه قابل دیدی در خانه نصب کنند و در طول امتحانات از مهمانی و شب‌نشینی خودداری کنند. در فصل بهار هستیم و تغییرات آب و هوایی منجر به سرماخوردگی می‌شود و خانواده‌ها باید مراقب این موضوع باشند.

تشویش ممنوع، تشویق کنید

استاد دانشگاه عنوان کرد: خانواده باید نگاه تشویقی داشته باشد و انگیزه دانش‌آموز را افزایش دهد. این سه عبارت «من می‌دانم»، «من می‌توانم» و «من موفق می‌شوم» را چاک کرده و در اتاق دانش‌آموز بگذارید تا تنش‌هایش کم شود. علاوه بر این خانواده باید دوستان دانش‌آموز را بشناسد و زمینه را فراهم کند تا او بتواند گروهی درس بخواند. از طرفی بهترین برنامه‌ریز برا یدانش‌آموز خود او است و خانواده باید تنها همراهی کند.

نظری اظهار کرد: دانش‌آموز باید شبیه به یک کوهنورد برنامه‌ریزی کند و به مروز مدت یادگیری را افزایش دهد و حتما ورزش و پیاده‌روی را در برنامه داشته باشند. استفاده بیش از حد از تلفن همراه معضل بزرگی است و خانواده باید برای ترغیب دانش‌آموز خود نیز در ایام امتحان کمتر از تلفن همراه استفاده کنند.

وی تاکید کرد: خانواده‌ها قبل از آزمون محل را شناسایی کنند و زودتر در حوزه حاضر باشند که استرس دیر رسیدن به دانش‌آموز وارد نشود. دانش‌آموزان باید تمرین کنند که زیبا و خوانا بنویسند چراکه اوراق در جای دیگری تصحیح می‌شود و حتی اوراق به استان‌های دیگر می‌رود. ابتدا سوالاتی را پاسخ دهند که مطمئن هستند و بعد سراغ مابقی بروند. نکته مهم این است که هیچ سوالی را بی‌پاسخ نگذارند.