چالش حضور نخبگان دو تابعیتی در ایران

 حالا هم کار به جایی رسیده که این روزها دیگرکسی پیگیر فرار مغزها و خروج نخبگان از کشور نیست بلکه اخبارها حاکی از خروج سرمایه های اقتصادی در قالب انتقال شرکت‌های دانش بنیان به خارج از ایران است. حتی متاسفانه شایعاتی درباره مهاجرت دانش آموزان شنیده میشود. این در حالی است که تمامی مسئولین کشور از عالی تا میانی در ارتباط با این پدیده همواره هشدار می‌دهند اما هیچ‌گاه روند خروج مغزها از ایران متوقف نشده است. هرچند در برخی دولت‌ها ادعاهایی در مورد بازگشت نخبگان وجود داشته است.

*ایران را از نخبه خالی کنید

روز گذشته علی اکبر صالحی نخبه نام آشنای ایرانی و وزیر امور خارجه سابق ایران در برنامه حضور پرده از یک جنگ نرم توسط آمریکایی‌ها به منظور تهی کردن ایران از نخبگان برداشت. او بدون اشاره به واژه جنگ نرم گفت: «خانم باربارا اسلاوین عضو یکی از اندیشکده‌های آمریکا، یک مقاله نوشته بود حدود ۵ ـ ۶ ماه پیش. نوشته بود به نخبگان ایرانی ویزا بدهید، چون با یک تیر دو نشان می‌زنید. به مسئولان آمریکایی گفته بود که با این کار اولاً ایران را از نخبگان خالی می‌کنید و دوم اینکه نخبگان ایرانی در آمریکا یکی از بهترین اقلیت‌ها هستند که هیچ مشکل اجتماعی ندارند و به علم و تجارت و اقتصاد ما کمک کرده‌اند.» پیداست زمانی که نخبگان از ایران خارج می‌شوند به هر کشوری بروند در دستگاه علمی و دانشگاهی و صنعتی آنها اقدام به تحقیقات، آموزش و تولیدهای دانش بنیان می‌‌کنند. پس چرا دشمنان ایران اقدام به جذب این افراد و ایجاد زمینه‌های تحقیق و پژوهش برای آنها نکنند تا هم متوسط رشد علم در ایران را کنترل کنند و هم اینکه امید به فردایی بهتر را در بین ایرانیان از میان ببرند. اخیرا حتی شنیده شده است که برخی از پزشکان عمومی، پرستاران و فارغ‌التحصیلان از دانشگاه‌های عادی نیز در حال خروج از ایران هستند. این درحالی است که رئیس‌جمهور ایران دائم از بهبود شرایط در آینده خبر می‌دهد اما این برای جامعه ملموس نیست. علاوه بر آن؛ زمانی هم که مردم عادی می‌بینند افراد دارای موقعیت علمی ممتاز از ایران عزیمت می‌کنند طبیعی است که به این درک برسند آینده روشن نیست. این درحالی است که اگر یک تحرک مثبت در حوزه روابط بین‌المللی ایران برای بازگشت به برجام صورت بگیرد، نشریات و روزنامه‌ها تلاش می‌کنند که امید را به جامعه تزریق نمایند اما از سوی دولت هیچ عملکردی دیده نمی‌شود که آینده برای مردم و نخبگان روشن شود. سوال این است که دولت در برابر این همه تلاش دشمنان برای تهی کردن ایران از نخبه چه کرده است. زمانی که حقوق یک استاد دانشگاه و یک پژوهشگر کفاف خرج روزانه او را نمی‌دهد چرا دولت برای بهبود وضعیت این دسته از افراد کاری نمی‌کند؟

* دوتابعیتی تیغی دو لبه

 از سوی دیگر در بررسی لیست افرادی که از ایران خارج شده و اکنون در مجامع علمی معتبر دنیا در حال فعالیت هستند به این مهم می‌رسیم که آنها دو تابعیتی هستند. فارغ از بحث‌های امنیتی که باید در این زمینه رعایت شود اما مطرح کردن همواره دو تابعیتی‌ها در رسانه‌ها خود به پتکی بر سر نخبگان ایرانی حاضر در خارج از کشور تبدل شده است که شاید زمانی بخواهند به ایران باز گردند. علی اکبر صالحی در این ارتباط اعلام کرده است: « دو هفته پیش یک استادی پیش من آمد و گفت آقای صالحی، یک استادی از خانواده مذهبی که پدرش هم شناخته شده مذهبی است، مأموریت داشته به آمریکا و دو فرزندش در آمریکا به دنیا آمده‌اند؛ اینها بزرگ شده‌اند و درس خوانده‌اند و الان یکی‌ از آنها در دانشگاه کرمان و دیگری در دانشگاه شریف ۱۰ سال است تدریس می‌کند. صالحی ادامه داد: حالا این انسان مسلمان، استاد برجسته، عالم و با خانواده‌ای محترم، الان که می‌خواهد رسمی شود به او گفته‌اند شما چون متولد خارج از کشور هستید و دوتابعیتی هستید، نمی‌توانیم شما را رسمی کنیم! خدا شاهد است باور نمی‌کردم. چند روز پیش هم که در وزارت علوم دعوت بودم، گفتم شما را به خدا کاری کنید. گفتم او ایرانی است. گفتم خب من هم کربلایی هستم و دو تابعیتی محسوب می‌شوم؛ بسم‌ا... مرا هم بیرون کنید. گفتند نه کربلا را دو تابعیتی محسوب نمی‌کنیم. آخر او چه تقصیری دارد که آنجا به دنیا آمده است؟ من مسئولیتم به گونه‌ای بوده که افرادی که خیانت‌هایی به کشور کرده‌اند را دیده‌ام. اتفاقاً آنهایی که خیانت به کشور کرده‌اند، ۹۹ درصدشان از استان خودشان هم بیرون نرفته بودند چه برسد به اینکه دوتابعیتی باشند.» صالحی با بیان اینکه آیا فقط دوتابعیتی‌ها جاسوس می‌شوند؟ تأکید کرد: این مسئله دارد اثر بدی در دانشگاه‌ها می‌گذارد. من از رهبر انقلاب خواهش می‌کنم که به این مسئله ورود کنند. خدا شاهد است که اینها عاشق مملکت‌شان هستند. از بین این هشت میلیون آدم، شاید ۸۰۰ هزار نفرشان غیرقابل اعتماد باشند، خب سیستم امنیتی آنها را پیدا کند و چون نمی‌تواند پیدا کند، آیا باید به این هشت میلیون با دیده شک و تردید نگاه کنیم؟