سرمایه اجتماعی و توسعه کشور

 نکته مهم آن است؛ زمانی که مردم متوجه شوند حرفشان شنیده، به نظرات و دیدگاه‌ها و خواسته‌هایشان بها داده می‌شود در مباحث سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای اداره امور کشور مشارکت و نقش کافی دارند. از جمله از طریق عضویت در شبکه‌های اجتماعی مداخله دارند با دلبستگی و علاقه بیشتری با متولیان حوزه‌های دولتی همکاری خواهند کرد ‌در نتیجه سرمایه اجتماعی هم توسعه پیدا می‌کند. سرمایه اجتماعی هنجاری غیررسمی است و محصول دادوستد فکری و تعاملات حوزه اندیشه و عمل است. پس دولت باید بکوشد به طرق مختلف حضور مردم و مشارکت آنان را در همه فرایندهای تصمیم گیری به صورت رسمی، غیررسمی، مستقیم و غیرمستقیم فراهم و تسهیل کند. سرمایه اجتماعی که آنقدر جایگاه ارزشمندی در توسعه کشور دارد زمانی کارآمدی خود را نشان می‌دهد که مردم در روابط فی‌مابین خودشان و حکومت نقش تعاملی داشته باشند و خاستگاه‌ها و نگاه‌های مردم به ارزش‌های موجود در جامعه مورد عنایت متولیان حکومت قرار داشته باشد و مشارکت صوری و شکلی نبوده و زینت المجالس نباشد. برای تحقق آن لازم است توجه به فرهنگ بومی و ارزش‌های ملی و باورهای عمومی که از طریق مشارکت مردم در شبکه‌های اجتماعی و کاری شکل می‌گیرد با ارائه اطلاعات و آمار و گزارش عملکرد حکومت و چالش‌هایی که دولت با آن مواجه است، تقویت شود تا مردم حامی و پشتیبان و یار ‌و یا‌ور د‌‌ولت شوند و به‌طور واقعی فاصله‌ای بین مردم و دولت نباشد همه خودی تلقی شوند. همه توجه داریم که در کنار یک دولت چند صد هزار نفره مردمی با جمعیت هشتاد میلیونی قرار دارند که سرشار از انسان‌های آگاه، دلسوزان و فرهیختگان و فداکاران است، اگر دولت بتواند بخش بزرگی از آنان را به سمت خود جلب و جذب کند، لشکر بزرگی را در اختیار دارد که به‌صورت پیوسته و مدام بدون هیچ انتظار و خواسته ویژه‌ای یاریگر و کمک رسان به کشور هستند افرادی که اگر ضرورت اقتضا کند از جانشان برای موفقیت دولت و سربلندی کشور می‌گذرند و اگر به هیچ شمرده شوند و نقشی واقعی در فرایندهای تصمیم گیری نداشته باشند نه تنها همراه و یاریگر نیستند که مانعی بزرگ خواهند بود. از سوی دیگر همچنان که رئیس‌جمهور هم در مصاحبه اخیر خود با صدا وسیما اظهار کرد؛ دولت برای اداره امور کشور و ساماندهی به معیشت مردم و رفع کاستی‌ها و کمبودها و تحقق و اجرای برنامه‌ها علاوه بر حضور موثر و یاریگرانه و مشارکت مردم به بودجه‌ای صد میلیارد دلاری نیاز دارد که بیشتر آن باید از طریق توسعه تعاملات و همکاری و دادوستد با دیگر کشورها تامین شود البته وجود روابط حسنه و احترام آمیز بین مردم و مشارکت مردم در فرایندهای تصمیم‌گیری که ایجادکننده سرمایه اجتماعی است، نقشی مهم و تعیین کننده است که با تعامل پیوسته بین مردم و دولت امکان پذیر است چون گل و گیاه است باید دائم آبیاری شود تا خشک نشود و از بین نرود در غیر این صورت استمرار نخواهد داشت. ذکر این نکته ضرورت دارد که به نظر می‌رسد اخیرا اعتماد عمومی بین اقشار مختلف جامعه کاهش یافته است و مردم برای آنکه از صحت نظرات و خواسته دیگران اطمینان حاصل کنند، مجبور می‌شوند به کانال‌های متعددی مراجعه کنند. حتی دیده شده که پزشک محترمی با ملاحظه نتیجه آزمایش یا مدارک تشخیص بیماری از او می‌خواهد مجددا همان آزمایش و فرایندهای تشخیصی را تکرار کند تا خودش بتواند اظهارنظر کند یا درمان را پیگیری کند که با توجه به هزینه‌های بسیار بالای فرایندهای تشخیصی فشار زیادی به بیمار وارد می‌شود و نشانه‌ای از کاهش اعتماد حتی در مراکز درمانی معتبر است و می‌توان آن را از نشانه‌های کاهش اعتماد عمومی تلقی کرد که لازم است با مداخله دولت این شیوه اصلاح شود. در نهایت اینکه سرمایه اجتماعی موضوعی بسیار مهم و تاثیرگذار بر ارتباطات مردم با یکدیگر و با دولت و نهادهای مدنی و موثر برای توسعه کشور است که باید توسط اهل خیر و نیکوکاری و اندیشه‌ورز فرایندهای آن اصلاح شود و در همه امور کشور مورد توجه و عنایت ویژه قرار گیرد.

*نبی اله عشقی‌ثانی

فعال اجتماعی