عیارسنجی ریال آفشور درعرصه بین المللی

 این رویکرد می‌تواند به عنوان یک ابزار برای تسهیل مبادلات مالی با کشورهایی که تحت تحریم‌های مشابهی قرار دارند یا تمایل به دور زدن سیستم‌های مالی غربی دارند، مورد استفاده قرار گیرد. ریال آفشور با هدف تسهیل تجارت بین‌المللی و دور زدن تحریم‌ها در خارج از مرزهای کشورها طراحی شده است. اعلام استفاده از ریال آفشور به عنوان یک وسیله پرداخت بین‌المللی بین ایران و مانند روسیه در راستای مقابله با تحریم های بین المللی مطرح شد که البته با واکنش های مختلفی همراه بوده است، گ برخی بر این عقیده هستند استفاده از این ابزار بین دو کشور مزیتی برای دو کشور مورد تحریم قرار گرفته نیست و از سوی دیگر از راه اندازی این ابزار در ایران هیچ نشانی برای عملیاتی کردن اقدامات بانکی جز ساختمانی در جزیره کیش نیست، هر چند تحلیلگران بر این باور هستند در صورت اجرایی شدن این طرح به صورت کامل و فراگیر می تواند ابزاری برای مقابله با تحریم ها و توسعه صادرات و واردات باشد.

ثبات ریال آفشور در دایره مبادلات بین المللی

به گزارش «آرمان ملی»، ایران و روسیه به عنوان دو کشوری که به طور مستقیم تحت تأثیر تحریم‌های غرب قرار دارند، به دنبال روش‌های جدیدی برای تسهیل تجارت و تعاملات مالی بین‌المللی هستند. این تحریم‌ها به شدت بر دسترسی ایران به سیستم‌های مالی بین‌المللی تأثیر گذاشته و همین امر نیاز به ایجاد یک سیستم مالی جایگزین را برجسته کرده و از این رو به نظر رسید که شاید ریال آفشور بتواند ابزاری برای حمایت از تجارت خارجی ایران و تسهیل پرداخت‌ها با شرکای تجاری غیرغربی باشد. از سوی دیگر، روسیه نیز به دنبال کاهش وابستگی به دلار آمریکا در تجارت‌های بین‌المللی خود است و این می‌تواند یک فرصت برای همکاری نزدیک‌تر بین دو کشور باشد. بر این اساس، برای حمایت از استفاده از ریال آفشور و تقویت مبادلات تجاری، ایران و روسیه تصمیم گرفته‌اند یک بانک مشترک راه‌اندازی کنند که به واسطه آن بتواند به کاهش موانع موجود در سیستم‌های مالی بین‌المللی کمک کند، اما یکی از بزرگترین چالش‌ها، ایجاد اعتماد بین طرف‌های تجاری برای استفاده از ریال آفشور و بانک مشترک است. کشورها و شرکت‌های بین‌المللی باید اطمینان حاصل کنند که این سیستم مالی جدید قابلیت اعتماد و کارآیی دارد. کارشناسان معتقدند؛ برای اینکه ریال آفشور به عنوان یک واحد پولی کارآمد مورد استفاده قرار گیرد، باید از ثبات ارزش برخوردار باشد، اما نوسانات شدید در ارزش ریال داخلی که بسیار نیز مشاهده می شود، می‌تواند به کاهش اعتماد به ریال آفشور منجر شود. از طرفی به نظر می رسد؛ سیستم‌های مالی بین‌المللی تحت نظارت و قوانین مختلفی قرار دارند که ممکن است هماهنگ‌سازی آن‌ها با سیستم‌های مالی جدید مانند ریال آفشور دشوار باشد. همچنین، مواجهه با تحریم‌های جدید از سوی کشورهای غربی نیز یک ریسک بزرگ است.

مزایا ومعایب نهفته ریال آفشور

اما به گفته برخی از کارشناسان؛ یکی از مهم‌ترین مزایای ریال آفشور و بانک مشترک با روسیه، امکان دور زدن تحریم‌های غرب و تسهیل تراکنش‌های مالی بین دو کشور است که با استفاده از آن می توان هزینه‌های مرتبط با تبدیل ارز به دلار را کاهش داد و تجارت را برای شرکت‌های ایرانی و روسی را مقرون به صرفه‌تر کرد. از سوی دیگر ریال آفشور در حال حاضر فقط بین دو کشورایران و روسیه در حد صبحت است و کشورها و شرکت های دیگر آن را نپذیرفته اند از این رو با توجه به مشکلات قانونی ونظارت مالی متعدد، ریال آفشور از قدرت و کارآیی زیادی برخوردار نیست. تحلیلگران معتقدند؛ موفقیت این پروژه به میزان زیادی به توانایی دو کشور در مدیریت چالش‌ها و ایجاد اعتماد در بازارهای بین‌المللی بستگی دارد. اگرچه این طرح پتانسیل زیادی برای تغییر معادلات اقتصادی دارد، اما برای بهره‌برداری کامل از این پتانسیل، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، اجرای مؤثر و هماهنگی بین‌المللی است.

قابلیت های عملیاتی ریال آفشور

آلبرت بغازیان، کارشناس اقتصادی درباره مبادلات ایران و روسیه با ریال آفشور و استقبال روسیه از مبادلات ریال آفشوری اظهار داشت: تا کنون از سوی بانک مرکزی چندین ریال معرفی شده‌است که عمدتا هدف این بوده که چیزی رو جایگزین دلار کنیم اما اگر بتوانیم موضوع تحریم‌ها را حل کنیم تمام این اقدامات از جمله ریال آفشور برچیده می‌شود. ریال آفشور در راستای تقویت اقتصاد مقاومتی است که به هر حال ممکن است، با برجام یا چیزی شیبه به برجام باز هم ماندگار نباشد، از این رو چرا باید در حال حاضر امکاناتی در پیمان بریکس ایجاد شده را کنار بگذاریم البته باید توجه داشت هر گونه دور زدن تحریم‌ها از جمله اقداماتی مانند ریال آفشور برای ما هزینه دارد. وی ادامه داد:‌ تنها در بخش فروش نفت، کاسب‌های تحریم نفتی برای بازگشت پول حاصل از فروش نفت 30 الی 40 درصد از آن را کسر می‌کنند. این کارشناس اقتصادی گفت: تا الان چندین عناوین ریال از زبان بانک مرکزی شنیده‌ایم، یکی از آنها ریال دیجیتال بوده که به صورت پایلوت در کیش در حال اجراست، همین موضوع ساده در ریال دیجیتال اگر مقبولیت پیدا نکند و فراگیر نشود، شکست می‌خورد. هرچند که کار بزرگی بوده که از سوی بانک مرکزی در کیش برای پایلوت در حال اجراست و هر روز معاملاتی با ریال دیجیتال انجام می‌شود.

ظرفیت دوز زدن تحریم ها با ریال آفشور

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا به غیر از روسیه که مانند ایران در شرایط تحریمی قرار دارد آیا امکان دارد سایر کشورها از ریال آفشور استقبال کنند، اظهار داشت:‌ خیر هر چند سعی بر این است که مبادلات با سایر کشور هم با ریال آفشور انجام شود و اگر شرکای تجاری کشورمان به ایران حق بدهند، مبنای مبادلات را ریال آفشور در نظر می‌گیرند اما کشورهایی که ممکن است تحت فشار آمریکا قرار بگیرند مانند امارات بعید است که معاملات را با ایران با ریال آفشور انجام دهد. بغازیان در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه با عضویت ایران به بریکس و شانگهای، آیا اعضای این پیمان‌ها حاضر به معاملات با ریال آفشور با ایران هستند؟ تاکید کرد: به غیر از چند عضو سایر اعضا مشمول تحریم‌ها نمی‌شوند برای مثال هندوستان با عربستان مبادلاتی دارد شاید این مبادلات به اندازه حجم تجارت ایران نباشد اما چون تحریم نیستند مشکلی برای مبادلات با واحد پولی کشورشان ندارند. برای اعضا مهم این است که مبادلاتشان توسط آمریکا ردگیری و پیگیری نشود که به دلیل مراودات با ایران یا روسیه ذخایرشان در کشوری دیگر بلوکه شود. وی افزود:‌ از آنجا که روسیه هم تحریم است سعی می‌کند که با کشورهایی مانند چین و ایران که تحت تاثیر آمریکا نیستند، وارد معامله شود هر چند در مباحثی روسیه پشت ایران را خالی کرده‌ است. اما اساسا به دلیل همین همسویی‌ها تجارت ایران و روسیه قابل توجه است، گفته می‌شود که به غیر از موارد نظامی روسیه چیزی ندارد که به ایران بدهد اما واردات از چین بسیار زیاد است.

ضرورت راه اندازی بانک های آفشور

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: البته معتقدم اول باید بانک‌های آفشور راه‌اندازی می‌شد و گفته می‌شود در کیش اولین بانک آفشور راه‌اندازی شده، اما بنده ۲۲ سال است که در حال رفت‌و آمد هستم اما چنین بانکی در کیش ندیدم و صرفا یک ساختمان و شعبه است که اسمی روی آن گذاشته‌اند که جذب سرمایه خارجی هم نداشته. بانک آفشور در ایران در این حد است که برای مثال در محوطه صدا و سیما یک شعبه از یک بانک دایر شده باشد. وی با بیان اینکه در واقع تجربه بانک آفشور را هنوز نداریم که بتوانیم نقل و انتقال پول از این بانک را انجام دهیم، ادامه داد: معمولا این بانک‌ها در مناطق آزاد ایجاد می‌شوند که قوانین مادر بانک مرکزی مانع از تاسیس آن نباشد. اسم آن را نمی‌توان بانک گذاشت و در واقع یک باجه‌ای است که به یک ساختمان تبدیل شده‌ است. بانک‌های مشترک مانند ایران و ونزوئلا هم تجربه موفقی در کشورمان نداشتند.