به وقت تغییر

اگر به دهه‌های قبل بازگردیم شهرداری چارچوب و کارکردهای مختص خود را داشت و فقط در زمینه مسائل شهری تعریف می‌شد و بیش از اینکه مدیریت شهری تهران یعنی شهردار خود چهره‌ای سیاسی باشد یا با نگاه‌های سیاسی بخواهد شهر تهران را اداره کند تلاش می‌شده که از چهره‌های متخصص در امور شهری بهره برده شود و شهرداران بهترین عملکرد خود را برای بهبود وضعیت کلانشهر تهران بگذارند. اما به طور مشخص از میانه‌های دهه 80 که شهردار وقت تهران مقام و موقعیت خود را پله‌ای برای حضور در پاستور قرار داد و همین اتفاق نیز در 3 تیرماه 84 افتاد و شهردار رئیس‌جمهور شد. از آن پس اکثر شهرداران نیم نگاهی به کرسی رئیس‌جمهور داشته‌اند و اغلب نیز در انتخابات نامزد می‌شدند. چه اینکه حدفاصل سال‌های 84 تا 92 که محمدباقر قالیباف به مدت 12 سال شهر‌دار تهران بود  در 2  انتخابات ریاست جمهوری در سال‌های 1392 و 1396 کاندیدای ریاست جمهوری شد که در هیچیک نیز توفیقی نیافت. چهره دیگر در این حوزه نیز شهردار فعلی تهران علیرضا زاکانی است که در همین انتخابات اخیر نامزد انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم شد و در نهایت نیز پیش از انتخابات کناره‌گیری کرد. اما جدای از نگاه سیاسی به شهرداری و سکوی پرش آن؛ شهردار باید بتواند از طرفی با شورای شهر تعامل مثبت داشته باشد و از طرف دیگر نمود عملکردهایش میزانی از رضایتمندی را در جامعه ایجاد کند نه اینکه عملکردهایش موجبات نارضایتی در جامعه را فراهم آورد. همین مساله نیز باعث شده امروزه شاهد افزایش انتقادات نسبت به عملکرد علیرضا زاکانی، شهردار تهران باشیم. چنانکه فروردین‌ماه سال‌جاری به جهت بنای مسجد در پارک قیطریه تهران کارزاری با عنوان برکناری شهردار  ایجاد شد. چنانکه در متن آن کارزار آمده بود: «تهران کلانشهری پر مساله است و اداره آن مسئولیتی سنگین است که شهرداری دانشمند و توانمند و با فکر و با تجربه می‌طلبد که از عهده و توان آقای زاکانی خارج است. ایشان به تجربه ثابت کرده که مرد این میدان نیست و از عهده این مسئولیت سنگین برنمی‌آید.‌» از طرف دیگر برخی اعضای شورای شهر نیز از اواخر سال گذشته تاکنون انتقاداتی را به نوع مدیریت شهری زاکانی داشته‌اند که در نوع خود جای تامل دارد. جایی‌که در ماجرای قرارداد زاکانی با شرکت چینی برخی اعضای شورای شهر تهران انتقادات تندی را متوجه وی ساختند و خواستار شفافیت و انتشار این قرارداد حداقل برای اعضای شورا شدند.

*درخواستی برای برکناری شهردار

شهردار تهران که تا یکماه پیش سودای ریاست جمهوری در سر داشت و می‌خواست اقدام سلف خود احمدی‌نژاد را تکرار و از بهشت به پاستور برود امروز در شرایطی قرار دارد که نه تنها دیگر به پاستور فکر نمی‌کند بلکه حالا با فشار افکار عمومی ‌برای ماندن در شهرداری تهران مواجه شده است. چنانکه اخیرا کارزار دیگری تحت عنوان «نه به زاکانی» با 150 هزار امضا از طرف مردم تهران به راه افتاده است که خواستار عزل شهردار تهران از سوی شورای شهر شده‌اند. در بخشی از این کارزار آمده است: «در حالیکه مسئولان شهری و کشوری هیچ عزم و تدبیری برای حل این معضلات بزرگ زیست محیطی ندارند و شهردار تهران به‌جای توسعه فضای سبز پارک‌ها میل وافری به تغییر کاربری فضای سبز پارک‌های موجود به مسجد، هتل، برج، رستوران، شهربازی، فضاهای اداری و تجاری و کسب درآمد از پارک‌ها دارد. زبان حال مردم تهران خطاب به ایشان این است که ما را به خیر تو امید نیست!  ‌لذا از آن شورای محترم انتظار می‌رود تا بار این مسئولیت سنگین را از روی دوش ایشان برداشته و بر دوش اهلش بگذارد.»‌ به‌نظر می‌رسد که این بار مخالفت‌ها و انتقادات به مدیریت شهری زاکانی بیشتر و پر رنگ‌تر از چند ماه پیش است و اینکه مردم کارزار پشت کارزار برای برکناری شهردار تهران می‌گذارند نشان از عدم کارآیی و مقبولیت علیرضا زاکانی در میان تهرانی‌ها دارد. چنانکه  امید بیدی، مدیرعامل پلتفرم کارزار: از اعلام نتایج انتخابات به بعد، موج دوم امضاها در این کارزار آغاز شده و با دو برابر شدن همراهی شهروندان با این درخواست ظرف چند روز مواجه هستیم.  جالب اینکه  اصولگرایان شورانشین حامی‌ زاکانی نیز این رویکرد مردم را برنتابیده‌اند و از شهردار تهران حمایت کرده‌اند. جالب اینکه خود شهردار این نوع اقدامات را فاقد اثر قانونی و برای افکارعمومی‌ مضر خوانده، اما در عین حال جریان حامی‌ وی در حرکتی  متقابل کارزار حمایت از ادامه فعالیت زاکانی در شهرداری را به راه انداخته‌اند. معلوم نیست که اگر این دست اقدامات فاقد تاثیر قانونی است چرا یاران تانک انقلاب وقتی فضا را علیه خود دیدند خود دست به کارزار شده و عملی فاقد اثر قانونی را مرتکب شده‌اند. آنچه مسلم است. مردم تهران از شهردار خود راضی نیستند و این  مهم نیز نه به جهت سیاسی بلکه به جهت عملکردی او است که طی 3 سال گذشته و باعث شده تا جامعه بهبود حال تهران را در کنارگذاشتن زاکانی از مدیریت شهری تهران ببیند.

* مخبر جانشین زاکانی؟

نارضایتی‌ها از شهردار تهران جدی است و اینکه طی چند ماه 2 تا 3 کارزار در جهت برکناری شهردار تهران برگزار شده که در تاریخ عملکرد شهرداران تهران بی‌سابقه است و نشان می‌دهد که زاکانی نتوانسته عملکرد مطلوبی در کلانشهر تهر ان داشته باشد و رضایت مردم را به‌دست آورد. اعضای شورا شهر نیز در حمایت از وی یکدست نیستند و عده‌ای از اعضا نیز مانند مردم موافق ادامه همکاری شهردار تهران نیستند و معتقدند باید تغییراتی رو بهبود شکل گیرد. چنانکه سیدجعفرتشکری‌ هاشمی، ‌رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهرتهران در جلسه شورا در این خصوص گفت: اگر فرض کنیم این کارزار سیاسی نیست برای آنکه چنین کارزارهایی شکل نگیرد باید پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای به گلایه‌ها و انتقادهای شهروندان بدهیم. وی همچنین به مجلس پیشنهاد داد  که انتخاب شهردار با رای مستقیم مردم را برای قدرت بیشتر شهردار مورد بررسی قرار دهند . اما خبرهای جدیدتری در این خصوص به گوش می‌رسد. اینکه برخی از هم اکنون برای شهردار تهران جایگزین مناسبی نیز یافته‌اند. شنیده‌ها حکایت از این دارد که  با توجه رویکرد زاکانی در شهرداری تهران برخی اعضای شورای شهر تهران به‌دنبال تغییر شهردار تهران هستند و با توجه به اینکه زاکانی با دولت پزشکیان زاویه دارد و امکان عدم همکاری دولت با شهرداری در دوره جدید وجود داشته باشد تصمیم جدی برای تغییر زاکانی را شرایط کنونی دارند. به همین جهت در راستای تعامل با دولت جدید برای پیشبرد هر چه بهتر امور شهرداری تهران و آبادانی تهران برخی از اعضای شورای شهر تهران بنا دارند محمد مخبر را برای شهرداری تهران انتخاب کنند . به نظر می‌رسد که پس از تشکیل کابینه جدید دولت، مخبر جایی در دولت چهاردهم نداشته باشد. لذا  این گروه از اعضای شورای شهر معتقدند که با توجه به تعامل خوب محمد مخبر با دولت پزشکیان می‌تواند پروژه‌های کلان شهرداری را جلو ببرد و اکنون او بهترین گزینه برای شهرداری تهران است و می‌تواند با روابط خوبی که در حاکمیت دارد منجر به پیشرفت شهر تهران شود و برای دوره بعد انتخابات شورای شهر هم حضور خود را تمدید کنند.