اردوغان از فرصت‌ها به خوبی بهره می‌برد

 لذا اگر به ریشه ارتباط ترکیه لائیک که اکنون سال‌هاست اسلامگراها بر آن حاکم هستند با حماس که آنها نیز اخوان فلسطین هستند بپردازیم می‌بینیم که رابطه ریشه‌داری بین آنها برقرار است و بار اول نیست که ترکیه در حوادث مختلف مواضع تندی علیه اسرائیل داشته است. اما این گفته بدین معنا نیست که کاری که ترک‌ها انجام دادند اهمیتی ندارند بلکه از اهمیت زیادی برخوردار است. قبلا هم اتفاقی رخ داد و ترکیه روابط خود را با اسرائیل قطع کرد و بعدها به مرور زمان شرایط تغییر کرد و دوباره از خود انعطاف نشان داد. بنابر این ترکیه می‌خواهد در تحولات منطقه به ویژه بین حماس و اسرائیل جایگاه  و نقش میانجی فعال و موثر داشته باشد. لذا اینکه ترکیه اخیرا روابط اقتصادی و تجاری خود را با اسرائیل برای فشار در جهت پذیرش آتش بس قطع کرده خیلی غیر منتظره به حساب نمی‌آید و نباید فکر کنیم که سران حاکم بر آنکارا کاری غیر منتظره و پیش بینی نشده انجام داده‌اند.  چرا که از همان زمانی که عملیات طوفان الاقصی در 7 اکتبر انجام شد مشکلات ترکیه با اسرائیل همین طور پله پله افزایش پیدا کرده و تا امروز که به این نقطه رسیده است. لذا حرکت اخیر این کشور نیز امری استثنایی به حساب نمی‌آید. از طرفی حمایت ترکیه از غزه همواره وجود داشته و همیشه در این موضوع ترک‌ها در کنار غزه و هر حرکتی بودند که خواست فلسطینی‌ها بوده است. در نتیجه این حمایت‌ها به صورت پلکانی پیشرفته است. البته یک نکته مهم نیز وجود دارد که ترک‌ها از فرصت‌های خود به خوبی استفاده می‌کنند. لذا ممکن است که اکنون اینگونه تصور می‌کنند که شاید طی روز‌های آینده اسرائیل و حماس در مذاکرات قاهره به یک توافقی نزدیک شده و دست پیدا کنند  و ترک‌ها نیز بتوانند در این میان بر اساس منافع خود با طرفین به تعامل بپردازند.  بنابر این اخیرا مواضع خود را تندتر کرده‌اند که اگر توافق و آتش بس انجام شد و در دستور کار قرار گرفت دست بازتری داشته باشند. اما جدای از همه این مباحث، ترکیه کشوری عضو ناتو است که رابطه قوی و خوبی با غرب دارد و در عین این که اسلامگرا است این حکومت و قدرت را از رای مردمش دارد. لذا این رویکرد اخیری که اردوغان اتخاذ کرده در قطع روایط اقتصادی و تجاری می‌تواند برای تقویت حزبشان در افکار عمومی نیز تاثیر گذار باشد که چه میزان نگران مساله غزه و مردم فلسطین هستند. بنابر این به نظر می‌رسد که ترکیه روند طبیعی مواضع و اتفاقاتی که در منطقه می‌افتد را دنبال می‌کند و اتفاقاتی که می‌افتد را رصد می‌کند و بر اساس آن کارهای خود را انجام می‌دهند.  لذا همانطور که گفته شد این برای اولین بار نیست که ترک‌ها مواضع تندی علیه اسرائیل گرفته‌اند چرا که همواره پس از اینکه جنگ تمام شده و توافقی در جهت آتش بس شکل گرفته  روابط حداقلی خود با اسرائیل را حفظ کرده  و در قالب کشور ترکیه و منافع ترکیه و هویتشان در ناتو تصمیم می‌گیرند.

*محمدعلی سبحانی

کارشناس مسائل خاورمیانه