بررسی «آرمان ملی» از آخرین اخبار هسته‌ای و مذاکرات غیررسمی ایران _ آمریکا
بایدن به دنبال تفاهم با ایران و دور زدن کنگره | ایران خواهان آزاد شدن دلارهای بلوکه شده
«تفاهم به جای توافق و نه توافق موقت.» این جمله نتیجه بررسی اخبار مختلف هسته‌ای در طول چند هفته گذشته است. رویترز در ارتباط با آخرین تحولات و تحرکات هسته‌ای در گزارشی آورده است. «مقامات ایرانی و غربی خبر دادند که ایالات متحده در حال مذاکره با ایران برای ترسیم اقداماتی است که به موجب آن بتوان برنامه هسته‌ای ایران را محدود کرد، برخی از شهروندان آمریکایی بازداشت شده در ایران را رها کرد و از طرفی بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران در خارج از کشور نیز آزاد شود.»
به گزارش آرمان ملی آنلاین این خبر رویترز به نوعی تایید کننده خبری است که چندی قبل توسط یک رسانه غربی در ارتباط با توافق ایران و آمریکا برای حصول یک توافق موقت منتشر شد که هم تهران و هم واشنگتن آن را با قدرت رد کردند. رویترز در این ارتباط هم آورده است: «کاخ سفید گزارش‌هایی مبنی بر اینکه ایالات متحده به دنبال یک «توافق موقت» است را به انحای مختلف به طور زیرکانه تکذیب کرده است که همین امر می‌تواند امکان حصول یک «تفاهم» که کمتر رسمی بنماید و نیازی به ارجاع به کنگره جهت بررسی را نداشته باشد، باز می‌گذارد.»
همچنین نیویورک تایمز، ادعا کرد: «ایران موافقت می‌کند از غنی‌سازی اورانیوم فراتر از سطح تولید فعلی خود که غنی سازی 60 درصدی است، خودداری کند. همکاری با بازرسان بین‌المللی هسته‌ای را گسترش دهد و از فروش موشک‌های بالستیک به روسیه خودداری کند. در مقابل، انتظار می‌رود واشنگتن از تشدید تحریم‌هایی که به اقتصاد تهران آسیب می‌زند، جلوگیری کرده همچنین در برابر ایران سه زندانی ایرانی- آمریکایی که ایالات متحده مدعی است به اشتباه بازداشت شده‌اند نیز زمانی آزاد خواهند شد که واشنگتن میلیاردها دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران را آزاد کند. وال استریت ژورنال از جزئیات مذاکرات ایران و آمریکا اخبار تازه‌تری را منتشر کرد و در این ارتباط نوشت: «پس از گفت‌وگوی مالی و ایروانی در نیویورک، مقامات تهران- واشنگتن سه بار در عمان مذاکره غیرمستقیم کرده‌اند. تهران در ازای آزادی زندانیان و محدودیت بر فعالیت هسته‌ای به دنبال میلیاردها دلار پول‌های بلوکه شده‌اش است.»
کنگره آچمز شده است
البته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به خبر توافق با ایران واکنش نشان داد و گفت: «ایالات متحده از ایران می‌خواهد که گام‌هایی در راستای کاهش تنش از جمله در خصوص مهار برنامه توقف هسته‌ای و آزادی زندانیان آمریکایی بردارد. متیو میلر افزود: واشنگتن هرگونه گزارشی مبنی بر قریب الوقوع بودن توافق با تهران را رد می‌کند.» هر چند منابع رسمی وزارت خارجه آمریکا صراحتا توافق با ایران را رد می‌کنند اما در سوی دیگر ماجرا در آمریکا به گونه‌ای با مساله توافق با ایران برخورد می‌شود که گویا بازگشت به برجام در دسترس است. به گزارش انتخاب مایکل مک کانل، نماینده جمهوری‌خواه ایالت تگزاس و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، در نامه‌ای به جو بایدن گفته از گزارش‌ها در ارتباط با احتمال توافق با ایران «مضطرب» شده است و از دولت (بایدن) خواست که به قانونگذاران اجازه دهد تا آن را بررسی کنند. از سوی دیگر ایرانی‌ها جز اینکه گزارش‌هایی را در ارتباط با همکاری خود با آژانس منتشر می‌کنند و از روند سازنده تعامل با این نهاد اتمی بین‌المللی خبر می‌دهند، واکنش چندانی به صورت رسمی به اخبار منتشر شده در ارتباط با تعاملات با آمریکا به منظور بازگشت به برجام از خود نشان نمی‌دهد. اخیرا بهروز کمالوندی، سخنگوی آژانس بین‌المللی اعلام کرده است: «از ۲۹ دوربین و دستگاه آژانس جمع‌آوری شده بود با توافق انجام شده حدود ۱۰ دوربین در نطنز فعال شد. آژانس دیگر سوالی در خصوص دو مکان ادعایی آباده و جابر بن حیان ندارد. موضوع تورقوزآباد و ورامین یک روزه قابل حل است و مذاکرات با آژانس درباره این دو موضوع در حال انجام است.»
بیشتر بخوانید: شواهد نشان می‌دهد پرونده هسته‌ای در دستور کار آمریکا قرار گرفته است
چه خواهد شد؟
به نظر می‌رسد مذاکرات مستقیم و غیر مستقیم ایران و آمریکا در نهایت تا چندی دیگر به موتور محرک مذاکرات رسمی ایران و اروپا تبدیل خواهد شد تا ایرانی‌ها بعد از بسته شدن پیاپی پرونده‌های خود در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عملا تمام استخوان‌های لای زخم را از بین برده باشند تا دیگر غربی‌ها نتوانند در صورت بازگشت به برجام بهانه‌ای برای عدم انجام تعهدات برجامی خود داشته باشند. از سوی دیگر هرچند هر دو سو اخبار توافق موقت را تکذیب می‌کنند اما بالاخره هر دو طرف باید در یک نقطه اقدامات خود را متوقف کرده و از آن نقطه به بعد گام به گام و حتی یک باره به برجام بازگردند. از این منظر آنچه رسانهها به عنوان یک توافق موقت از آن یاد می‌کنند می‌تواند یادآور توافق لوزان باشد، توافقی که در ابتدای مذاکرات در دولت روحانی اتفاق افتاد و برخی منابع مالی ایران آزاد و وضع تحریم جدید از سوی آمریکا متوقف شد و چندی بعد شاهد مذاکرات برای رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بودیم که در 2015 به توافق وین و اجرای برجام منجر شد.
از سوی دیگر اگر فرض را بر این بگذاریم که جو بایدن از طریق مذاکرات مخفی که بخشی از آن رسانه‌ای هم شده است به دنبال عملیاتی کردن وعده خود در بازگشت به برجام باشد او مخالفانی جدی در میان جمهوری‌خواهان را در برابر خود در کنگره خواهد داشت. مخالفانی که حتی هرگونه توافق با ایران را مستلزم ارائه به کنگره می‌دانند. از این رو احتمالا بایدن قصد دارد یک تفاهم با ایران منعقد کند تفاهمی که شاید همان توقف در برابر توقف باشد! در این معنا که طرفین بر اقدامات شتاب‌انگیز علیه دیگری پایان دهند و در این میان ایران به بخشی از پول‌های بلوکه شده خود دست یافته و بایدن هم در رسانهها و هم در گزارشی به کنگره اعلام کند که توانسته است ایران را از حرکت به سمت نقطه گریز هسته‌ای بازدارد و از سوی دیگر شهروندان آمریکایی زندانی در ایران را به آمریکا بازگرداند.
اراده سیاسی و اقدامات حقوقی ارجحیت دارد
یک کارشناس حقوق بین‌الملل در ارتباط با اینکه آیا کنگره می‌توان جلوی تفاهم وحتی توافق با دولت آمریکا را بگیرد به «آرمان ملی» گفت: تجربه ایران با آمریکا در ارتباط با تنظیم اسناد بین‌المللی به بیانیه الجزایر که با آزادی گروگان‌های آمریکایی از ایران منجر شد، بازمی‌گردد. در آن بیانیه برای اینکه تفاهمات در ایران و آمریکا به مشکلات حقوقی بر نخورد اسم آن سند بین‌المللی که یک معاهده حقوقی کامل هم بود را بیانیه الجزایر گذاشتند. یوسف مولایی تاکید کرد: زمانی که اراده سیاسی برای انجام امری وجود داشته باشد، پیدا کردن موانع حقوقی نمی‌تواند مشکلی برای آن اراده سیاسی حاکمان به وجود آورد. لذا هم آمریکا می‌تواند از قدرت رئیس قوه مجریه و ریاست جمهوری استفاده کند و هرگونه تفاهم و توافق با ایران را از دید و جایگاه قانونگذاران کنگره دور کند و هم در ایران این مسیر وجود دارد. سند برجام هم نه در کنگره آمریکا و نه تحت عنوان یک معاهده بین‌المللی مورد بررسی قرار نگرفت و بنابراین دولت‌ها می‌دانند چگونه اراده سیاسی را بر موانع حقوقی ارجحیت داده و اراده‌های سیاسی را منطبق بر منافع عمومی بدانند.
در همین زمینه بخوانید:
در مذاکرات مخفی ایران و آمریکا چه می‌گذرد؟ | امیدها برای حل و فصل پرونده هسته‌ای زنده شده است
بایدن از ترس جمهوری خواهان برای احیای برجام ریسک نمی‌کند
ترس اسرائیل از تماس‌های ایران و آمریکا برای توافق جدید
بایدن به غیر از توافق موقت با تهران چاره‌ای ندارد | ایران خواهان بازگشت به توافق 2015
ارسال نظر