ادامه راه اردوغان با گامهای راستین
سیزدهمین رئیس جمهور و رهبر فعلی حزب عدالت و توسعه در ۲۶ فوریه ۱۹۵۴ میلادی، در قاسم پاشا یکی از محلات پایین شهر استانبول و در یک خانواده فقیر دارای اصالت ریزه در سواحل دریای سیاه به دنیا آمد. در نوجوانی به یک مدرسه دینی موسوم به «امام - خطیب» میرفت. با این حال، از دانشگاه «مرمره» و دانشکده اقتصاد و علوم اداری فارغالتحصیل شد. برای ثبتنام در آن دانشگاه او باید اثبات میکرد که دیپلم دیگری جدای از مدرک فارغالتحصیلی مدرسه علمیه دارد.
آرمان ملی آنلاین: به همین خاطر در هر دوره از انتخابات مدرک تحصیلی او به موضوعی مناقشه برانگیز تبدیل شده است. در دهه ۱۹۷۰ میلادی به حزب خلاص ملی، به رهبری «نجم الدین اربکان» پیوست و تا زمانی که در کودتای نظامی که در سال ۱۹۸۰ علیه «عدنان مندریس» رخ داد و به دستور ارتش، تمام احزاب سیاسی منحل شدند، عضو این حزب بود.
در سال ۱۹۸۳ بار دیگر زندگی سیاسی به ترکیه بازگشت و این بار فعالیت سیاسی خود را با حزب رفاه آغاز کرد و این حزب در سال ۱۹۹۴ میلادی، او را کاندیدای تصدی شهرداری استانبول کرد و توانست در انتخابات شهرداری همان سال کرسی شهرداری شهر استانبول را از آن خود کند. سه سال بعد، پس از تصمیم دادگاه قانون اساسی ترکیه مبنی بر انحلال حزب رفاه ترکیه به رهبری نجمالدین اربکان، در تجمع اعتراضی هواداران این حزب شعری را خواند که براساس قوانین ترکیه، دعوت به خشونت و ترویج نفرت مذهبی بود و شهردار استانبول به ۱۰ ماه زندان محکوم شد. او بیش از سه سال از صحنه سیاست دور نماند و در سال ۲۰۰۱ حزب عدالت و توسعه را تأسیس کرد و یکسال بعد هم در انتخابات پارلمانی ترکیه در قالب این حزب، به پیروزی چشمگیری دست یافت ولی به علت محکومیت قبلی، نتوانست به رغم کسب آرای مناسب، در نظام پارلمانی به نخست وزیری برسد. اما یک سال بعد، شورای عالی انتخابات ترکیه به دلیل تخلفات، انتخابات قبلی را ابطال و انتخاباتی جدید برگزار کرد که در نتیجه آن حزب عدالت و توسعه دوباره به پیروزی رسید و وی نخستوزیر ترکیه شد و تا ۱۱ سال در همین پست ماند.
در دوره ۱۱ ساله نخستوزیری با چالش های اساسی از جمله منازعه سیاسی با فتح الله گولن مواجه شد. بر اساس نظام حزبی حاکم بر ترکیه، نمیتوانست بیش از سه دوره در پست نخست وزیری بماند و بر این اساس وی برای نخستین بار در سال ۲۰۱۴ از سوی حزب عدالت و توسعه وارد رقابت انتخابات ریاست جمهوری شد. کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ ارتش ترکیه از جمله چالشهای اساسی او در این دوره از حضور در راس قدرت سیاسی بود که به وی این امکان را داد تا با اعمال وضعیت فوقالعاده دو ساله، به قلع و قمع کودتاگران و مخالفان خود تحت عنوان گروه تروریستی «فتو»، بپردازد.
در انتخابات بعدی که پس از کودتا و تغییر نظام پارلمانی به ریاستی و در سال ۲۰۱۸ برگزار شد، او توانست با کسب نزدیک ۵۳ درصد آرا به عنوان اولین رئیسجمهور نظام ریاستی ترکیه برای یک دوره پنج ساله دیگر انتخاب شود.
او در نخستین سالیان به قدرت رسیدن، در یک سخنرانی اعلام کرد که تبارگرجستانی دارد و او با طعم فقر و کار در فصل تابستان، آشنا بوده است. در سالیان ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۲ فوتبال را با جدیت و علاقه فراوان دنبال کرد. فوتبال برای او آن قدر جدی بود که بدون شک اگر جذب گروههای سیاسی جوان علاقهمند به نجم الدین اربکان نمیشد. نجم الدین اربکان، دانش آموخته رشته مکانیک و طراح موتورهای دیزلی در صنایع دفاعی آلمان، پس از بازگشت به ترکیه، حزب ملی سلامت را تشکیل داد و اردوغان نیز عضو شاخه جوانان شد. اما او سریع رشد کرد و در سال ۱۹۷۶ میلادی، به عنوان رئیس شاخه جوانان بیگ اوغلوی استانبول برگزیده شد .
او در سال ۱۹۷۸میلادی، در شاخههای جوانان حزب اربکان، با امینه دختری از سیرت شهری در کردستان ترکیه که جمعیت غالب آن کُرد است آشنا شد. اردوغان و همسرش امینه صاحب ۲ دختر و ۲ پسر هستند. در سال ۱۹۸۰ میلادی، کودتای نظامی ژنرال کنعان اورن، تمام احزاب ترکیه را به سوی تعطیلی و رکود برد. آتشِ خشونت و بگیر و ببندهای کودتای کنعان اورن ۴ سال طول کشید. در سال ۱۹۸۴ میلادی، اربکان شاگردان خود را در زیر چتر حزب جدید به نام رفاه، گرد هم آورد.
تلخترین تجربه حزب عدالت و توسعه هم به انتخابات شهرداریها در ۳۱ مارس سال ۲۰۱۹ باز میگردد، زیرا سیر نزولی محبوبیت اردوغان از همان تاریخ آغاز شد. در آن زمان، اردوغان با خیالی آسوده کاندیداهای خود را وارد کارزار انتخاباتی کشور کرد اما نتیجه این انتخابات شکست حزب «آکپارتی» در کلانشهرهای استانبول، ازمیر و آنکارا بود. شکست دوباره در انتخابات استانبول به حزب عدالت و توسعه ثابت کرد که دوره محبوبیت بی حد و حصرشان به تقلیل رسیده و باید هرچه سریعتر به چاره اندیشی بپردازند. بعد از آن اتفاق، تلاش اردوغان برای یافتن سناریوهایی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه کلید خورد.آیدین دوغان، صاحب روزنامه حریت و امپراتور رسانههای ترکیه، چنین تیتری برای اردوغان به کار برد: «او کدخدا هم نخواهد شد». پیشبینی دوغان غلط از آب درآمد و اردوغان با رأی بالا شهردار شد. شاید اردوغان کینه آن تیتر را همواره در دل داشت و چند سال پیش، توسط یکی از رفقای ثروتمند خود مجموعه رسانهای خانواده دوغان را به قیمت یک میلیارد دلار خرید و او را از جهان رسانه بیرون انداخت.
آرمان ملی آنلاین: دوران فعالیت اردوغان به عنوان شهردار استانبول یا همان دهه پایانی قرن بیستم، یکی از عجیبترین و پر تب و تابترین مقاطع سیاسی و تاریخی ترکیه بود. دوقطبی و تنش بین محافظه کاران و لائیکها به اوج رسید. در کودتای بی سر و صدای سال ۱۹۹۷ میلادی، اربکان به خاطر همراهی فکری با طریقتهای عرفانی و سوق دادن کتب درسی به سمت مسائل اسلامی، برکنار شد.
در سال ۲۰۰۲ میلادی، حزب عدالت و توسعه قدرت را در دست گرفت و پس از کش و قوس کوتاه، اردوغان بر کرسی نخست وزیری نشست و در عین حال رهبر حزب بود. او سرانجام در سال ۲۰۱۴ میلادی رئیس جمهور شد و رهبری حزب برای دورهای کوتاه به احمد داوداوغلو رسید. اما اردوغان در سال ۲۰۱۸ میلادی، نظام سیاسی ترکیه را از پارلمانی به ریاستی تغییر داد و پست نخست وزیری را حذف کرد و مجدداً رهبری حزب را نیز عهده دار شد.
او در عالم سیاست، کاملاً عملگرا و اهل چرخش است. منتقدین بر این باورند که او اعتقاد راسخی به کار نهادی و کارشناسی ندارد و عملاً با تصمیمات فردی و تکروانه خود، نهادهایی همچون وزارت امور خارجه، بانک مرکزی و بسیاری از سازمانها را بی اثر کرده و به مشورت و توصیه کارشناسان، اعتنا نمیکند.سیاست های اقتدارگرایانه اردوغان در دو دهه گذشته در داخل و خارج ترکیه به همراه موفقیتهای اقتصادی بی شمار ترکیه را از یک کشور نیمه مدرن کشاورزی با اقتصاد ضعیف تبدیل به کشوری صنعتی و تجاری با درآمد ملی و رفاه نسبی بالا تبدیل کرده است. سیاست ماجراجویانه اردوغان در منطقه و ارتقای موقعیت سیاسی ترکیه به عنوان بازیگری مهم در معادلات منطقهای و جهانی، از منظر بسیاری از ترکها گام مهمی برای بازگشت غرور ملی ترک ها محسوب میشود .
حزب عدالت و توسعه نماد بازگشت از لائیتیسه و کمالیسم به سنت اسلامی- ترکی پس از تاسیس جمهوری و برآمدن آتاتورک بوده و این حزب توانسته است رویای تاریخی اسلامگرایان و عثمانی دوستان ترکیه را که پیش از آن احزابی نظیر رفاه و فضیلت موفق به انجام آن نشدند، پس از قریب به هفتاد و اندی سال تحقق ببخشد. «بعد از امروز دیگر هیچ چیز در ترکیه همچون گذشته نخواهد بود» این سخن تاریخی اردوغان در مراسم رونمایی حزب عدالت و توسعه ترکیه در ۱۴ آگوست ۲۰۰۱ است و مبالغه نیست اگر این حرف صادقانهترین سخن او در طول زمامداریاش عنوان شود، زیرا بعد از آمدن او تحولات زیادی در عرصه سیاسی ترکیه رخ داده است و از این پس نیز رخ خواهد داد.
ارسال نظر