چاقی و کاهش ضریب هوشی کودکان/ تحقیقات جدید از ارتباط نگران‌کننده میان چاقی و IQ در سنین مدرسه

به گزارش آرمان ملی آنلاین، مطالعات پژوهشگران از ارتباط میان چاقی و کاهش ضریب هوشی، به‌ویژه در کودکان در سنین مدرسه، خبر می‌دهند. دکتر روح‌الله صدیق، متخصص روانپزشکی، که تاکنون 51 مقاله در خصوص چاقی در کودکان زیر سن بلوغ، به‌ویژه در دوران ابتدایی، نوشته است، در شبکه اجتماعی ایکس اظهار کرد: «این تحقیقات نشان داده‌اند که چاقی می‌تواند باعث کاهش 5/26 تا 7/44 نمره از IQ کودکان شود که مشابه تبدیل بنز به پراید است و این کاهش بسیار بزرگ و تأثیرگذار بر هوش محسوب می‌شود.»

البته کارشناسان تأکید دارند که رابطه چاقی و کاهش IQ پیچیده است و عوامل متعددی در آن دخیل هستند. به این معنی که تمامی کودکان چاق دچار کاهش ضریب هوشی نمی‌شوند. با این حال، عواملی مانند التهاب مزمن، تغذیه نامناسب و اختلالات خواب می‌توانند عملکرد شناختی و ضریب هوشی کودکان را تحت‌تأثیر قرار دهند.

برای بهبود وضعیت شناختی و جسمی کودکان، تغییرات سبک زندگی از جمله تغذیه سالم و افزایش تحرک بدنی، به‌ویژه در دوران ابتدایی، می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد. بر اساس بررسی‌های منتشرشده در مجله Obesity Reviews و وب‌سایت JAMA Pediatrics، چند شاخص اثرگذار چاقی بر کاهش هوش به شرح زیر هستند:

• سازوکارهای بیولوژیکی: چاقی باعث التهاب مزمن می‌شود که این امر می‌تواند بر سلامت مغز و رشد شناختی تأثیر بگذارد. همچنین چاقی با مقاومت در برابر انسولین همراه است که می‌تواند متابولیسم گلوکز مغز را مختل کند و عملکرد شناختی را کاهش دهد. چاقی همچنین بر سطوح هورمون‌هایی نظیر لپتین و گرلین تأثیر می‌گذارد که نقش حیاتی در حافظه و یادگیری دارند.

• عوامل روانی و اجتماعی: کودکان چاق ممکن است با انگ قلدری و تحقیر مواجه شوند که می‌تواند بر سلامت روان و تمرکز شناختی آن‌ها اثر بگذارد. همچنین فعالیت بدنی کمتر در این گروه سنی می‌تواند باعث کاهش عملکرد مغزی شود.

• عوامل تغذیه‌ای: کودکان چاق معمولاً از رژیم‌های غذایی نامناسب با میزان بالای غذاهای فرآوری‌شده و قند استفاده می‌کنند که فاقد مواد مغذی ضروری برای رشد مغز هستند.

• اختلالات خواب: چاقی می‌تواند منجر به اختلالات خواب در کودکان شود که این امر باعث کاهش عملکرد شناختی و اختلال در حافظه و تمرکز می‌شود.

• ساختار و عملکرد مغز: برخی از مطالعات تصویربرداری عصبی نشان داده‌اند که چاقی در کودکان با تغییرات در نواحی مغز مرتبط است که مسئول تصمیم‌گیری، حل مسئله و کنترل تکانه‌ها هستند.

توجه به وزن و سلامت جسمی کودکان از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از مشکلات شناختی و کاهش هوش در آینده است. با این حال، با توجه به شیوع فزاینده چاقی در گروه سنی زیر 18 سال، که از 10 درصد در سال 2014 به 20 درصد در سال 2023 افزایش یافته، ادامه این روند می‌تواند تبعات جدی و غیرقابل جبرانی برای جمعیت آینده به همراه داشته باشد.