آیا استرس می‌تواند عامل بروز دیابت باشد؟ / حقیقت پشت این باور

به گزارش آرمان ملی آنلاین، دکتر مهتاب نیرومند، فوق تخصص غدد بالغان بیمارستان شهدای تجریش و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دیابت عصبی یا استرسی را یک باور غلط در جامعه دانست و تأکید کرد که استرس به تنهایی عامل بروز دیابت نیست، اما می‌تواند در افراد مستعد این بیماری با افزایش قند خون تأثیرگذار باشد.

وی با اشاره به نقش استرس در بروز یا پیش آگهی دیابت، توضیح داد که استرس می‌تواند ناشی از عوامل جسمی مانند بیماری، تب و عفونت، یا عوامل روحی و روانی مانند رویدادهای عاطفی و سوگ عزیزان باشد. در هنگام مواجهه با استرس، بدن هورمون‌هایی ترشح می‌کند که برای مقابله با آن آماده شوند، این هورمون‌ها مصرف گلوکز در سلول‌ها را کاهش می‌دهند و در نتیجه، گلوکز بیشتری برای سلول‌های دفاعی باقی می‌ماند. این تغییرات ممکن است به مقاومت به انسولین منجر شده و سطح گلوکز خون را بالا ببرد.

دکتر نیرومند افزود: «استرس به تنهایی باعث بروز دیابت نمی‌شود، اما در افرادی که زمینه ارثی دارند یا عوامل خطر دیگری مانند تغذیه نامناسب و چاقی دارند، استرس می‌تواند عامل محرک برای بروز دیابت باشد.»

استرس و افزایش قند خون در دیابتی‌ها

وی همچنین اشاره کرد که استرس‌های شدید، مانند بستری شدن در بیمارستان، ممکن است به طور موقت قند خون را افزایش دهد، اما پس از برطرف شدن استرس، معمولاً قند خون کاهش می‌یابد. در مبتلایان به دیابت، استرس می‌تواند موجب ترشح هورمون‌هایی شود که به عنوان مکانیسم دفاعی بدن عمل کرده و موجب بالا رفتن قند خون به طور موقت می‌شوند.

دکتر نیرومند بر لزوم مدیریت استرس در بیماران دیابتی تأکید کرد و گفت که کنترل استرس باید جزو درمان‌های دیابت قرار گیرد، زیرا بالا رفتن قند خون در شرایط استرس می‌تواند باعث مشکلات جدی برای فرد شود.

دیابت نوع 2 و فاکتورهای مؤثر در بروز آن

این متخصص غدد دیابت نوع 2 را شایع‌ترین نوع دیابت برشمرد که بیش از 90 درصد مبتلایان به دیابت را تشکیل می‌دهد. وی در ادامه گفت: «عوامل مختلفی مانند ارث، تغذیه نامناسب، اضافه وزن، بی‌تحرکی و فعالیت بدنی کم در بروز دیابت نوع 2 مؤثر هستند.»

مدیریت استرس و قند خون در دیابتی‌ها

دکتر نیرومند برای کنترل استرس در بیماران دیابتی، ورزش منظم را توصیه کرد و گفت که ورزش نه تنها به کنترل قند خون کمک می‌کند، بلکه باعث کاهش سطح استرس و بهبود وضعیت روانی فرد نیز می‌شود. همچنین وی مدیتیشن و یوگا را به عنوان راه‌های مؤثر برای کاهش استرس در دیابتی‌ها معرفی کرد.

وی همچنین هشدار داد که در صورت وجود استرس شدید، فرد باید برای مشاوره نزد روانپزشک مراجعه کند تا بتواند به درستی با وضعیت روانی خود کنار بیاید.

هشدار به مبتلایان دیابت: خوددرمانی ممنوع

دکتر نیرومند در نهایت به بیماران دیابتی توصیه کرد که از خوددرمانی خودداری کرده و تنها تحت نظر پزشک دارو مصرف کنند. وی افزود: «دیابت یک بیماری پیشرونده است و نیاز به پایش مداوم و تجویز رژیم درمانی مناسب دارد. تغییرات رژیم دارویی باید بر اساس شرایط خاص هر فرد انجام شود، زیرا هر بیمار دیابتی نیاز به درمان ویژه خود دارد.»

این دانشیار دانشگاه تأکید کرد که کنترل قند خون در دیابتی‌ها باید به صورت مستمر تحت نظر پزشک انجام شود و بیمار باید از نظر عوارض چشمی، کلیوی و دیگر مشکلات ناشی از دیابت نیز بررسی شود.