نیروی نیابتی‌ غرب در منطقه فعال می‌شود

حالا ترامپ در تازه‌ترین اظهاراتش مدعی شده که احساس می‌کند ایران به دنبال مذاکره مستقیم با اوست. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که نه‌تنها از سوی تهران پاسخی رسمی به این سخنان داده نشده، بلکه حتی نهادهای آمریکایی نیز صحبتی از وجود مذاکره مستقیم نکرده‌اند. برخی رسانه‌های غربی گزارش داده‌اند که احتمال دارد بعد از دوره‌ای از گفت‌وگوهای غیرمستقیم، دو طرف به سطح تازه‌ای از مذاکره وارد شوند. با این حال، غیر از گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال قرار گرفتن کاظم غریب‌آبادی و مجید تخت‌روانچی در هیات مذاکره کننده، هنوز گزارش رسمی درباره آغاز یا دستور کار مذاکرات غیرمستقیم منتشر نشده و است. این ابهام، فضای گمانه‌زنی‌ها را در رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی داغ کرده است.

*آمریکا و مدل لیبی

در سوی دیگر، تحلیلگران سیاسی بر این باورند که هدف اصلی ترامپ از این تحرکات، احیای سیاست فشار حداکثری بر ایران است؛ سیاستی که پیش‌تر در دوره ریاست‌جمهوری‌اش نتوانست به اهداف مدنظرش دست یابد. برخی حتی معتقدند ترامپ در پرونده هسته‌ای ایران به‌دنبال پیاده‌سازی «مدل لیبی» است؛ مدلی که بر مبنای آن، طرف مقابل باید تمام توانمندی‌های هسته‌ای خود را واگذار کند. به همین دلیل، ترامپ عملاً خواهان باز کردن «پیچ و مهره» تاسیسات هسته‌ای ایران است و نه مذاکره‌ای واقعی. با این وجود، چنین خواسته‌ای به هیچ وجه مورد پذیرش ایران نیست. تهران پیش‌تر نیز تاکید کرده بود که ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم، خط قرمز مذاکرات است و تحت هیچ شرایطی حاضر به واگذاری آن نیست. اما ترامپ و برخی متحدان منطقه‌ای‌اش از جمله اسرائیل، به‌دنبال آن هستند که با ترکیبی از فشارهای اقتصادی و امنیتی، مقاومت ایران در منطقه را کاهش داده و آن را به پای میز مذاکره‌ای یک‌طرفه بکشانند. در همین راستا، ترامپ اقدام به اعمال تحریم‌های گسترده‌تری علیه ایران کرده است. او نه‌تنها تحریم نفتی ایران را تشدید کرده، بلکه با تهدید شرکت‌های خصوصی چینی خریدار نفت ایران، سعی دارد مسیر صادرات نفت ایران را کاملاً مسدود کند. افزون بر آن، ترامپ ناوگان انتقال نفت ایران را هدف قرار داده و همزمان تعرفه‌های جدیدی بر کالاهای ایرانی اعمال کرده است.

*تحریم‌های غیرنفتی

نگرانی عمده‌ اما از جایی آغاز می‌شود که ترامپ تصمیم گرفته صادرات غیرنفتی ایران را نیز هدف تحریم قرار دهد؛ اقدامی که می‌تواند بخش قابل توجهی از ارزآوری کشور را تحت‌تأثیر قرار دهد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که از حدود ۱۰۰ میلیارد دلار صادرات سالانه ایران، بخش مهمی مربوط به صادرات غیرنفتی است. اکنون ترامپ با استفاده از ابزار تحریم و فشار بر بازارهای منطقه‌ای، سعی دارد مسیر ورود ارز به کشور را محدود کند. در صورت تحقق این هدف، اقتصاد ایران با چالش جدی‌تری مواجه خواهد شد. هدف نهایی چنین سیاستی از سوی آمریکا، فلج کردن ساختار اقتصادی ایران و تحمیل اراده سیاسی خود از این مسیر است. در کنار این اقدامات، به نظر می‌رسد بازیگران نیابتی غرب در منطقه نیز فعال‌تر شده‌اند و تلاش دارند تا از طریق بی‌ثبات‌سازی در مرزهای ایران، فضای داخلی را ملتهب و ناامن نشان دهند.

* همراهی با اسرائیل

بخش دیگری از کارزار فشار بر ایران از سوی ترامپ به مسأله تصمیم‌گیری‌های او به منظور مقابله با حوثی‌ها در یمن باز می‌گردد. در این معنا، ترامپ به بهانه اقدام علیه حوثی‌ها، تجهیزات نظامی پیشرفته‌ای را به پایگاه گارسیا در اقیانوس هند منتقل کرده است. علاوه بر این، دو ناو هواپیمابر را نیز به منطقه فرستاده و برخی منابع خبری از پرواز چندین سوخت‌رسان به منطقه حکایت دارند. همچنین از ارسال تجهیزات نظامی به وسیله چند هواپیمای باری نظامی به پایگاه‌های آمریکا گزارش‌هایی منتشر شده است. حتی رسانه‌ها نوشتند که تعدادی از باتری‌های سامانه پاتریوت آمریکا از کشورهای جنوب شرقی آسیا به پایگاه‌های منطقه‌ای و پایگاه گارسیا منتقل شده است. از سوی دیگر، برخی رسانه‌ها از دومین دیدار نتانیاهو و ترامپ در روزهای آینده خبر می‌دهند و این دیدار را برای هماهنگی علیه محور ایران ارزیابی می‌کنند.