امید به بهبود یا تکرار آزموده ها

با کاهش ارزش پول ملی بسیاری کشورها مانند ترکیه اقدام به حذف صفر از پول ملی خود می‌کنند. ایران نیز در سال‌های گذشته با توجه به نرخ تورم فزاینده، چندین بار برای انجام این عمل خیز برداشت که البته تاکنون عملیاتی نشده است. کارشناسان معتقدند این اقدام دارای مزایا و معایبی است که در هر حال نیاز به نظارت و بررسی‌های کارشناسانه در ابعاد مختلف دارد. به گفته این افراد، به‌دلیل پیچیدگی‌های این اقدام، نیاز به نظارت و بررسی‌های کارشناسانه در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی وجود دارد. این بررسی‌ها باید شامل تحلیل‌های دقیق از وضعیت اقتصادی کشور، تأثیرات احتمالی بر روی اقشار مختلف جامعه و برنامه‌ریزی برای اجرای موفق این طرح باشد، در نهایت، هرگونه تصمیم‌گیری در این زمینه باید با دقت و با توجه به شرایط خاص کشور انجام شود.

سایه روشن حذف صفر

به گزارش «آرمان ملی»، کاوه خلیلی، کارشناس اقتصادی در این باره گفت: پیشنهاد حذف صفر از پول ملی معمولا در شرایط خاص اقتصادی و مالی و تورم شدید مطرح می‌شود. این اقدام می‌تواند در زمان‌هایی که اقتصاد با مشکلاتی مانند تورم بالا، کاهش ارزش پول ملی و عدم ثبات اقتصادی مواجه است، مورد توجه قرار گیرد. او افزود: بهترین زمان برای اجرای این طرح معمولا در شرایطی و زمان‌هایی است که نرخ تورم به شدت بالا باشد، چراکه وقتی که کشور با تورم بسیار بالا مواجه است، حذف صفر می‌تواند به ساده‌ترشدن معاملات و کاهش سردرگمی در قیمت‌ها کمک کند، در حقیقت این اقدام می‌تواند به بهبود روانی مردم و اعتماد به پول ملی کمک کند. همچنین اگر ارزش پول ملی به شدت کاهش یافته باشد، حذف صفر می‌تواند به بازگرداندن اعتبار به پول ملی و افزایش اعتماد مردم به آن کمک کند. این کارشناس اضافه کرد: حذف صفر می‌تواند به ساده‌ترشدن حسابداری و معاملات کمک کند و همچنین هزینه‌های مربوط به چاپ و نگهداری اسکناس‌های با ارزش پایین را کاهش دهد. از طرفی نیز محاسبات مالی برای کسب‌وکارها و افراد ساده‌تر می‌شود و میزان کارایی اقتصادی را به میزان مطلوبی افزایش می‌دهد، البته حذف صفر از پول ملی باید در زمانی انجام شود که اقتصاد در حال بهبود باشد و زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن (مانند سیستم‌های بانکی و مالی) آماده باشد. با این حال، حذف صفر از پول ملی نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و اجرای صحیح دارد، زیرا ممکن است عواقب منفی نیز مانند افزایش قیمت‌ها یا ایجاد بی‌اعتمادی در مردم به‌دنبال داشته باشد، بنابراین، این تصمیم باید با دقت و با توجه به شرایط اقتصادی کشور اتخاذ شود. او با اشاره به نرخ تورم حدود 40 درصدی کنونی و ضرورت انجام این کار بیان داشت: حذف صفر از پول ملی در شرایطی که ایران با تورم حدود 40 درصدی مواجه است، می‌تواند نتایج مختلفی به‌دنبال داشته باشد. این اقدام در شرایط کنونی ایران، می‌تواند به کاهش سردرگمی در قیمت‌ها و تسهیل در معاملات کمک کند، قطعا با کاهش تعداد صفرها، قیمت‌ها ساده‌تر و قابل فهم‌تر می‌شوند. از این‌رو اگر این اقدام به درستی اجرا شود و همراه با سیاست‌های اقتصادی مناسب باشد، به افزایش اعتماد مردم به پول ملی کمک خواهد کرد، این اعتماد می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش تقاضا برای ارزهای خارجی منجر شود.

کاوه خلیلی: حذف صفر از پول ملی باید در زمانی انجام شود که اقتصاد در حال بهبود باشد و زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن (مانند سیستم‌های بانکی و مالی) آماده باشد

تأثیر بر روان‌شناسی بازار

خلیلی تاثیر روانی این طرح را یکی از پیامدهای اجرای آن دانست و ادامه داد: حذف صفر ممکن است تأثیر مثبتی بر روانشناسی بازار داشته باشد و احساس بهبود در وضعیت اقتصادی را ایجاد کند که در نتیجه آن انگیزه بیشتری برای افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف ایجاد می‌شود. اما در عین حال باید توجه داشت که اگر حذف صفر بدون اصلاحات اقتصادی و مالی همراه باشد، ممکن است تأثیر چندانی بر کاهش تورم نداشته باشد، در واقع، اگر عوامل اصلی تورم (مانند افزایش هزینه‌ها یا عدم ثبات اقتصادی) حل نشوند، حذف صفر ممکن است فقط یک تغییر ظاهری باشد. این کارشناس اضافه کرد: علاوه بر این اجرای این طرح نیاز به هزینه‌های اجرایی دارد، از جمله چاپ اسکناس‌های جدید و آموزش مردم در مورد تغییرات که در تمام این موارد باید هزینه‌ها نیز در نظر گرفته شوند.

خطر افزایش قیمت‌ها

او توضیح داد: در برخی موارد، حذف صفر می‌تواند به افزایش قیمت‌ها منجر شود، زیرا برخی از فروشندگان ممکن است از این فرصت سوءاستفاده کنند و قیمت‌ها را افزایش دهند. از این‌رو همزمان با حذف صفر از پول ملی، انجام برخی اقدامات احتیاطی می‌تواند به موفقیت این طرح کمک و از عواقب منفی آن جلوگیری کند. از جمله این موارد می‌توان به برنامه‌ریزی دقیق در بخش‌های مختلف شامل، زمان‌بندی، اِشراف به مراحل اجرایی و منابع مالی مورد نیاز، آموزش عمومی مردم با برگزاری کارگاه‌ها و اطلاع‌رسانی عمومی، نظارت بر بازار و ممانعت از افزایش قیمت غیرمنطقی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه، تلاش برای تثبیت اقتصادی و کاهش نرخ تورم با اجرای سیاست‌های پولی–مالی مناسب و کنترل قیمت‌ها و... توسعه زیرساخت‌های مالی و به‌کارگیری نرم‌افزارهای بانکی، تعیین نرخ تبدیل مناسب و... از جمله پارامترهایی به شمار می‌آید که می‌تواند اجرای این طرح را با موفقیت همراه کند. او گزارش‌دهی به مردم درباره نحوه اجرای طرح و پیامدهای آن به منظور افزایش اعتماد عمومی شرط موفقیت دانست و افزود: اجرای این طرح به مانند هر طرح دیگری باید با نظارت تام دولت در حوزه‌های مختلف به‌ویژه بازار همراه باشد. به‌علاوه حذف صفر از پول ملی باید با دقت و همراه با برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و مالی مناسب انجام شود تا از نتایج منفی جلوگیری شود. با اجرای این اقدامات احتیاطی، می‌توان به موفقیت حذف صفر از پول ملی کمک کرد و از عواقب منفی آن جلوگیری نمود.

به سوی ثبات اقتصادی

حذف صفر از پول ملی، موافقان و مخالفانی دارد، طرفداران این تصمیم می‌گویند که این تغییر می‌تواند پول ملی را کاربردی‌تر و هماهنگ‌تر با نیاز‌های مردم کند و ثبات اقتصادی به همراه داشته باشد. اما مخالفان بر این باورند که اقتصاد ایران در شرایط مناسبی قرار ندارد و حذف صفر‌ها نمی‌تواند به طور واقعی مشکلات را حل کند. برخی کارشناسان نیز معتقدند که تنها تغییر عدد‌ها نمی‌تواند مشکل اصلی کشور یعنی تورم بالا و بی‌ثباتی اقتصادی را حل کند. برای مثال، در زیمبابوه، هنگامی‌که این کشور با بحران تورم مواجه شد، حذف صفر از پول ملی برای مدتی کمک کرد، اما پس از مدت کوتاهی دوباره نیاز به حذف صفر‌های بیشتر پیش آمد. حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، معتقد است که چنین تغییراتی معمولا زمانی انجام می‌شود که اقتصاد کشور به ثبات برسد. او می‌گوید: باید اول تورم به مقدار قابل قبولی برسد تا این طرح به نتیجه برسد. تجربه کشور‌های دیگر مثل برزیل و آرژانتین نیز نشان می‌دهد که برای موفقیت چنین طرح‌هایی، باید ابتدا تورم را مهار کرده و ثبات اقتصادی را برقرار کرد. مظاهری، رئیس کل اسبق بانک مرکزی نیز گفته است که حذف صفر می‌تواند باعث سهولت در مبادلات مردم و کاهش تفاوت‌های زیاد میان ارز‌ها شود و این تغییر از لحاظ روانی تأثیر مثبتی خواهد داشت. به‌ویژه در مبادلات بین‌المللی، این تغییر می‌تواند به کاهش سردرگمی‌ها کمک کند. حالا باید دید در شرایطی که نرخ دلار به کانال تاریخی ۷۰ هزار تومان رسیده و ارزش ریال بیشتر از همیشه پایین آمده، این طرح چه زمانی به نتیجه می‌رسد و آیا می‌تواند به وضعیت پولی کشور کمک کند یا خیر؟ آنچه مسلم است این است که هرچند حذف صفر می‌تواند تغییرات روانی مثبتی به همراه داشته باشد، اما برای موفقیت آن، لازم است که اقدامات بیشتری برای بهبود وضعیت اقتصادی و کنترل تورم انجام شود.