روسیه به نفع جبهه مقاومت در سوریه می‌جنگد

در زمانی که داعش در سوریه و بعدها در عراق جولان می‌داد، دو ائتلاف یکی ائتلاف غربی‌ها و دیگری ائتلاف ایران و روسیه در برابر داعش ایستادند. بعد از مدتی سردار قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه قدس ایران پشت تریبون حاضر شد و پایان شجره خبیثه داعش را اعلام کرد. با این وجود بقایای گروه تروریستی موسوم به داعش خصوصا آن بخش که به غربی‌ها نزدیک بودند در ادلب و برخی نقاط دیگر از سوریه حضور داشتند و در اجلاس آستانه تصمیماتی در مورد آنها گرفته شد و خروجی آن تصمیمات موجب شد که استان ادلب به محلی برای تجمع تروریست‌ها تبدیل شود. در این سال‌ها گهگاه خبرهایی از ادلب شنیده می‌شد اما به یکباره و دقیقا بعد از اعلام آتش‌بس بین لبنان و اسرائیل و در آستانه تصمیم‌گیری در ارتباط با آتش‌بس غزه اعضای این گروه که خود را هیات تحریرالشام نامیدند، ادلب و در مرحله بعد حلب و در نهایت حما را ظرف چند روز به تسخیر در آوردند. در خبرها آمده که احتمال تسخیر حمص نیز وجود دارد و مسیر حمص تا دمشق هم راه چندانی نیست. البته باید صبر کرد و واکنش روسیه، ایران و عراق و حتی بقایای ارتش بشار اسد در سوریه را در روزهای آینده مشاهده کرد. به نظر می‌رسد برخی از کشورهای منطقه در کنار اسرائیل و آمریکا نقشی جدی در بازگشت تروریست‌ها به شهرهای سوریه دارند و هرچه جلوتر می‌رویم نقش آنها مشخص‌تر می‌شود. «آرمان ملی» در ارتباط با وقایع اخیر در سوریه و ریشه‌های آن با محسن پاک‌آیین دیپلمات و سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان گفت‌وگو کرده است. پاک‌آیین معتقد است: مخالفان اسد به راحتی نمی‌توانند رئیس‌جمهور سوریه را سرنگون کنند.

*آقای پاک‌آیین از سوریه چه خبر؟ چرا به یکباره اهالی ادلب علیه اسد اسلحه به دست گرفتند؟

به نظر می‌رسد این بار نیز آمریکا در حمایت از رژیم صهیونیستی تضعف و بی‌ثبات‌سازی بین اعضای جبهه مقاومت را در دستور کار خود قرار داده است. آمریکایی‌ها و اسرائیل هدف اصلی خود را از سال 95 تغصیف بیشتر سوریه در نظر گرفتند. چرا که سوری‌ها پیشقراول در حمایت از جبهه مقاومت هستند. بشار اسد شخصا بر حمایت از این جبهه در برابر اسرائیل تاکید کرده است. لذا از دیرباز آمریکایی‌ها یکی از اهداف اصلی خود را در سوریه تعریف کرده‌اند و اکنون دنبال تضعیف اسد و مقاومت در سوریه هستند.

*درگذشته هم شاهد بی‌ثباتی‌هایی در سوریه بودیم. آیا در آن زمان توانستند اسد را از محور مقاومت به علت درگیری‌های داخلی دور کنند؟

در همان زمان هم به رغم اینکه کوشیدند با فعال کردن داعش در سوریه اسد را تضعیف کنند - که یا او را حذف یا اینکه او را مجاب کنند حمایت خود را از جبهه مقاومت بردارد- نیز، نتوانستند به موفقیتی در این زمینه برسند. در آن زمان با شهامت ارتش سوریه و همراهی مدافعان حرم خصوصا طرح‌های سردار سلیمانی در برابر تروریست‌ها در سوریه، غربی‌ها و اسرائیل نتوانستند به اهداف و برنامه‌های خود دست یابند و داعش و گروه‌های تکفیری در جبهه شکست خوردند. بعد از شکست داعش در منطقه بقایای تروریست‌ها با حمایت برخی کشورها از جمله آمریکا، به افغانستان منتقل شدند و برخی از آنها در همان ادلب سوریه مستقر شدند.

*نقش ترکیه در ارتباط با این گروه‌ها چه بود؟ بسیاری علت احیای این گروه و تروریست‌ها را حمایت‌های امنیتی این کشور می‌دانند؟

رئیس‌جمهور ترکیه در سال 2013 در اجلاس آستانه اعلام کرد که بقایای تروریست‌ها به تمامیت ارزی سوریه احترام خواهند گذاشت و اقدامی علیه سوریه و دولت آن انجام نخواهند داد. روسیه نیز به علت تضمین ترکیه در حالی که می‌توانست با بمباران تروریست‌ها در ادلب آنها را از بین ببرد، پیشنهاد را پذیرفت و تروریست‌ها به رغم مخالفت برخی دیگر از بازیگران در ادلب باقی ماندند.

*آمریکا در احیای این گروه تروریستی علیه اسد چه نقشی داشته است؟

آمریکا از طرق مختلف با گروه‌های تکفیری به رهبری جولانی تماس‌هایی برقرار و آنها را حمایت کرد و پول و سلاح در اختیار اعضای این گروه قرار داده است تا آنها را به خود نزدیک کند. از شواهد برمی‌آید که ترکیه نیز در این مسیر با آمریکایی‌ها همراه شده و مسیر خود را برای ارسال تجهیزات برای گروه‌های تروریستی و تکفیری ضد اسد باز کرد و با اینکه اطلاع داشت که این گروه‌ها آماده خواهند شد که در سوریه دست به بی‌ثباتی بزنند، اما بدعهدی کرد و اطلاعات تجهیز این نیروها را در اختیار برخی از کشورهای عضو اجلاس آستانه از جمله روسیه و ایران قرار نداد.

* چرا در بازه زمانی کنونی این گروه‌ها فعال شده‌اند؟

 ظاهرا بعد از اینکه در این مدت این گروه‌ها مورد آموزش قرارگرفته‌اند، سلاح‌های مورد نیاز هم در اختیار آنها قرار گرفته، به خواست آمریکا و بعد از اینکه در لبنان آتش‌بس منعقد شد، این گروه‌ها فرمان لازم را دریافت کرده‌اند تا در سوریه نا امنی ایجاد کنند و می‌بینیم که ابتدا در ادلب به دستاورهایی رسیدند در مرحله بعد نیز در حلب و برخی نقاط این شهر پیروزی‌هایی به دست آوردند و در نهایت به سمت حما حرکت کردند و ظاهرا بر اساس اطلاعات منتشر شده قصد دارند به سمت حمص نیز حرکت کنند.

*آیا سوریه در ابتدا نمی‌توانست از تحرکات مطلع شود که این گروه‌ها با کمترین مقاومت مواجه نشده و توانسته‌اند در این سطح پیشروی کرده و چند شهر این کشور را به تسخیر درآورند؟

 بله سوریه در ابتدا به هر علت غافلگیر شد و نیروهای نظامی این کشور در زمان آغاز به فعالیت این گروه مطلع نشدند اما در نهایت ارتش سوریه بعد از این غافلگیری توانسته است منسجم شده و در برابر تروریست‌ها صف‌آرایی کند و در برخی نقاط مقاومت‌هایی در برابر آنها انجام دهد و احتمالا در آینده تلاش خواهد کرد ضربات موثری را به تروریست‌ها وارد آورد.

*روس‌ها از نظر قدرت هوایی همواره دست برتری در سوریه داشته‌اند. احتمالا آنها از همان اول از تحرکات این گروه آگاه شده‌اند. نقش روس‌ها را در کنترل تروریست‌ها چگونه می‌بینید؟

 با اینکه روس‌ها در اوکراین درگیری‌های خاص خود را دارند، با این وجود آنها آماده مقابله با تروریست‌ها شده‌اند، چراکه حضور در خاورمیانه، خصوصا حضور در سوریه برای آنها اهمیت راهبردی دارد. اکنون با انگیزه قوی‌تری به کمک ارتش و نیروهای هوایی سوریه آمده است و در حال حاضر با هواپیماهای خود مواضع گوناگونی از تکفیری‌ها و تروریست‌ها را در ادلب و حلب مورد بمباران قرار می‌دهد. در این میان البته نیروهای مستشاری و مشورت دهنده ایران نیز در سوریه مستقر هستند و در صورتی که تقاضا شود که آنها مشاوره‌های نظامی خود را در اختیار دولت سوریه قرار دهند، در این صورت ایران به سوریه مشورت خواهد داد و شاید کمک‌های بیشتری هم به دولت سوریه برساند تا در برابر تروریست‌ها مقاومت محکم‌تری داشته باشد. موردی که در گذشته هم به اثبات رسیده و ایران در برابر داعش در کنار نیروهای زمینی سوریه ایستاده است.

*درنهایت این گروه‌ها تا کجا پیش خواهند رفت و عاقبت مساله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به نظر می‌رسد بعد از اینکه ارتش سوریه توانسته خود را بازسازی کند و از سوی دیگر روس‌ها نیز با جنگنده‌های خود در حال بمباران محل تجمع تروریست‌ها و کاروان‌های آنها هستند، تروریست‌ها برای ادامه مسیر با چالش‌های بیشتری مواجه خواهند شد. همان طور که در اخبار آمده، تروریست‌ها بعد از مقاومت ارتش و حمله هوایی روسیه با تلفات زیادی روبه‌رو شده‌اند و در آینده نیز با تلفات بیشتری روبه‌رو خواهند شد.

*وضعیت تروریست‌ها چگونه است؟ گویا افرادی با ملیت‌های مختلف در بین آنها دیده شده‌اند؟

 گروه‌های تروریستی که اکنون فرصتی در سوریه به دست آورده‌اند، از کشورهای مختلف و با ملیت‌های گوناگون گرد هم آمده‌اند. بعضا شنیده شده که برخی از آنها اوکراینی هستند، برخی از اعضای آنها از جمهوری‌های داخلی روسیه به ادلب و سوریه منتقل شده‌اند. اویغورها و چچنی‌ها نیز در بین تروریست‌ها دیده شده‌اند. تروریست‌ها در سوریه هیچ گونه مبنای اعتقادی ندارند به هیچ وجه نمی‌توان آنها را گروه‌های اسلامی نامید. چون هدفی جز جنگیدن ندارند، نمی‌توانند باقی بمانند و به نظر می‌رسد دوام چندانی نخواهند آورد و از این منظر آمریکایی‌ها در طرح خود نمی‌توانند به تمامی اهدافشان دست یابند.

*تا کی قرار است این گروه‌ها از سوی فرامنطقه‌ای‌ها و برخی کشورهای منطقه تجهیز شوند و هر از گاهی شاهد جولان آنها در برخی کشورهای منطقه باشیم؟

 حوادثی که در سوریه در حال رخ دادن است باید برای کشورهای منطقه و خصوصا کشورها و دولت‌های حامی محور مقاومت تجربه شود که تضمین‌های برخی کشورهای منطقه را به آسانی نپذیرند و این بار باید تلاش شود که کل سوریه از بقایای گروه‌های تروریستی پاک شود چرا که در صورتی که این گروه‌ها در سوریه باقی بمانند در سال‌های آینده همچنان شاهد جولان آنها در خاک سوریه خواهیم بود و این مورد به نفع امنیت منطقه نیست.

 

بعد از شکست داعش در منطقه بقایای تروریست‌ها با حمایت برخی کشورها از جمله آمریکا، به افغانستان منتقل شدند و برخی از آنها در همان ادلب سوریه مستقر شدند

*آیا میل به احیای امپراطوری قرن‌های گذشته است که ترکیه را به سوی چنین حمایت‌هایی می‌کشاند؟ یا همان‌طور که مدعی شده فقط با نگاه به شرایط امنیتی مرزهای خود از این گروه‌ها حمایت می‌کند؟

 با این بهانه که کردهای سوریه با کردهای ترکیه ارتباط دارند، این کشور از حمله به شمال سوریه حمایت کرده است. درست است که با این بهانه اکنون با کردهای سوریه می‌جنگد، اما واقعیت آن است که این کشور خواهان ثبات در سوریه نبوده و خواستار نفوذ بیشتر در نواحی شمالی سوریه و به خصوص در شهر حلب و مناطق اطراف آن است. اگر در برابر این سیاست مقاومت از سوی سوریه صورت نگیرد، می‌تواند در نهایت به تجزیه سوریه منجر شود. البته باید تاکید کرد که باوجود تفکراتی از این دست، به نظر نمی‌رسد نتیجه‌ای برای این کشور داشته باشد. در حال حاضر احیای نوعثمانی‌گری ممکن نیست. جالب اینکه هیچ کدام از ایده‌هایی که قبلا از سوی این کشور در منطقه دنبال می‌شده به نتیجه نرسیده است و هم‌اکنون بیش‌ترین اختلافی که با همسایگان دارد به علت دنبال کردن همین اندیشه‌ها است. این شائبه‌ای تکان دهنده است که بعد از تجربه غزه و لبنان، و بلافاصله بعد از آتش‌بس در جنوب لبنان موضوع همراهی و هماهنگی با صهیونیست‌ها مطرح شود. اگر این کشور در مسیر اهداف خود، با صهیونیست‌ها و گروه‌های تکفیری همراه باشد، به معنای تلاش برای بی‌ثبات کردن سوریه خواهد بود. بر اساس اخباری که شنیده می‌شود شهروندان ترکیه نیز از این اقدامات ناراضی هستند. تردید نیست که در نهایت چون ترکیه نمی‌تواند به اهداف خود برسد، بازنده اصلی خواهد بود.

*آیا اوکراین هم در وقایع سوریه نقش دارد؟

به نظر می‌رسد بخشی از نیروهای تروریستی که در سوریه می‌جنگند، در اوکراین آموزش دیده باشند. این افراد بعد از اینکه اقدامات نظامی را فرا گرفتند از مسیر ترکیه به سوریه رسیده‌اند. یکی از انگیزه‌های روسیه برای درگیری با این گروه‌ها در همین ارتباط نهفته است، چراکه مشاهده می‌کند که آمریکایی‌ها در حال ایجاد موانعی در منطقه دیگری هستند. اوکراین در این درگیری به صورت غیرمستقیم دخیل است. روس‌ها برای منافع خود در سوریه حاضر هستند و تا زمانی که تکفیری‌ها پیش بروند در سوریه باقی خواهند ماند. این سیاست کلی روس‌هاست حال چه ترکیه با این سیاست همراه باشد یا آن را نپسندد، روس‌ها فعلا در سوریه خواهند ماند. به بیان دیگر حضور در غرب آسیا و مقابله با گروه‌های تکفیری از آن جهت برای روسیه اهمیت دارد که این گروه‌ها در تلاش برای ضربه زدن به منافع این کشور هستند. سایر جریان‌های جبهه مقاومت نیز اعلام آمادگی کرده‌اند که در سوریه با تکفیری‌ها مقابله کنند. شرایط در نهایت به سمتی خواهد رفت که موجب تقویت جبهه مقاومت خواهد شد. بی‌تردید کشورهای دیگر از جمله روسیه تحرکاتی به نفع جبهه مقاومت در سوریه خواهند داشت.