فرصت‌ها و درس‌های حضور در بریکس

 نکته‌ای که باید بدان توجه کرد توقعات جامعه از این مجامع و نشست‌های چند جانبه است. اینطور نیست که ما عضویت یک سازمانی را بپذیریم و بلافاصله درهای رحمت آن سازمان به روی ایران گشوده شود و همه یا بخش عظیمی از مشکلات کشورمان حل گردد و چون ایران عضو آن سازمان شده خود را موظف می‌داند که همکاری‌های خود را بیشتر کند. در حالی که اینگونه نیست و این نگاه حرفه‌ای به اینگونه سازمان‌ها نیست. البته حضور در گروه بریکس مفید است ولی این مفید بودن نیز زمانی می‌تواند مورد ارزیابی قرار گیرد که خودمان نیز در داخل کشور بدانیم چه شناختی از آنها داریم و مهم‌تر از آن چه می‌خواهیم. اینکه کلی گویی کنیم و بحث‌های دو جانبه مطرح کنیم کافی نیست. اینکه رسانه‌هایی مثل صدا وسیما مزایای بریکس را برمی‌شمارند که البته درست است و اینکه مثلا چند درصد اقتصاد دنیا را در برمی‌گیرد و... اینها فکت‌های درستی است، اما مهم این است که بدانیم از این فکت‌ها چگونه بهره برداری کنیم. مثلا در یکی از موارد مهمی که مطرح می‌شد در داخل ایران و آنجا هم مطرح شده این است که وابستگی به ارز خارجی و مشخصا دلار را کم کنیم. این بسیار عالی است که مثلاً به جای یورو و دلار با ارزهای محلی مبادلات داشته باشیم. این حرف در کل حرف بسیار درستی است ولی چیزی که ما باید توجه داشته باشیم این است که اولاً حجم این مبادلات می‌تواند چقدر باشد. ثانیاً ما تا وقتی که تحریم هستیم و عضو FATF نشدیم در همان روابط دوجانبه هم خیلی چندان دست باز نخواهیم داشت. اینها واقعیت‌هایی است که باید در نظر داشته باشیم. اینگونه نیست که ما به صرف اینکه عضو بریکس شدیم می‌تونیم مثلا در تمام بازار بریکس کالا ببریم و از تمام بازارهای کشورهای بریکس با ارزهای خودشان کالا بیاوریم. اینگونه نیست چون همه آنها جزء FATF هستند و ایران باید در گام اول تکلیف خود را با مساله FATF روشن کند. یا مثلا رئیس جمهور در دیدار با آقای مودی رئیس جمهور هند درخواست می‌کند که در چابهار مشارکت کنند، اما هندی‌ها چندبار خیز برداشتند و آمدند و بعد عقب نشینی کردند. باید ببینیم که چرا بستر این موضوع فراهم نیست و این بستر در داخل باید مهیا شود تا سرمایه‌گذار خارجی سرمایه‌گذاری کند. هیچ کشوری نمی‌گوید چون من عضو بریکس هستم و ایران هم عضو است به سرمایه‌گذاری در این کشور بپردازم. ایران ابتدا باید به زیرساخت‌های لازم در داخل و در سازمان‌های بین‌المللی از جمله FATF  توجه داشته باشد. در ارتباط با ملاقات رئیس جمهور با آقای پوتین همین اظهار امیدواری‌ها برای گسترش سطح روابط است که خیلی خوب است و جزو اهداف بلندمدت کشورمان است. ایران باید رابطه خوبی با همه کشورهای عضو از جمله روسیه داشته باشد. البته باید گفت در این شرایط حساس انتظار می‌رفت که روس‌ها نقش بیشتری در منطقه ایفا کنند. توقع از روس‌ها این نیست که منافع ملی خود را نادیده بگیرند و فقط به منافع ملی ایران فکر کنند، اما این توقع را داریم که روسیه به عنوان شریک نزدیک و به عنوان یک همسایه بزرگ نقش سازنده‌‌ای برای کاهش تنش‌ها در منطقه ایفا کند..

*علی‌اکبر فرازی

دیپلمات سابق