بحران و تنش در خاورمیانه ادامه پیدا خواهد کرد

جایی که در صورتی که اسرائیل نسبت به حمله موشکی ایران واکنش نشان بدهد که بعید نیز به نظر نمی رسد پاسخ بعدی ایران کوبنده تر خواهد بود. در چنین شرایطی خاورمیانه وارد یک دور تسلسل جنگ خواهد شد که چشم انداز روشنی را تداعی نمی کند.«آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی وضعیت پیچیده کنونی در خاورمیانه با حسن بهشتی پور، تحلیل گر روابط بین المللی گفت وگو کرده است. بهشتی پور معتقد است:« ماجرا جویی های نتانیاهو در منطقه در راستای این هدف کلی است که اسرائیل تصور می‌کند با برگزاری انتخابات آمریکا و حضور احتمالی ترامپ در راس هرم سیاسی ایالات متحده دست نتانیاهو در منطقه بازتر شده و محور مقاومت تضعیف می‌شود. نتانیاهو تا ۱۵آبان که انتخابات آمریکا برگزار می‌شود به دنبال تداوم تنش‌هاست. نخست‌وزیر اسراییل امیدوار است که ترامپ برنده شود. نتانیاهو تصور می‌کند حضور ترامپ به معنای باقی ماندن او در قدرت خواهد بود. چرا که نتانیاهو در دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ حدفاصل ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ به‌طور کامل تحت حمایت کوشنر، داماد ترامپ قرار داشت. شخص ترامپ هم اقدامات منحصر به فردی به نفع اسراییل صورت داد». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.

*مهم ترین پیامدهای حمله ایران به اسرائیل چیست؟ فکر می کنید پاسخ اسرائیل به ایران چه می تواند باشد؟

پس از ترور هنیه در تهران، ایران به دنبال پاسخ به اسرائیل بود که به دلایلی این اتفاق رخ نداد. با این وجود پس از ترور سیدحسن نصرالله، ایران در یک شرایط خاص ناچار به پاسخ نظامی به اسراییل شد. شواهد نشان می‌دهد که ایران چاره‌ای جز پاسخ به اسرائیل نداشت. اگر ایران پاسخ نمی‌داد دیگر نمی‌توانست از اعتبار منطقه‌ای خود دفاع کند.در واقع ایران در شرایطی قرار گرفت که چاره‌ای جز پاسخ دادن نداشت. برای اینکه پاسخ ایران چقدر مؤثر بوده باید منتظر ماند. یکی از راه‌های درک اثرگذاری این پاسخ بازدارندگی آن است. اگر اسراییل حمله نکرد، می‌توان دریافت که این پاسخ بازدارنده بوده و دشمن را پشیمان کرده است. اگر اسراییل حمله کرد که احتمالاً این اتفاق می‌افتد نشان‌دهنده تداوم بحران است.به همین دلیل امیدوارم یک جمع‌بندی دقیقی از صحنه توسط مسئولین انجام شود.هنوز مشخص نیست توان ایران و اسرائیل چقدر است و به همین دلیل میزان تنش پیش رو قابل حدس نیست. این مسیر شبیه همان بازی معروف است که دو ماشین به سمت هم حرکت می‌کنند و ماشین برنده آن است که تا آخرین لحظه می‌ایستد و کسی بازنده است که در آخرین لحظه تغییر مسیر می‌دهد. ابعاد پاسخ احتمالی اسراییل خیلی مهم است. باید مشخص شود که اسرائیل چه اهدافی در داخل دارد. حزب الله هم در این شرایط دنبال سازماندهی مجدد است. حزب الله در شرایط‌ گذار قرار گرفته و فرماندهان بزرگ خود را از دست داده است. در شرایط فعلی روی حزب الله آنچنان نمی‌توان حساب کرد، باید روی توانایی‌های خود ایران و پشتیبانی‌های مردمی و فشار افکار عمومی دنیا حساب کنیم. البته باید ببینیم افکار عمومی جهان چقدر با ما همراه می‌شود. اسراییلی‌ها زیر بار مسئولیت کار‌هایی که انجام می‌دهند، نمی‌روند اما ایران مسئولیت کار‌هایش را برعهده می‌گیرد.در هر صورت وضعیت بسیار پیچیده ای پیش روست و باید منتظر تداوم بحران باشیم.

*به چه میزان این احتمال وجود دارد که نتانیاهو قصد داشته باشد بحران را ادامه بدهد و نسبت به حمله ایران واکنش نشان بدهد؟

ماجرا جویی های نتانیاهو در منطقه در راستای این هدف کلی است که اسرائیل تصور می‌کند با برگزاری انتخابات آمریکا و حضور احتمالی ترامپ در راس هرم سیاسی ایالات متحده دست نتانیاهو در منطقه بازتر شده و محور مقاومت تضعیف می‌شود. نتانیاهو تا ۱۵آبان که انتخابات آمریکا برگزار می‌شود به دنبال تداوم تنش‌هاست. نخست‌وزیر اسراییل امیدوار است که ترامپ برنده شود. نتانیاهو تصور می‌کند حضور ترامپ به معنای باقی ماندن او در قدرت خواهد بود. چرا که نتانیاهو در دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ حدفاصل ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ به‌طور کامل تحت حمایت کوشنر داماد ترامپ قرار داشت. شخص ترامپ هم اقدامات منحصر به فردی به نفع اسراییل صورت داد. ترامپ بر خلاف سیاست رسمی آمریکا، بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت اسراییل به رسمیت شناخت. از سوی دیگر، مناطق اشغالی بلندی‌های جولان را به عنوان خاک اسراییل به رسمیت شناخت. همچنین شهرک‌سازی‌های اسراییلی‌ها را تایید کرد و به رسمیت شناخت. فراموش نکنید سایر روسای جمهور آمریکا با شهرک‌سازی‌ها در ظاهر مخالفت می‌کردند. چرا که قدس شرقی، کرانه باختری و غزه طبق قطعنامه‌های شورای امنیت، مناطق اشغالی محسوب می‌شوند. مجموعه این مسائل باعث شده نتانیاهو به دنبال تداوم وضع موجود تا حضور ترامپ باشد چرا که آمدن ترامپ را در تثبیت موقعیت خود موثر می‌داند.

*در چنین شرایطی اگر کامالا هریس در آمریکا به قدرت برسد شرایط به چه صورت خواهد بود؟

اسراییل متحد استراتژیک آمریکاست. متحد استراتژیک یعنی دو کشور در همه حوزه‌های نظامی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و.. روابط راهبردی و نزدیک دارند. وقتی دو کشور در همه زمینه‌ها همسو باشند متحد استراتژیک هستند. آمریکا و اسراییل متحد استراتژیک هستند چه رییس‌جمهور آمریکا ترامپ باشد چه هریس و بایدن.اما در عین حال، حتی دو متحد استراتژیک هم ممکن است با هم اختلاف داشته باشند. امروز اختلاف نتانیاهو با بایدن نمایان است و حتی ممکن است با ترامپ هم اختلافاتی وجود داشته باشد. اما با جنایاتی که اسراییل در غزه صورت داده و ۴۲ هزار نفر را کشته که اکثریت این قربانیان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند طبیعی است که ترامپ نیز ملاحظاتی داشته باشد. نتانیاهو علنا جنایت می‌کند و این باعث شده حتی فردی مانند ترامپ هم نتواند علنا از نتانیاهو دفاع کند. اما حتی اگر نتانیاهو هم نباشد و فرد دیگری روی کار باشد روابط راهبردی میان اسراییل و آمریکا تداوم خواهد داشت. این وضعیت درباره احتمال پیروزی هریس در انتخابات نیز وجود دارد.

*بایدن عنوان کرده از حمله اسرائیل به مراکز هسته ای و حتی ادامه تنش توسط اسرائیل حمایت نمی کند. در چنین شرایطی نیز احتمال واکنش نتانیاهو نسبت به حمله موشکی ایران وجود خواهد داشت؟

هنگامی که بایدن به اسرائیل اعلام می‌کند که در همین حد کافی است و آمریکا از حمله به تأسیسات هسته ای ایران حمایت نمی کند نشان می‌دهد که حداقل اسرائیل و آمریکا اختلاف دارند. آمریکا نمی‌خواهد مسئولیت بدمستی نتانیاهو را برعهده بگیرد. نتانیاهو انتظار دارد همینطور که آمریکا در رهگیری موشک‌ها مشارکت کرد در حمله به ایران هم مشارکت کند. آمریکا این کار را نمی‌کند چون می‌داند برای آمریکا تبعات دارد. آمریکا اگر در حمله به ایران مشارکت کند، ایران هم مواضع آمریکا در منطقه را دچار چالش می‌کند و یک جنگ منطقه‌ای شکل می‌گیرد.امروز آمریکا در وضعیت انتخاباتی است و نمی‌خواهد یک بحران جدید ایجاد کند.واقعیت این است که آبروی آمریکا در موضوع غزه رفت و حالا دومرتبه آبرو خود را در ایران خرج کند هیچ چیزی برای آمریکا باقی نمی‌ماند. آمریکا به خاطر منافع خود، اسرائیل را دعوت به آرامش کرد. اسرائیلی‌ها خوب می‌دانند که برای حمله به ایران باید از آمریکا استفاده کنند. به کشور‌های منطقه نیز اتمام حجت شده که اگر در کنار اسراییل قرار بگیرد مورد هدف ایران قرار می‌گیرند. هیچ کشور عاقلی در این شرایط به خاطر اسرائیل وارد جنگ نمی‌شود.

*واکنش جبهه مقاومت و به خصوص حزب الله نسبت به ترور سید حسن نصرالله در مقابل اسرائیل چه خواهد بود؟

از نگاه اسرائیل عملا جنگ شروع شده است. آنها در ابتدا امکانات ارتباطی حزب‌الله را مورد حمله قرار دادند و پیجرها و بی‌سیم‌های آنها را منفجر کردند و حالا هم رسما به خاک لبنان تجاوز کرده‌اند. واقعیت این است که رژیم صهیونیستی با استفاده از عملیات فریب و نفوذ توانست پیجرها و بی‌سیم‌ها را منفجر کند. از طرفی شناسایی فرماندهان عالی‌رتبه حزب‌الله و دانستن محل استقرار آنها هم بدون مسئله نفوذ امکان‌پذیر نبوده است زیرا مشخص است که هر کسی نمی‌دانست سیدحسن نصرالله به عنوان رهبر حزب‌الله در چه نطقه‌ای مستقر است.حزب‌الله در این روزها سعی کرد سازماندهی داخلی خود را ترمیم کند و بعد هم عملیات متقابل انجام دهد و در نتیجه هم توانست برد حملات خود را به پنجاه تا شصت کیلومتر افزایش دهد اما اسرائیل با سانسور خبری اجازه نمی‌دهد اخبار به طور کامل منتشر شود. نتانیاهو می‌خواهد جنگ گسترش یابد زیرا بقای خود را در گسترده‌شدن جنگ تصور می‌کند و می‌داند اگر جنگ تمام شود کمیته رسیدگی به تخلفات او، وزیر دفاع و وزیر امنیت اسرائیل را مقصر می‌شناسند و آنها را مشخصا در موضوع هفت اکبتر اهمال‌کار معرفی می‌کنند و آنها را مجبور به کناره‌گیری می‌کنند. در چنین شرایطی نتانیاهو اصرار دارد که جنگ ادامه یابد تا آنکه به زعم او ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا شود زیرا تصور می‌کند با پیروزی ترامپ در انتخابات و ورود او به کاخ سفید، حمایت‌های آمریکا از دولت کنونی اسرائیل بیشتر می‌شود. البته بین حزب‌الله و اسرائیل چندین ماه است که جنگ شروع شده و با شکل‌های مختلف در حال انجام است.اما در این موضوع حزب الله پیش از اینکه بخواهد پاسخ حمله را بدهد باید ابتدا عامل نفوذی را شناسایی کند. زیرا باید بتواند ابتدا از تکرار چنین ضربه های موثری جلوگیری شود .در مرحله بعد طراحی عملیات ابتکاری است برای آنکه مانند اسرائیل که در این قضیه ابتکار عمل به خرج داد، پاسخ حزب الله نیز باید ابتکاری باشد.