دولت و ساماندهی مهاجرت

زمانی انتقال زندگی از روستا به شهر و از شهرها به پایتخت را مهاجرت می‌گفتند اما امروز هر وقت شخصی از مهاجرت سخن می‌گوید منظورش مهاجرت از کشورهای در حال توسعه به کشورهای پیشرفته است. مهاجرت در فرهنگ مردم به معنی ترک محل سکونت و زندگی و اقامت در کشوری دیگر تعریف می‌شود و هدف از مهاجرت را رسیدن به شرایطی جدید و زندگی بهتر در کشوری با امکانات مناسب‌تر می‌گویند. به دلیل توسعه مهاجرت و ‌تاثیری که بر همه ابعاد زندگی مردم و وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور دارد. بررسی شرایط، ویژگی‌ها و چند و چون آن ضرورت اساسی و تعیین کننده دارد لذا از دولت انتظار می‌رود برای شناخت تاثیر و تاثر افزایش مهاجرت بر زندگی مردم و آینده کشور و راهکارهای جلوگیری از آن امکانات لازم در اختیار اندیشمندان اهل تحقیق قرار دهد و بر اساس نتایج آن اقدام کند. می‌دانیم از کشورهای در حال توسعه همه ساله تعداد بسیار زیادی به کشورهای پیشرفته مهاجرت می‌کنند در سال‌های اخیر در کشور ما هم آمار تعداد مهاجرت‌ها افزایش بسیار زیادی داشته است و جوانان تحصیلکرده در صف اول مهاجرت قراردارند. سالنامه مهاجرتی آوای سی دی کشور ایران را در لیست پانزدهمین کشوربرای مهاجرت از کشورهای درحال توسعه اعلام کرده است. همچنین سازمان ملل متحد ایران را به لحاظ فرار مغزها از بین هفتاد و سه کشور در حال توسعه در جایگاه سوم قرار داده است. موضوع نگران کننده آن است که بیشتر مهاجرین از بین فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی و پذیرفته شدگان رتبه‌های بالای دانشگاه‌ها و المپیادهای بین‌المللی هستند که به این نوع مهاجرت فرار مغزها و نخبگان می‌گویند. درمجموع کشور ما با آمار بسیار بالایی از فرار مغزها مواجه است توجه داشته باشیم که برای تربیت تحصیلکردگان و رسیدن آنها به رتبه‌های بالای علمی چه میزان سرمایه‌گذاری اقتصادی و زمانی می‌شود تا ازبین چند هزار نفر، تعدادی به رتبه بالای علمی برسند و به آنها نخبه بگویند، مگر چه تعداد افراد نخبه در جمعیت تحصیلکردگان کشور ‌وجود دارد که بتوان مهاجرت آنان را تحمل کرد در حالی که رشد و توسعه و ارتقای توانمندی‌های کشور به شدت به آنان نیاز دارد. نکته مهم دیگر آنکه وقتی افراد تحصیلکرده از کشور مهاجرت می‌کنند افرادی با دانش معمولی و لیکن با هوش هم به خودشان و دیگران می‌گویند لابد دلیلی وجود دارد که بهترین‌ها از کشور می‌روند ماهم تلاش کنیم تا راهی برای رفتن پیدا کنیم. توجه به این نکته نیز ضرورت دارد که همه موضوع فقط فرار مغزهای علمی نیست بلکه همه کسانی که با دنیای مدرن و مجازی و بازارهای کسب وکار و تعاملات جهانی ارتباط دارند و با وجود تلاش‌های بی‌‌وقفه زندگی و امورات خانواده‌شان با سختی و چالش همراه است به مهاجرت از کشور می‌اندیشند تا روزی برای رفتن کاری بکنند. برای جلوگیری از فرار مغزها و مهاجرت نخبگان و دیگرانی که به مهاجرت می‌اندیشند نظرات مختلفی ارائه می‌شود که برخی را یادآور می‌شویم از جمله اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی کشور، عدم ورود به حریم خصوصی مردم، توجه به خواسته‌ها و انتظارات جوانان و تحصیلکردگان، ارتقا وضعیت معیشت مردم، اعتماد به جوانان و شنیده شدن خواسته‌ها و مشارکت دادن آنان در فرایند‌های تصمیم گیری برای اداره کشور، فاصله گرفتن از سیاست‌هایی که ما را از دنیای مدرن و روبه جلو جدا می‌سازد و تعامل گسترده با دیگر کشورهای تاثیرگذار در سیاست‌های جهانی، هر یک از این نظرات و دیدگاه‌ها باید توسط دولت چهاردهم که با سیاست و شعار ‌وفاق ملی خود را تعریف می‌کند و به دنبال نوعی دیگر از همکاری و همسویی داخلی و مردمی است و تعامل با دیگر کشورهای پیشرو در جهان را ضروری می‌داند، برنامه‌ریزی وهدف‌گذاری وانشاا... عملیاتی شود. در چنین صورتی است که می‌توان انتظار داشت رضایتمندی مردم گسترش یابد و سیل مهاجرت به دیگر کشورها اصلاح شود تا مردم از حضور و مشارکت نخبگان در اداره کشور بهره‌مند شوند و کشور با رشد و توسعه همه جانبه همراه شود و مردم از زندگی در آن احساس رضایت و شادمانی کنند و به آینده کشور امیدوار شوند.

*نبی اله عشقی‌ثانی

فعال اجتماعی