سیر تحولات موسسه های مردم نهاد

 حدود دوسال قبل رئیس سازمان امور اجتماعی کشور تعداد این مراکز را هفتاد هزار موسسه اعلام کرد که با مجوز یکی از سه دستگاه ‌وزارت کشور، نیروی انتظامی و سازمان بهزیستی کشور تاسیس گردیده و در نقاط مختلف کشور در حال فعالیت هستند. در دوسال اخیر به منظور هماهنگی و تمرکز اختیارات تصمیم گیری دستگاه های متولی مذکور در یک نهاد دولتی و تدوین مقررات مورد نیاز پیش نویس قانون تاسیس و اداره تشکل های مردم نهاد توسط مرکز پژوهش های مجلس تدوین و چند مرتبه مورد بازبینی قرار گرفت و اکنون درمجلس در حال طی مراحل تصویب است. با عنایت به اینکه معمولا تشکل های خیریه ای توسط افراد دلسوز متدینی تاسیس می شود که کسب و کار و فعالیت اقتصادی خودشان را دارند یا اینکه خیریه ای را به وجود می آورند و آن را برای اقشار آسیب پذیر وقف می کنند به هر طریق خودشان اداره کننده آن تشکل نیستند یا فرصت مدیریت آن را ندارند ناچار از افراد دیگری که توان و فرصت کافی دارند برای اداره خیریه شان دعوت به همکاری می کنند.در شرایط فعلی که رشته تحصیلی معینی هم برای مدیریت خیریه ها راه اندازی نشده است. باید اهل خیر و نیکو‌کاری و د‌ولت در یک همکاری مشترک برای اصلاح این چالش نیز به دنبال راهکاری قابل اجرا باشند. در سال95 هیات دولت به منظور کاهش چالش های مذکور تاسیس شبکه هایی از خیریه ها و تشکل های مردم نهاد که دارای موضوع مشترک هستند را پیش بینی کرد تا با اجتماع خیریه های مذکور با مشاوره و تبادل نظر و هم افزایی توانمندی ها و هماهنگی های لازم و آموزش فرایندهای مورد نیاز برای تسهیل امر خیر اقدام کنند به صورتی که نهایتا امر کمک رسانی و حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه آسان تر شود، توسعه یابد مردمی تر شود و فشار بر دولت کاهش پیدا کند و منافع آن به اقشار آسیب پذیر برسد. از آن زمان تاکنون شبکه خیریه های حامی ایتام، شبکه مراکز و موسسات حوزه سرطان، شبکه کمک، شبکه خیرین، شبکه موسسات و مراکز نیکوکاری تاسیس گردیده و در حال فعالیت هستند. البته این آغاز راهی طولانی و پرمسئولیت است که باید توسط دولت و نهادهای مردمی تقویت شود و انسجام پیدا کند. بعد از توسعه امر نیکوکاری در سال های اخیر و اشتغالات فراوان دولت ها برخی از فرهیختگان مباحث اجتماعی آشنا به حوزه های نیکوکاری، توانمندسازی، ارزشیابی، آموزش کارکنان، ارزیابی عملکرد حوزه امر خیر و نیکوکاری را مورد توجه قرار دادند در نتیجه تاسیس تشکل هایی برای توانمندسازی و ارتقای خدمات خیریه ها را وجهه همت خود قرار دادند. این افراد به جای تاسیس خیریه های جدید، خیریه ای برای سایر خیریه ها ایجاد کردند که الحمدالله توفیقاتی هم داشته اند از این نوع نهادهای غیرانتفاعی می توان به موسسه مردم نهاد آلا ، خیر ماندگار، موسسه تعالی زندگی و چند نهاد غیردولتی دیگر یاد کرد با توجه به اینکه اکثر مرتبطین و فرهیختگان امر خیر و نیکوکاری بر این باور هستند که امر مشارکت اجتماعی، نیکوکاری و تشکیل خیریه ها خدمتی غیر دولتی است که باید توسط خود افراد اهل خیر و نیکوکاری هدایت و مدیریت شود امیدواریم در یک همکاری و تبادل نظر مشترک بین متولیان نهادهای مردمی حوزه دولت و نهادهای مدنی و خیریه و در یک توافق جمعی مسئولیت این امور کلا از حوزه دولت منتزع و به خود تشکل های مردم نهاد واگذارشود تاهم بار دولت سبک شود و هم مردمی شدن امر خیر از شعار تبدیل به یک واقعیت عملی شود.

*نبی اله عشقی ثانی

فعال اجتماعی