وضعیت سلامت در دولت‌های مختلف

اخیرا دریک نشست خبری «اولویت‌های نظام سلامت در برنامه‌های نامزدهای ریاست‌جمهوری» مورد بررسی قرارگرفت. در این نشست مطرح شد که تلاش نظام پزشکی این است که مسائل حوزه سلامت در ذیل انتخابات به یک گفتمان غالب تبدیل شود و مسائل حوزه سلامت باید در کانون توجه دولت آتی قرار گیرد؛ توجه به منابع انسانی خواسته سازمان نظام پزشکی به حساب می‌آید و توازنی میان نیروی انسانی و غیرانسانی وجود ندارد.

اما بیانیه‌ای درباره خواسته‌ها و مطالبات از دولت آتی صادر شده که سلامت را آنچنان که باید و شاید تعریف نکرده‌اند؛ در این نشست مطرح شد که سلامت نباید به وزارت بهداشت محدود شود و باید سلامتی همه‌جانبه باشد؛ تمام ارگان‌ها و مجموعه‌های دولتی می بایست سلامت را پیوست امور خود قرار دهند. از سوی دیگر، سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی طی ۱۰ سال گذشته کاهش یافته است. سهم سلامت حدود ۴ درصد است و اگر سلامت در راس امور قرار گیرد، سهم سلامت افزایش می‌یابد. میزان سهم سلامت طی ۴ سال گذشته به صورت رسمی اعلام نشده است.

تاریک ترین دوره

۱۴ فروردین ۱۳۹۸ بود که سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، گفت: دولت احمدی نژاد تاریک‌ترین دوره برای حوزه بهداشت و درمان بود.

سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: در دولت احمدی‌نژاد بی‌توجهی‌های بسیاری به حوزه بهداشت و درمان صورت گرفت، بیمارستان‌های فرسوده و تجهیزات عقب مانده‌ حاصل دوره های نهم و دهم بود، در واقع کل دوره‌‌ ایشان برای حوزه بهداشت و درمان و آموزش پزشکی دوره عقب ماندگی بود.

حیدرعلی عابدی در گفت‌وگو با خانه ملت، چهار سال ابتدایی دولت آقای روحانی دوره بسیار خوبی برای وضعیت بهداشت و درمان دانست و گفت: در زمان دولت احمدی‌نژاد غفلت‌ها و بی توجهی‌های بسیاری به وضعیت بهداشت و درمان صورت گرفت. سطح علمی دانشگاه‌ها به‌دلیل بازنشسته کردن دسته جمعی اساتید لطمه جدی دید و بیمارستان‌های فرسوده و تجهیزات عقب مانده‌ حاصل آن دوره بود. اما وزارت بهداشت و درمان ابعاد مختلفی دارد، ابعادش بهداشت درمان آموزش پزشکی است شاید بتوانم بگویم اوج آموزش پزشکی در دوران دکتر مرندی شکل گرفت. ما در آموزش پزشکی رشد و توسعه بسیاری پیدا کردیم، از طرفی در دوران دکتر قاضی‌زاده هاشمی در حوزه درمان کار‌های بسیار زیادی شد و خیلی رشد کردیم، اما هنوز به تعادل نرسیده‌ایم، در هر دوره‌ای یک بعدمان کار کرده و ابعاد دیگرمان با هم دیگر هماهنگ نبودند، جفت و جور نشده که بتوانیم در همه ابعاد خوب کار کنیم، به عنوان مثال در حال حاضر که صحبت می‌کنیم، بیمارستان‌های ما از کمبود پرستار رنج می‌برند، بیمارستان‌های بسیار شیکی ساخته‌ایم و تجهیزات شیکی در بیمارستان‌هایمان آورده‌ایم، اما کادر پرستاری کافی نداریم. مردم خودشان باید ازبیمارانشان مراقبت کنند. سیستم پرستار سلامت جامعه نداریم، کسی نیست از بیماران در منزل مراقبت کند. ما هنوز نتوانسته‌ایم دستور مقام معظم رهبری را عملی کنیم. ایشان فرمودند کاری کنید که بیمار جز رنج بیماری رنج دیگری نداشته باشد.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: بیماری‌های نوپدید بیماری‌هایی است که وقتی به پزشک مراجعه می‌کنند پزشک هیچ اطلاعاتی ندارد، مثلا بیماری صرع در خیلی از کشورها با یک عمل جراحی درمان می‌شود، اما در ایران هنوز مصرف دارو درمان اصلی مورد استفاده است گرچه در محدود مراکز عمل می‌کنند، یا بیماران ALS یا SMA یا کلا بیماری‌های نوپدید متاسفانه این نوع بیماران درخواست اعزام به خارج کشور را دارند، ما باید در این حیطه‌های جدید هم به خصوص در بحث بیماران خاص وارد شویم، در حوزه درمان سالمندان‌مان نسبت به کشورهای دیگر جلو نیستیم، آنها یک تخصصی به نام تخصص ژریاتریک Geriatric دارند، ما به ژریاتریک توجهی نداریم و بعد از یک دهه‌ای رشته پزشکی متوجه درآمد شد، در هر رشته‌ای که درآمد هست، انگیزه بیشتری نیز وجود دارد. این موضوع به خاطر ارزش‌گذاری یا تعرفه خدمات پزشکی که در کتاب تحت عنوان ارزش نسبی خدمات بود که در زمان آقای هاشمی تدوین شد. در این سیستم تعرفه‌گذاری در‌‌آمد بعضی رشته‌ها پزشکی خوب و بعضی رشته‌ها درآمد پایین است. به عنوان مثال نقش یک متخصص عفونی کمتر از چشم‌پزشک یا کمتر از یک متخصص مغز و اعصاب نیست، اما درآمد یک پزشک عفونی قابل مقایسه با پزشکان مغز و اعصاب نیست. همین موضوع تعادل آموزش پزشکی را بهم می‌زده است.»

عضو کمیسیون بهداشت و درمان، در تحلیل رابطه دولت و مجلس در حوزه بهداشت و درمان در سالها و دوره‌های مختلف گفت: اگر بخواهیم ارتباط مجلس با وزارت بهداشت و درمان در نظر بگیریم هیچ وقت بد نبوده است، به این دلیل که کمیسیون بهداشت و درمان میانه‌اش با وزارتخانه تخصصی‌اش در هیچ زمانی بد نبوده، چون کمیسیون بهداشت 23 نفر هستند و همه این افراد تخصصی در زمینه بهداشت و درمان‌اند. همه اعضا می‌دانند از نظر بهداشت و درمان چه می‌خواهند و هم وزیر می‌داند کمیسیون از او چه می‌‌خواهد، یعنی خیلی خوب باهم تعامل دارند، چه در زمان آقای دکتر هاشمی چه در زمان آقای دکتر نمکی، چرا که می‌دانیم از هم دیگر چه می‌خواهیم و انتظارتمان از هم روشن است. اگرچه خیلی جاها انتقاد و گله هم داریم، به عنوان مثال اصلی‌ترین گله و انتقادی که ما از دکتر هاشمی داشته‌ایم این بود که در چارچوب برنامه ششم توسعه کار نمی‌کرد و زیر بار بدهکاری‌ها ماند؛ یعنی نتوانست ادامه دهد؛ نتوانست بودجه را مدیریت کند.

طرح تحول سلامت

طرح تحول سلامت از اهداف مهم دولت روحانی بود که از سال 93 آغاز شد و در دولت دوازدهم به رغم جنگ اقتصادی ادامه یافت. در دولت تدبیر و امید تحول بزرگی در بخش سلامت چه از نظر زیر ساختی و چه از نظر نیروی انسانی ایجاد شد. این دولت اهتمام کافی برای محرومیت زدایی و همچنین عدالت و توسعه بخش سلامت داشته است.

نظر کاندیداها در حوزه سلامت

در نشست «اولویت‌های نظام سلامت در برنامه‌های نامزدهای ریاست‌جمهوری» رئیس کرمی؛ نماینده مسعود پزشکیان در حوزه سلامت گفت: در حوزه سلامت مسائل و مشکلات پیچیده نیست و مورد اختلاف نظر هم نیست مهمترین بحثی که باید به آن بپردازیم این است که چه کسی در صورت انتخاب می تواند همراه سلامت باشد.

او درباره مشکلات حوزه سلامت گفت: همه این مشکلات از جمله دستمزد و ... به کمبود منابع بازمی گردد. کمبود منابع ما را دچار مشکل می کند. باید هزینه ها را کاهش دهیم و منابع پایدار ایجاد کنیم. طرح ارجاع و پزشک خانواده باید به نحو احسن اجرا شود و جز این راه‌ها، راهی برای کاهش هزینه نیست تقویت بخش خصوصی نیز دارای اهمیت است.

کرمی با اشاره به ایجاد درآمد پایدار گفت: سال‌های ۹۳ و ۹۴ تنها سال هایی بود که پرداخت از جیب ۳۰ درصد بود و الان حدود ۷۰ درصد است آنچه برای ایجاد درآمد پایدار مهم است این است که سهم سلامت افزایش پیدا کند. بیمه ها باید تقویت شود و موضوعات مالی پزشک و بیمار باید حل شود بحث امید به آینده در حوزه نیروی انسانی بسیار اهمیت دارد.

در ادامه میرخانی، نماینده مصطفی پورمحمدی در حوزه سلامت گفت: بخش درمان در نظام سلامت کهنه است. امیدواریم در نظام سلامت به سمت شایسته سالاری برویم. نظام سلامت میراث کسی نیست باید شایستگان در این بخش قرار بگیرند.

او درباره نیروی انسانی گفت: ما نمی توانیم خیلی از موضوعات در حوزه نیروی انسانی را کتمان کنیم. مهاجرت‌ها از سال ۹۷ افزایش پیدا کرده و باید به شکل واقعی مردم را آگاه کنیم.

سپس میرمحمدی؛ نماینده جلیلی در حوزه سلامت با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه سلامت طی ۴۵ سال گذشته گفت: در دولت سایه آقای جلیلی خیلی از مباحث در حوزه سلامت مطرح شده و راهکارهای خوبی به دست آمده که انشاالله اجرا خواهد شد.

او ادامه داد: فقط مشکل حوزه سلامت مشکل مالی نیست. در طرح تحول سلامت پول پاشی وحشتناکی ایجاد شد و سیستم دولتی دچار مشکل شد و باید ببینیم این مربوط به کدام دولت است. بحث نظام ارجاع و پزشک خانواده در ۴ برنامه توسعه آمده است که به دلایل مختلف از جمله تعارض منافع اجرا نشده است بهترین راه برای کاهش هزینه های سلامت بحث نظام ارجاع است.

اکبری ساری نماینده زا‌کانی در حوزه سلامت در ادامه این نشست گفت: سلامت محور توسعه همه جانبه کشور است و بدون برخورداری آحاد مردم از سلامت، مردم نمی توانند از سایر مواهب الهی برخوردار شوند.

او با اشاره به سیاست‌های کلی نظام درباره حوزه سلامت گفت: هر دولتی که انتخاب شود قاعدتا سلامت از اولویت های آن دولت خواهد بود در دولت دکتر زاکانی نیز سلامت از سه اولویت اصلی در کنار معیشت و امنیت خواهد بود.

او با اشاره به پیشرفت های حوزه سلامت در طول ۴ دهه گذشته گفت: ما مشکلاتی داریم که نظام سلامت را با بحران جدی مواجه کرده است که طی دهه گذشته اتفاق افتاده است. یکی از مهم ترین چالش ها وجود نابرابری است. عدم پیشگیری از دیگر چالش های مهم این موضوع است عدم

توجه به نیروی انسانی، ضعف و ناهماهنگی در عرصه تولیت از مهمترین چالش های دیگر این حوزه است.

در ادامه صداقت نماینده قاضی زاده هاشمی در حوزه سلامت گفت: چالش های ما در حوزه سلامت مشخص است بیش از ۷۵ درصد این چالش ها در حوزه وزارت بهداشت نیست. از نظر فنی ما درخصوص چالش های حوزه سلامت اختلاف نظر با سایر کاندیداها نداریم.

سپس امامی رضوی نماینده محمد باقر قالیباف در حوزه سلامت گفت: آقای قالیباف کارنامه مشخصی دارند و مرد عمل هستند.

او ادامه داد: از جمله برنامه‌های کلی آقای قالیباف در حوزه سلامت حمایت از کادر بهداشت و درمان و اولویت به انسان محوری است و حتما باید حمایت مالی از نیروی انسانی صورت گیرد.