لاهه و محکومیت اسرائیل

 جنایات صرب‌ها در یوگسلاوی سابق و کشتاری که صرب‌ها انجام دادند موجب شد رهبران آنها به دادگاه بین‌المللی کیفری کشانده و محاکمه شوند. دیوان بین‌المللی لاهه دارای 15 قاضی برجسته از کشورهای مختلف است. آفریقای جنوبی موضوع غزه را به دیوان بین‌المللی دادگستری کشانده است و علیه یک نظام سیاسی به نام اسرائیل طرح دعوا شده است آن هم به این جرم که حاکمان اسرائیل در حال نسل‌کشی هستند و جنایات جنگی در غزه صورت گرفته است. وزیردادگستری آفریقای جنوبی و وکلای آفریقای جنوبی دلیلی را اعلام کردند مبنی بر اینکه هر چند ابتدا به ساکن عملیاتی از سوی حماس صورت گرفته است اما در عین حال از جانب یک کشور دیگر این عملیات انجام نشده بلکه در داخل یک سرزمین این اتفاق افتاده است و اسرائیل این باریکه را برای مدت‌ها تحت نظر و تحریم قرار داده است. مساله بعدی این است که حال که عملیاتی انجام شده و اسرائیل آسیب‌دیده چرا پاسخ به این عملیات در این حد صورت گرفته است؟ ضمن اینکه اعمال خشونت دو سویه است. در گذشته اسرائیل با توسل به خشونت فلسطینی‌ها را از خانه خود خارج کرد و فلسطین هم اقدام به مقابله به مثل کرده و در عملیات اخیر نیز اسرائیل باید درحد معقول دست به مقابله به مثل می‌زد نه اینکه یک سرزمین را ویران کند و بیش از 2 میلیون نفر را از خانه و سرزمین خود آواره نماید. این مورد مقابله به مثل نیست و چند ده برابر اقدام حماس، اسرائیل اقدام انجام داده در نتیجه این دو موضوع آفریقای جنوبی و حقوقدانان این کشور اقدامات اسرائیل را مصداق جنایت جنگی دانسته است و علیه اسرائیل اعلام جرم کرده‌اند. مساله هم اینجاست که اگر یک دولت و کشور دیگری عمل خصمانه انجام می‌داد شاید اقدامات قابل توجیه بود اما از منظر بین‌المللی غزه یک دولت و کشور مستقل نیست که علیه اسرائیل عملیاتی انجام داده باشد. دلایل بسیار متقن و روشنی هم وجود دارد که اسرائیل با توجه به صحبت‌هایی که وزیر دفاع آن کرده و اظهار نظر نخست وزیر آنها عملا دست به نسل‌کشی و آوارگی کل جمعیت غزه زده‌اند. جو بین‌المللی هم البته وجود دارد و برخی از کشورهای غربی دست اسرائیل را از همان ابتدا بازگذاشتند و اجازه دادند که اسرائیل علیه غزه متوسل به خشونت شود و از سوی دیگر اجازه ندادند که سایرکشورها به مردم فلسطین کمک کنند این مورد نیز نشان می‌دهد به صورت سازماندهی شده انجام شده است حال باید دید 15 قاضی دیوان با توجه به دلایلی که از به کار بردن خشونت توسط اسرائیل وجود دارد و این اقدامات مصداق واقعی نسل‌کشی است، چه رفتاری با اسرائیل خواهند کرد و آیا اسرائیل به جرم جنایت جنگی محاکمه خواهد شد یا نه؟ لاهه عموما در موضوعات مهم جهانی در ابتدا به ساکن رای موقت صادر کند و این رای موقت در مورد اسرائیل می‌تواند آتش بس فوری باشد و بعد از اینکه آتش‌بس انعقاد شد دادگاه می‌تواند به این جرم رسیدگی دقیق انجام دهد و رای نهایی خود را در مورد نسل کشی و موضوع جنایت جنگی اعلام کند.

علی اصغر زرگر

کارشناس روابط بین‌الملل