ائتلاف با محوریت کارگزاران، اعتدال و توسعه؟

چه اینکه بارها در ادوار مختلف انتخاباتی شاهد بوده‌ایم که جریان‌های مختلف به رغم برخی نارضایتی‌ها نسبت به روندهای موجود در جامعه در انتخابات حضور پیدا کرده‌اند. اما ماجرای انتخابات پیش‌رو تفاوت دارد و چه از جانب بخشی از جامعه و چه از جانب برخی جریان‌های سیاسی تاکنون  توجه خاصی به آن نشده است. هر چند که رویکرد هیأت‌های اجرایی نیز در این امر بی‌تاثیر نبوده است. اما مساله مشارکت بالا نکته‌ای نبوده که مقامات و مسئولان کشور از آن به سادگی گذر کنند. چنانکه چندی پیش مقام معظم رهبری نیز بر این مساله تاکید داشتند. از همین‌رو برخی معتقدند که شاید بر مبنای توصیه‌های ایشان رد شده‌های هیأت‌های اجرایی از سوی شورای نگهبان بازگردند تا شاهد حضور تمام جریان‌های سیاسی در انتخابات باشیم. اتفاقی که اگر رخ دهد به احتمال فراوان از هم اکنون می‌توان به ائتلاف اصلاح‌طلب و اعتدال سلام کرد.

* احتمال ائتلاف

«بلاتکلیفی» شاید بتوان این واژه را بهترین مفهوم برای شرایط فعلی اصلاح‌طلبان و کنش سیاسی آنها معطوف به انتخابات قلمداد کرد. چرا که با وجود قریب به 2 ماه تا زمان برگزاری انتخابات اصلاح‌طلبان هنوز نمی‌دانند که می‌خواهند در انتخابات کنشگری و فعالیت داشته باشند یا اینکه برنامه‌ای برای حضور ندارند. البته بخشی از این مساله طبیعی است چرا که به‌واسطه رویکردهای شورای نگهبان که در این دوره یک گام عقب‌تر هیأت‌های اجرایی عهده‌دار آن شده‌اند اصلاح‌طلبان همواره از حضور با حداکثر ظرفیت خود در انتخابات محروم بوده‌اند و در چند انتخابات اخیر نیز که تا حدی موفقیت حاصل کرده‌اند نیز نه از باب اصلاح‌طلبی صرف و خالص که با ائتلاف با طیف اعتدالگرا توانسته‌اند که شرایط به مراتب مطلوب‌تری را برای خود و جامعه رقم بزنند. اما در حال حاضر نمی‌توان انتخابات پیش‌رو را با انتخابات در ادوار گذشته مقایسه کرد. چرا که از آخرین انتخابات در 28 خرداد1400تاکنون اتفاقات بسیاری رخ داده که شاید مهم‌ترین آن را بتوان اتفاقات و تحولات شش ماهه دوم سال گذشته در نظر گرفت. هر چند که نباید از تاثیرات عملکرد ناموفق دولت در حوزه اقتصادی جامعه و وضعیت بغرنج معیشتی مردم که از اتفاق آن هم تاثیرات بسزایی در نوع نگاه و مشارکت مردم در انتخابات خواهد گذاشت به‌راحتی گذر کنیم. در چنین شرایطی اصلاح‌طلبان که همواره محوریت مطالبات جامعه را داشته‌اند و هر زمان نیز در هر منصب انتخاباتی حضور یافته‌اند تلاش‌شان بر تحقق مطالبات مردم بوده است در نوعی 2گانه مانده‌اند که چه باید بکنند. نخست اینکه بر مبنای نگاه بخشی از جامعه پیش رفته و اساسا کنش انتخاباتی نداشته باشند و صرفا به تماشای انتخابات 12 اسفندماه سال جاری بنشینند تا بدین وسیله نشان دهنده که اصلاحات جریان همراه جامعه و جامعه محور است. وجه دوم نیز این است که اصلاح‌طلبان با وجود همه مصائب و مشکلات جاری کنش انتخاباتی خود را حفظ کنند و با استفاده از حداقل‌های موجود در انتخابات شرکت کنند. اما با همه این اوصاف گرچه اخیرا جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات بر این نکته تاکید داشته که شرایط مشارکت فراهم نیست و اصلاح‌طلبان نیز چندان کاندیدایی ندارند که بخواهند لیست بدهند، اما در همین شرایط نیز برخی احزاب اصلاح‌طلب از صرافت انتخابات نیفتاده‌اند و احزابی چون کارگزاران، ندا و اعتماد ملی بر خلاف برخی دیگر از احزاب مثل اتحاد ملت دنبال کنش معطوف به انتخابات هستند و منتظرند تا 14 دی و اعلام نظر شورای نگهبان در خصوص بازگشت یا عدم بازگشت رد صلاحیت شده‌ها از را برسد تا مشخصا ببینند که چگونه می‌توانند به فعالیت در انتخابات بپردازند. البته جسته و گریخته از گوشه وکنار شنیده می‌شود که احتمال ائتلاف بالاست و این ائتلاف با محوریت کارگزاران و اعتدال و توسعه شکل خواهد گرفت. حال اینکه چند و چون آن چگونه خواهد بود باید به انتظار نشست و هفته‌های آینده به ویژه موضع شورای نگهبان را رصد کرد.

* لیست ندادن اصلاح‌طلبان به معنای تحریم انتخابات نیست

یک فعال سیاسی اصلاح طلب در ارتباط با تعامل اصلاح‌طلبان با مجموعه حاکمیت و تاثیر آن اظهار داشت: این نوع ارتباط و تعامل در انتخابات مجلس دهم، شورای چهارم و پنجم و انتخابات ریاست جمهوری دوره اصلاحات و نیز دوره روحانی بسیار موفقیت‌آمیز بود، اما مثلا در مجلس یازدهم چندان جواب نگرفتیم. این بار هم رایزنی‌هایی داشته‌ایم و هنوز هم مأیوس نیستیم. بخشی از علاقه‌مندی به تعامل و امیدواری من به نتایج این رایزنی‌ها، به دلیل علقه‌ای است که به اصل انقلاب و نظام دارم و فکر می‌کنم به هرحال در نظام قوه عاقله هست که گوش شنوایی به شنیدن مصالح کشور از منتقدین داشته‌ باشد. لذا نباید از تعامل با مجموعه حاکمیت مأیوس شد. حجت‌الاسلام محسن رهامی گفت: فعلا دوستان ما برای مجلس دوازدهم آمادگی لیست دادن، چه مشترک با معتدلین و چه جداگانه را ندارند. بنابراین فعلا در این زمینه رایزنی جداگانه و جدی، به صورتی که بشود لیستی از اعتدالیون و اصلاح‌طلب‌های معتدل تهیه شود، فراهم نیست. فعلا فقط بعضی دوستان که با آقای روحانی یا آقای لاریجانی مرتبط هستند و تعدادی از احزاب که در جبهه اصلاحات نیز حضور دارند در این خصوص فعالیت‌هایی دارند. اما در کل یک نتیجه قطعی که ما را به یک لیست برساند فعلا وجود ندارد. وی در خصوص امکان ائتلاف میان روحانی و لاریجانی بیان کرد: تا امروز اصلاح‌طلبان و مشخصا جبهه اصلاحات، به شکل رسمی آمادگی ارائه لیست نداشته‌اند. فعلا مجموعه احزابی که در این خصوص فعالیت می‌کنند، می‌خواهند با همان ساز و کار قبلی پیش بروند. من فکر می‌کنم اگر احتمال بدهیم حداقل ۵۰- ۶۰ نفر هم در مجلس دوازدهم، نماینده مستقل و خوشفکر داشته باشیم، ارزش آن را دارد که تلاش کنیم و برای انتخابات سرمایه‌گذاری کنیم. حتی گاهی من به دوستان می‌گویم داشتن یک کرسی مجلس و حضور یک نماینده، همچون مرحوم مدرس، هم ارزش دارد و می‌تواند مفید واقع شود. به هر حال اعتقاد من این است که ما خودمان نباید به فضای  سرد دامن بزنیم؛ چون مردم به حد کافی نگرانی جدی برای آینده کشور دارند. ما باید تلاش کنیم حتی‌الامکان به مردم امید بدهیم، اما اینکه بتوانیم به یک لیست مشترک برسیم بسیار بعید است؛ چون لازمه ارائه لیست، داشتن نامزد انتخاباتی به تعداد کافی است که فعلا اکثر نامزدهای اصلاحات و معتدلین، در تهران و استان‌ها کنار گذاشته شده‌اند. علاوه بر آن‌که اصولا به‌خاطر فضای موجود رغبتی به ثبت‌نام نشان ‌نداده‌اند.