ارتباط عجیب یک بیماری زنانه با آلودگی هوا

آوجود کیست ها در رحم زنان یکی از مشکلات همیشگی آن ها بوده. کیست هایی که بیشتر اوقات هیچ علائمی از نشانه های رشد خود بروز نداده و افراد را غافلگیر می کنند. اما این کیست ها که یکی از انواع خطرناکشان، آندومترویوز دلایل بروز مختلفی دارند از جمله ژنتیک و سبک زندگی. حالا اما و همزمان با شدت گرفتن آلودگی هوا، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در برقرار کردن ارتباطی میان این دو یعنی آلودگی هوا و بیماری آندومترویوز پرده ای از واقعیتی برداشته که سال‌هاست اتفاق افتاده اما کسی به طور خاص و مجزا به عنوان یکی از عوارض جسمی آلودگی هوا که با سلامت انسان ارتباطی تنگاتنگ دارد، اشاره نکرده است.علیرضا زالی تخمین زده که از هر ۱۰ زن ایرانی، یک نفر به آندومتیوز مبتلاست و بر اهمیت تشخیص زودهنگام این بیماری و توسعه بازآموزی جامعه پزشکی درباره این بیماری تاکید کرده. او به آلاینده‌های هوا اشاره کرده و آن را یکی از مهم ترین عوامل پرخطر ابتلا و تشدید این بیماری دانسته و گفته میزان آلاینده‌های موجود در هوا با ابتلا به اندومتریوز در کشور‌های صنعتی رابطه مستقیم دارد.از سوی دیگر به گفته او ۷۹ درصد بیماران آندومتریوز به نازایی مبتلا می شوند؛ کلیه و روده ها درگیر شده و در مجاری اداری انسداد ایجاد می شود.کارشناسان معتقدند که ترکیبات موجود سمی موجود در آلاینده‌ها که حتی ممکن است از طریق مصرف چربی اشباع در مواد غذایی گوشتی نیز وارد چرخه غذایی افراد شوند و در بروز بیماری تاثیرات قابل توجهی داشته باشند.

دردهای باورنکردنی

حتما زنان بسیاری در اطراف خود دیده یا خود به عنوان یک زن تجارب دردناکی از آندومترویوز داشته‌اید. دردها و حاشیه‌هایی که زندگی را همه جوره تحت تاثیر قرار داده و تجارب دشواری را برای فرد رقم می‌زند. در کنار این دردها مشکلات جدی دیگری در زمینه ناباروری هم ممکن است برای این زنان به وجود بیاید و زیستن در هوای آلوده و زندگی خاکستری یکی از مهم‌ترین دلایل این اختلال جدی در زندگی و بروز مشکلات بعدی آن است.در توضیح بیشتر این بیماری باید گفت آندومتریوز و کیست‌های مرتبط یک نوع بیماری زنانه است که در آن بافت رحم به‌ طور غیرعادی و نامتناسب خارج از محدوده خود رشد کرده و منجر به ایجاد کیست‌های آندومتریوز می‌شود. این کیست‌ها عامل بروز علائمی مثل درد و خونریزی  شده  و بر قدرت بارداری تأثیر منفی می‌گذارند.باید گفت که در دو دهه اخیر اندومتریوز به عنوان یکی از بیماری‌های جدی و شایع در میان خانم‌هایی بوده  که در سنین باروری قرار دارند، مطرح شده است. این بیماری علاوه  بر درد شدید در دوران قاعدگی، می‌تواند عوارض جدی همچون انسداد در مجاری ادراری و روده‌ها و درگیر کردن کلیه را هم به دنبال داشته باشد.در این زمینه علی صادقی‌تبار، مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در جدیدترین اظهارات راجع به آندومتریوز به رسانه ها مهم‌ترین علامت بیماری اندومتریوز را درد شدید هنگام قاعدگی است دانسته که به گفته او «متأسفانه اغلب طبیعی قلمداد می‌شود و این نگرش نادرست که حتی در میان برخی پزشکان نیز وجود دارد، باعث می‌شود که این بیماری دیر تشخیص داده شود.»قاعدگی‌های دردناک، طولانی، همراه با تاخیر و لکه بینی و تداخلات ادراری از جمله علایم ابتلا به اندومتریوز بوده و این بیماری یک بیماری صرف لگنی نیست و ارگان‌های دیگر را نیز درگیر می‌کند.رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه تخمین زده می‌شود در کشور از هر 10 زن، یک نفر به آندومتیوز مبتلاست، بر اهمیت تشخیص زودهنگام این بیماری و توسعه بازآموزی جامعه پزشکی درباره این بیماری تاکید کرده.انتخاب در مصاحبه ای که با علیرضا زالی داشته بر عدم تشخیص قطعی و شناسایی دیرهنگام این بیماری تاکید کرده و آن  را از مهمترین چالش‌های درمانی دانسته. به گفته زالی: تخمین زده می‌شود بین هشت تا 15 سال بین بروز علام و تشخیص بیماری فاصله است و بسیاری از مبتلایان در زمان مراجعه، از سطح پیشرفته‌ای از اندومتریوز رنج می‌برند.او با اشاره به وجود چالش‌های فرهنگی در بازگویی و بیان علائم این بیماری  و در نتیجه تشخیص دیررس بیماری توضیح داده که «اگر در نظر بگیریم از هر 10 دختر، یک دختر ایرانی به اندومتریوز مبتلاست، به این معنی است که 2 تا 3 میلیون ایرانی با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند؛ بیماری‌ای که علائم آن به شدت در کیفیت زندگی فرد تاثیرگذار است.»به گفته این استاد دانشگاه: حدود صد مرکز ناباروری در کشور مشغول به فعالیت است که وجه قابل توجه مراجعات به این مراکز را مبتلایان به اندومتریوز تشکیل می‌دهند. 50 تا 70 درصد بیماران درگیر اندومتریوز به نازایی در سطوحی به نازایی مبتلا می‌شوند. بر همین اساس با درمان مطلوب اندومتریوز می‌توان به درمان ناباروری نیز دست پیدا کرد.یک متخصص زنان و زایمان و لاپاروسکوپی پیشرفته در خصوص علت ابتلا به بیماری آندومتریوز به فارس گفته: اینکه چه علتی باعث به وجود آمدن آندومتریوز در خانم‌ها می‌شود، هنوز به صورت دقیق مشخص نشده اما براساس تحقیقات، عوامل ژنتیکی در ابتلا به این بیماری بسیار نقش دارد. به عنوان مثال در خانواده‌هایی که بستگان درجه یک به این بیماری مبتلا هستند ۶ تا ۹ برابر و همچنین در دوقلوهای همسان بیش از ۵۰ درصد امکان ابتلا به آندومتریوز به صورت ژنتیکی وجود دارد. خدیجه شادجو همچنین افزوده:  ممکن است آلودگی محیط زیست و تغذیه نامناسب هم در ابتلا به این بیماری مؤثر باشد. در گذشته آندومتریوز بیشتر در کشورهای صنعتی مشاهده می‌شد اما امروزه در ایران هم این بیماری دیده می‌شود. زیرا سبک زندگی‌ها تغییر و مهمتر از همه روش‌های تشخیصی ما بسیار قوی شده است. او در خصوص فراگیری این بیماری توضیح داده است که  «آندومتریوز قریب به ۱۰۰ سال است که در دنیا شناخته شده و نزدیک به ۱۶۵ میلیون زن در دنیا به این بیماری مبتلا هستند. به طور میانگین بین ۱۵ - ۱۰ درصد از خانم‌های در سنین باروری دچار آندومتریوز شده و براساس آمار تا به امروز نزدیک به سه میلیون زن ایرانی به این بیماری مبتلا هستند.»

توصیه‌هایی در درمان آندومتریوز

شادجو درباره راه های درمان آندومتریوز توضیح داده: مهمترین کاری که برای درمان این بیماری باید انجام داد، تشخیص زودهنگام آن است. زیرا اگر این بیماری دیر تشخیص داده شود، ممکن است تخمدان‌ها کارکردشان را از دست بدهند. اگر بیماری را زود تشخیص دهیم می‌توانیم درمان آن را زود شروع کنیم.او گفته: درمان این بیماری به روش‌های جراحی و دارو درمانی انجام می‌شود. عمدتاً در طول درمان، بیمار باید مسکن استفاد کرده و تحت درمان‌‌های هورمونی که فعالیت تخمدان را کمتر کرده «تخمدان را به خواب می‌برند» قرار گیرند. در این نوع درمان، فعالیت‌های تخمدان تا زمانی که فرد قصد باردار شدن نداشته باشد کاهش می‌یابد تا بیماری پیشرفت نکند.