داوطلبان پیشبران مسئولیت اجتماعی

خدمات داوطلبانه در جهان گسترش یابد و جوامع از نعمت حضورشان هر چه بیشتر برخوردار شوند. داوطلبان انسان های فرهیخته و ارزشمندی هستند که با از خودگذشتگی سرمایه اجتماعی را پاس می دارند و توسعه می دهند. اینکه افرادی به جای تمرکز بر خواسته ها وتمایلات منفعت طلبانه شخصی به دیگران بیندیشند و برای بر طرف کردن نیاز ها و حوایج انسان های دیگر سعی وکوشش کنند، بسیار ارزشمند بوده لازم است نیکو شمرده وپاس داشته شود و به‌عنوان یک اقدام نکوهیده از آن یاد شود وهمگان برای انجام کارهای داوطلبانه تشویق شوند به‌گونه‌ای که انجام فعالیت‌های داوطلبانه و خیر خواهانه تبدیل به فرهنگ شود و به ‌عنوان مشخصه جامعه برترشناخته شود.آنگاه است که چنین جامعه ای را می توان به‌عنوان پیشرو بر شمرد واز آن یاد کرد. برخی آمار های منتشره حاکی از این است که حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان به نوعی خدمات داوطلبانه انجام می دهند و ماهیانه ساعاتی از وقت‌شان را برای کارهای انسان دوستانه صرف می کنند.این خود گویای گستردگی، اهمیت و ارزشمندی فعالیت های داوطلبانه است.با توجه به این آمار ها کشور ماهم باید حدود هشت میلیون نفر داوطلب داشته باشد که تحقق آن نیازمند داشتن طرح و برنامه ای طولانی مدت است. اگر چه داوطلبان به‌صورت خودخواسته و بدون هیچ انگیزه مادی وبه‌عنوان یک اقدام عام المنفعه وآزادانه توانمندیشان را در اختیار جامعه قرار می دهند اما باید توجه داتشت که انجام فعالیت داوطلبانه به معنی کم دقتی، بی نظمی وانجام دلبخواه کارها نیست بلکه کار داوطلبانه اقدامی آگاهانه همراه با نظم و ترتیب است که اهدافی متعالی دارد. تجربه نشان داده است افراد داوطلب معمولا بیشتر ودقیق تر نظم وترتیب محیط را رعایت می‌کنند و مجری خوب وظیفه‌ای هستند که به آنان محول شده است. داوطلبان هم متعهد به حضور به موقع برای انجام وظیفه بوده وهم نظم وشیوه انجام کار را حتی بهتر از دیگران رعایت می کنند و در بسیاری از مواقع سرمشق دیگران می گردند. پس مورد توجه واحترام ویژه هستند. داوطلبان با انجام درست وظیفه ای که به آنان محول شده است احساس شادی ونشاط می کنند واینکه برای جامعه فردی مهم و تاثیرگذار هستند، افتخار می کنند. در عین حال انجام کار داوطلبانه فوایدی ازجمله آموزش دیدن ومواجهه با چالش های محیط کسب وکار را دارد این انسان ها با کسب تجربه ومهارت فوایدی هم خواهند برد زیرا بسیاری از افراد بعد از مدتی انجام خدمات داوطلبانه وکسب توانمندی در همان جایگاه یا مکان مشابه استخدام می شوند ومتصدی شغلی می گردند وسال ها بدان می پردازند . در ایران سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر بزرگترین دستگاهی است که نیروهای علاقه‌مند را در سنین مختلف جذب کرده وآموزش می‌دهد .تا هنگام بروز حوادثی مثل سیل و زلزله و آتش سوزی و موارد مشابه خدماتشان را به افراد آسیب‌دیده به رایگان ارائه دهند. موسسه های خیریه و نیکوکاری نیز به‌دلیل آنکه نهادهایی مردمی غیر انتفاعی و عام‌المنفعه هستند که موسسان آن هیچ نوع منافع و انتفاع و انتظار سوداگرانه ندارند مورد توجه افراد علاقه‌مند قرار می گیرند و بیشترین افراد داوطلب را جذب و سازماندهی می‌کنند. بطوری‌که امروزه موسسه مردم نهادی که افراد داوطلب بیشتری را جذب کرده به آن افتخار می کند وآن راعامل موفقیت خود می داند .بدیهی است که بهره گیری از نیرو های داوطلب در کاهش هزینه های این تشکل ها بسیار اثر گذار است . با عنایت به ضرورت بهره گیری از خدمات داوطلبان وتوسعه سرمایه اجتماعی در کشور از مدیران دستگاه‌های ذیربط انتظار می رود آموزش فعالیت های داوطلبانه را در همه تشکل های اجتماعی در مدارس، دانشگاه ها و رسانه ملی عملیاتی کنند و به‌منظور تشویق و ترغیب کودکان، جوانان و دیگران به انجام خدمات داوطلبانه به شکل سازماندهی شده عمل نموده وبرای موارد ضروری وآینده کشور برنامه ریزی کنند . از آنجاکه مردم کشور مادر انجام فعالیت های جمعی و گروهی نسبت به سایر کشور ها از جایگاه ممتازی بر خوردار نیستند و توفیقات کمتری دارند. برنامه ریزان و مدیران کشور لازم است برای رفع این نقیصه وپرورش تفکرات واقدامات جمع گرایانه به شکل پایدار و اثرگذار برنامه ریزی کنند زیرا جهان مدرن هر روز به سمت برنامه ها و اقدامات جمع گرایانه وانجام کار های تیمی وگروهی جلو می رود. توجه داشته باشیم که انجام خدمات داوطلبانه و خیرخواهانه راهکار بسیار موثری برای فرهنگ سازی خیرخواهی ونیکوکاری وتربیت انسان های خدا جو ودیگر دوست است لذا دستگاه قانون گذاری کشور یعنی مجلس شورای اسلامی باید برای تسهیل انجام خدمات داوطلبانه وسامان دهی این نوع خدمات به قانون گذاری بپردازد و برای آن ضوابط ومقررات تصویب کند تا برای حذف چالش هایی که بعضا در محیط های کاری داوطلبان مشاهده می شود راهکار قانونی ارائه گردد و داوطلبان با عزت واحترام بتوانند خدماتشان را به جامعه ارائه دهند و جامعه مدنی نیز از حضورشان بهره‌مند شود. بخصوص که آموزه های دینی وفرهنگ ملی ما انجام خدمات خیرخواهانه وداوطلبانه را بسیار ارزشمند دانسته و تشویق و توصیه کرده است. چنانچه فرموده اند: توکز محنت دیگران بی غمی/ نشاید که نامت نهند آدمی.

*نبی اله عشقی‌ثانی

مدیرعامل شبکه ملی خیریه های حامی ایتام