نامی زیباتر از یلدا وجود ندارد

از جمله این آیین‌ها و جشن‌ها و مراسم، شب یلدا و چهارشنبه سوری است که هیچ نامی زیباتر از شب یلدا وجود ندارد. در واقع کلمه «یلدا» همیشه پیام‌آور محبت و دوستی بین مردم است. یلدا با جشنی عجین شد که از نیاکان ما به ما رسیده و عاملی است برای تقویت ارتباط اعضای خانواده و ترویج فرهنگ گفت‌وگو و همین‌طور ترویج شادی در جامعه. عین همین چهارشنبه سوری است که چهارشنبه سوری هم آیینی است که با فرهنگ ایران باستان ما عجین شده و مردم این روز را هم به‌واسطه کارکردهای اجتماعی که دارد، جشن می‌گیرند و گرامی می‌دارند فارغ از هرگونه مسائل و شرایطی که در جامعه وجود داشته باشد. حتی در همین ایامی که به واسطه کرونا و موضوعات دیگر هم شرایط خوبی را در جامعه نداشتیم، ولی مردم این دو مناسبت را فراموش نکردند گرچه شیوه برگزاری و تکریم این دو مناسبت در شرایطی که عموم مردم درگیر نگرانی و بحران بودند، متفاوت بودند ولی در چشم مردم بود و فراموش نشد. اخیرا مصوبه‌ای را درگزارش‌ها دیدم که شورای عالی فرهنگ مبنی بر تغییر نام این دو مناسبت داشته است. تجربه نشان داده که این نوع نامگذاری‌های دستوری اولا در بین مردم جا نخواهد افتاد. تمام شبکه‌های رسانه‌ها را هم به این سمت بیاوریم، نمی‌توانیم نامش را حذف کنیم ضمن اینکه آیین‌هایش هم حذف نخواهد شد. پس نه نامش و نه آیین‌هایش حذف می‌شود. چرا به خودمان زحمت می‌دهیم مصوبه‌ای تصویب کنیم که غالب افکار عمومی آن را نمی‌پذیرند. به همین دلیل پیش بینی می‌کنم امسال، هم شب یلدا و هم چهارشنبه‌سوری بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. لذا قبل از هر نوع تصمیم گیری برای تغییر نام یک رسم، آیین و جشن که با گوشت و پوست و خون مردم در جامعه عجین شده، باید کار کارشناسی انجام دهیم و بدانیم که این تصمیم چه واکنش‌هایی را توسط مردم در پی خواهد داشت و بعد تصمیم بگیریم. بعضی نام‌ها مثل یلدا و چهارشنبه‌سوری نه با پول و نه با قانون تغییر نخواهد کرد حتی اگر در یک مصوبه‌ای این عنوان‌ها و مناسبت‌ها نامشان تغییر پیدا کند. لذا ‌ای‌کاش اینگونه تصمیم نمی‌گرفتند. با حذف عنوان یلدا از برگه تقویم یا چهارشنبه سوری نه یلدا حذف خواهد شد و نه چهارشنبه‌سوری لذا عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری! همان‌طور که سیزده بدر همان سیزده بدر باقی ماند و نه روز طبیعت مورد پذیرش قرار نگرفت. بگذاریم این مراسم که هیچکدام رنگ و بوی سیاسی و حتی قومیتی ندارند و هیچ مغایرتی هم با مبانی فرهنگی ما ندارند، با همان نام باقی بماند. بعضی دستکاری‌ها به نوعی تقابل با مردم و آیین و ریشه تعبیر می‌شود و این نوع تعبیرها می‌تواند مشکلات دیگری هم ایجاد کند. به نظر می‌رسد کارهای مهم‌تری در حوزه‌های فرهنگی داریم که با تغییر نام یلدا و چهارشنبه‌سوری هیچگاه نمی‌تواند رزومه خوبی در عرصه کار فرهنگی باشد. باید منتظر باشیم تبعات این تصمیم گیری را در شب یلدا و چهارشنبه‌سوری ببینیم. گرچه اعتقاد دارم باید بلندترین روز سال را هم به اسم روشنا نامگذاری می‌کردند. لذا برداشتم به عنوان فردی که به حوزه‌های فرهنگی هم علاقه دارم و کارکردهای این حوزه را در ایجاد نشاط، سلامت اجتماعی و مهربانی اجتماعی تا حدودی می‌دانم، می‌خواهم بگویم که‌ ای‌کاش به جای این نوع تصمیم گیری‌ها تصمیماتی بگیریم که مردم را شادتر بکنیم و مردم از تصمیم ما حمایت کنند. ما مازندرانی‌ها وقتی می‌خواهیم کسی را تشویق کنیم، می‌گوییم چَکَه زدند. تصمیماتی بگیریم که مردم برای ما چکه بزنند نه اینکه نسبت به تصمیم‌های ما به صورت کلامی یا غیرکلامی، واکنش‌هایی نشان دهند.

* سیدحسن موسوی چلک

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران