تلاش برای شکست سلطه دلار

به گفته کارشناسان، این رویکرد، که به دنبال کاهش وابستگی به دلار آمریکا است، می‌تواند به تقویت همکاری‌های اقتصادی و مالی میان اعضای بریکس منجر شود. ایجاد یک پیام‌رسان مالی مستقل به جای سوئیفت و ادغام سیستم‌های پرداخت، از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به تسهیل مبادلات تجاری کمک کند. این اقدامات نه تنها به کشورهای بریکس اجازه می‌دهد تا از تحریم‌های اقتصادی و نوسانات دلار در امان بمانند، بلکه می‌تواند به ایجاد یک نظام مالی مستقل و مقاوم در برابر فشارهای خارجی منجر شود. به گفته تحلیلگران، در شرایطی که تحولات پولی و مالی جهانی با سرعت بالایی در حال تغییر است، تصمیمات گروه بریکس می‌تواند به تقویت اتحاد و افزایش کارایی اعضا کمک کند. این تحولات نه تنها می‌تواند به نفع کشورهای عضو باشد، بلکه می‌تواند به ایجاد یک نظام مالی چندقطبی و کاهش سلطه دلار در اقتصاد جهانی منجر شود. اما تهدید ترامپ برای اِعمال تعرفه‌های گمرکی 150 درصدی برای کشورهای عضو بریکس، همچون آنچه که تاکنون علیه کشورهایی چون چین، مکزیک، کانادا و... انجام داده است، گمانه‌زنی‌ها و شک وتردیدهایی را ایجاد کرده است و احتمالاً موانعی جدی بر سر راه این تحول اقتصادی را ترسیم کرده است.

علیه سلطه دلار

به گزارش «آرمان ملی»، کشورهای بریکس از دنبال راه‌هایی برای کاهش سلطه دلار در تجارت جهانی بوده‌اند. ایجاد ارز مشترک یا استفاده گسترده از ارزهای ملی در تجارت بین اعضا، یکی از راهکارهای کلیدی این گروه است. این اقدام، علاوه بر تقویت همکاری‌های اقتصادی، به اعضای بریکس اجازه می‌دهد از تأثیر تحریم‌های اقتصادی آمریکا و نوسانات دلار در امان بمانند. در نشست اخیر معاونان بانک‌های مرکزی بریکس که به ریاست برزیل در کیپ‌تاون برگزار شد، بر اهمیت ایجاد یک نظام مالی مستقل تأکید شد. این نظام، که شامل استفاده از ارزهای ملی و راه‌اندازی پیام‌رسان مالی داخلی برای جایگزینی سوئیفت است، می‌تواند مسیر تجارت میان اعضای بریکس را هموارتر کند.

تهدیدهای آمریکا

در حالی که بریکس دنبال ایجاد زیرساخت‌های مالی مستقل است، ترامپ رئیس‌جمهورآمریکا، تهدید کرد که در صورت ادامه این روند، تعرفه‌های سنگینی علیه کشورهای عضو این گروه اعمال خواهد کرد. ترامپ در اظهارات اخیر خود اعلام کرده است: هر کشور عضو بریکس اقدامی برعلیه اعتبار دلار سخن بگوید، مشمول تعرفه ۱۵۰ درصدی خواهد شد و ما نه کالاهایشان را می‌خواهیم و نه مشارکتی با آنها خواهیم داشت. این تهدید، نشان‌دهنده عزم آمریکا برای حفظ سلطه دلار و جلوگیری از ایجاد یک نظام مالی مستقل از غرب است. با این حال، اجرای چنین تعرفه‌هایی نه‌تنها می‌تواند بر اقتصاد کشورهای بریکس تأثیر بگذارد، بلکه به تجارت بین‌المللی آمریکا نیز آسیب خواهد رساند.

تحقق تهدیدهای آمریکا؟

به گفته صاحب‌نظران، اگرچه آمریکا یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان است و ابزارهای متعددی برای اعمال فشار اقتصادی دارد، اما اعمال تعرفه‌های ۱۵۰ درصدی علیه بریکس می‌تواند به ضرر خود این کشور تمام شود. اعضای بریکس، به‌ویژه چین و هند، شرکای تجاری مهمی برای ایالات متحده محسوب می‌شوند و اعمال چنین تعرفه‌هایی می‌تواند به کاهش تجارت جهانی و افزایش هزینه‌های تولید در آمریکا منجر شود. از سوی دیگر، اقتصادهای بریکس به‌عنوان بازارهای بزرگ و در حال توسعه، می‌توانند تأمین نیازهای خود را از منابع دیگر انجام دهند و وابستگی خود به تجارت با آمریکا را کاهش دهند. در نتیجه، تهدیدات ترامپ در عمل می‌تواند نفوذ اقتصادی آمریکا را کاهش دهد و بریکس را به سمت همکاری‌های مالی گسترده‌تر سوق دهد.

کشورهای بریکس از دنبال راه‌هایی برای کاهش سلطه دلار در تجارت جهانی بوده‌اند. ایجاد ارز مشترک یا استفاده گسترده از ارزهای ملی در تجارت بین اعضا، یکی از راهکارهای کلیدی این گروه است

چالش‌های ارز بریکس

از سوی دیگر به باور تحلیلگران، ایجاد یک ارز مشترک میان کشورهای بریکس با چالش‌های متعددی روبه‌رو است، که مهم‌ترین این چالش‌ها شامل تفاوت‌های اقتصادی، سیاسی، سیاست‌های پولی و مدیریت ارز میان کشورها، فقدان زیرساخت لازم و... می‌شوند. بر این اساس، اعضای بریکس دارای نظام‌های اقتصادی متفاوتی هستند، چین یک اقتصاد متمرکز، هند یک اقتصاد باز و روسیه یک اقتصاد وابسته به انرژی دارد. این تفاوت‌ها می‌تواند فرآیند هماهنگی برای ایجاد یک ارز مشترک را پیچیده کند. از سوی دیگر، ایجاد یک ارز مشترک مستلزم هماهنگی کامل در سیاست‌های پولی، تعیین نرخ ارز و مدیریت نقدینگی است. با توجه به استقلال بانک‌های مرکزی این کشورها و تفاوت در نرخ بهره، هماهنگی این سیاست‌ها چالش‌برانگیز خواهد بود. به‌علاوه استفاده از یک ارز مشترک نیازمند ایجاد نهادهای مالی جدید، سیستم‌های پرداخت یکپارچه و بانک مرکزی مشترک است که فرآیندی زمان‌بر و پرهزینه محسوب می‌شود.

سیستم‌های پرداخت مستقل

یکی از مهم‌ترین اقدامات بریکس برای کاهش وابستگی به دلار، ایجاد یک پیام‌رسان مالی داخلی به‌جای سوئیفت است. سیستم سوئیفت، که تحت نظارت کشورهای غربی قرار دارد، ابزاری برای اعمال تحریم‌های مالی علیه کشورهاست. روسیه و چین در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند که سیستم‌های پرداخت مستقل خود را توسعه دهند و دیگر اعضای بریکس نیز به این مسیر علاقه‌مند شده‌اند. همچنین، بحث درباره استفاده از ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی به‌عنوان یک ابزار مالی مستقل در این گروه مطرح شده است. ارزهای دیجیتال ملی می‌توانند به کشورهای بریکس این امکان را بدهند که بدون استفاده از دلار، تراکنش‌های بین‌المللی انجام دهند.

سهم ایران از این فرصت

ایران نیز پس از عضویت در این گروه از سال ۲۰۲۴ تاکنون نیز می‌تواند از این تحول مالی برای کاهش تأثیر تحریم‌های آمریکا استفاده کند. بریکس به ایران فرصت می‌دهد تا از زیرساخت‌های مالی این گروه برای مبادلات تجاری خود بهره ببرد و به شبکه‌ای گسترده‌تر از شرکای تجاری دسترسی پیدا کند. با این حال، موفقیت ایران در استفاده از ظرفیت‌های بریکس بستگی به این دارد که این گروه تا چه حد بتواند در برابر فشارهای آمریکا مقاومت کند و زیرساخت‌های مالی مستقل خود را توسعه دهد. اگر بریکس بتواند به‌طور مؤثر از ارزهای ملی و سیستم‌های پرداخت مستقل استفاده کند، ایران می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی از وابستگی به دلار و تأثیر تحریم‌ها بکاهد. تلاش‌های بریکس برای ایجاد یک نظام مالی مستقل و کاهش وابستگی به دلار، اگرچه با چالش‌های بزرگی مواجه است، اما نشان‌دهنده یک تغییر راهبردی در اقتصاد جهانی است. از یک سو، ایجاد ارز مشترک، توسعه سیستم‌های پرداخت مستقل و استفاده از ارزهای ملی می‌تواند به تضعیف سلطه اقتصادی آمریکا و ایجاد یک اقتصاد جهانی چندقطبی منجر شود، از سوی دیگر، این فرآیند با چالش‌هایی مانند اختلافات داخلی اعضا، تهدیدات آمریکا و نیاز به زیرساخت‌های مالی جدید همراه است. قطعاً موفقیت بریکس در این مسیر به همکاری مؤثر بین اعضا، مدیریت چالش‌های داخلی و مقابله با فشارهای بین‌المللی بستگی دارد. اگر این گروه بتواند از پس این موانع برآید، می‌تواند تأثیر چشمگیری بر آینده نظام مالی جهانی داشته باشد و الگویی برای کشورهای دیگر در مسیر استقلال اقتصادی باشد.