محرومیت از درآمد

که این اتفاق به ویژه در نزدیکی موزه‌ها و یا مکان‌های فرهنگی خاص، بیشتر می‌افتاد. اما اکنون چندسالی می‌شود که از تعداد گردشگرانی که ایران را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌کنند، به دلایل مختلف کاسته شده است. با افزایش تنش در خاورمیانه، کاهش سفر به ایران، افزایشی بیش از گذشته پیداکرده است. به طوری که برخی کشورها ازجمله، فرانسه، آمریکا، آلمان، انگلیس و... از اتباع خود خواستند که به ایران سفر نکنند.

صنعت گردشگری در ایران سال‌هاست که به رونق سابق خود نیست و این مساله دلایل مختلفی دارد. کارشناسان بارها بیان کرده و هشدار داده‌اند که اگر با همین روش‌ها و بی‌توجه به صنعت چندوجهی گردشگری، که بعد اقتصادی، اجتماعی آن در اثر عدم توجه و عدم ارائه راهکارهای کارآمد برای جذب گردشگر، صدمات جبران ناپذیری به کشور خواهد زد، پیش رویم، در آینده ایرانی حصار کشیده را خواهیم داشت، که حتی همین امروز هم از کشورهای اطرافش نیز عقب مانده است.

یک گردشگر150 شغل را به حرکت وامی‌دارد

مرتضی خاکسار، کارشناس اقتصاد گردشگری درباره صنعت گردشگری ایران به «آرمان ملی» گفت: صنعت گردشگری، صنعت میان رشته‌ای است. حرکت یک گردشگر 150شغل را به حرکت در می‌آورد و یک زنجیره‌ای را ایجاد می‌کند. از ناوگان‌های هوایی، ریلی، خطوط هوایی، پروازی، خطوط بین‌المللی، تورهای ورودی، جامعه تورگذاران، تورگردانان، هتل‌ها، مسافرخانه‌ها، بیمارستان‌ها، فروش صنایع دستی، مایحتاج غذایی و خوراک و پوشاک و سوغات، همه اینها، وابسته به صنعت توریسم است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اولین مرحله برای قصد سفر چه داخلی و چه خارجی بحث امنیت سفر است، گفت: شما در اولین مرحله‌ای که می‌خواهید تصمیم به سفر بگیرید، اولین گزینه‌ای که مطرح می‌شود، این است که با چه گزینه‌ای و به چه منطقه‌ای سفر کنید که ایمن‌تر باشد. پس این بحث ایمنی اولین گزینه است. اگر شما به بهشت برین هم دعوت شوید، ولی اگر ببینید که پایه‌های امنیت اجتماعی را ندارد، یعنی حتی ممکن است سیل و زلزله بیاید، ممکن است دزدی شود، جنگ شود و یا فرایندهای دیگری باشد، از رفتن به آن منطقه امتناع می‌کنید. ما در زمینه جهانی هم این دیدگاه را داریم. یعنی الفبای گردشگری و روادید گردشگری ما امنیت حمل و نقل ماست. همه اینها را یک گردشگر مدنظر قرار می‌دهد و نقطه‌ای را هم که می‌خواهد به آن سفر کند، می‌گوید ببینم آن امنیت لازم رادارد، یا ندارد.

ایران در کانون بحران خاورمیانه

خاکسار ضمن بیان نمره‌های منفی ایران در صنعت گردشگری افزود: متاسفانه ما نمره منفی‌های بسیاری را در این صنعت داریم. حالا بعد از آن جریان هواپیمای اوکراینی که در کشور ما دچار شد، بازارهای جهانی و بعضی از کشورها و دشمنان ما منتظر بهانه‌هایی از این قبیل هستند که بیایند و یک موضوع را چنان کنند که در کل جهان پدیده ایران هراسی را ایجاد کنند. بعد از آن قضایا متاسفانه اتفاقات دیگری هم رخ داد. با توجه به وضعیت کنونی خاورمیانه، ایران در کانون بحران قرار دارد. یعنی پاکستان و افغانستان از یک طرف، کشورهایی که تازه استقلال پیدا کردند و ثبات آنچنانی ندارند، درشمال ایران. غرب ایران اکنون نا امنی‌هایی در کردستان عراق و اقلیم عراق و سوریه، و همه اینها از جمله مسائلی است که بر شدت و حدت فزاینده عامل‌های منفی ما در جذب مسافر اثرمی‌گذارد و این اثر متاسفانه اثر بد است.

این کارشناس اقتصاد گردشگری با اشاره به اینکه ما در این سال‌ها امتیاز خوبی کسب نکردیم، افزود: اگر ما در رفع تهدیدات این چنینی اقدام نکنیم، وضعیت ما بدتر خواهد شد. ما اکنون با توجه به وضعیت بحرانی که برای جنگ با اسرائیل داشته و داریم. آن تبادل موشک‌ها، و این ارتباط با سوریه و اتفاقات اخیری که افتاده است، گردشگران هم خیلی شفاف و دقیق وضعیت امنیت ایران را ارزیابی می‌کنند. ولو اینکه خواستار سفر به ایران باشند. همه این گردشگران حتی در صورت تمایل وقتی مشاهده می‌کنند که جامعه مقصد به این شکل است، و رفتارهای اخیر در منطقه، فضای امن ایران را به چالش می‌کشد. حتی اکنون دیدیم که برخی کشورهای بزرگ دنیا، اعلام کردند که از رفتن به ایران خودداری کنید. کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، انگلیس، آمریکا و... وقتی اعلام می‌شود از طرف یک کشوری، که کارگزاران من، در آن کشور نروید و این اتفاق می‌افتد، این صدمات جبران ناپذیری خواهدزد. ضربه این مساله به فعالان و دست اندرکاران صنعت گردشگری و افرادی که به این صنعت چشم دوخته‌اند، خواهد خورد. جامعه تورگزاران، تورگردانان، آژانس داران، جامعه هتل‌داران، در نوک حمله این اتفاقات بد هستند.

لزوم ایجاد امنیت برای گردشگران

خاکسار افزود: زمانی که من شما را به خانه خودم در شهرستان دیگری دعوت می‌کنم، باید ابتدا امنیت خانه و منطقه را تامین کنم و به شما این اطمینان را بدهم که به منطقه امنی سفر می‌کنید. البته مساله‌ای که من احساس می‌کنم اخیرا به این موضوع دامن زده است، مساله کووید 19جدیدی است که می‌گویند آمده است، که دوباره در حوزه کشورهای خلیج فارس، همسایگان ایران و حتی در اروپا اتفاق افتاده است. خب این حاشیه امنیت درمانی مردم را زیرسوال می‌برد، خصوصا در جایی که به هر جهت، ناامنی اجتماعی هم به دلیل مسائل سیاسی باشد. همه این مسائل دست‌به‌دست هم خواهند داد و مجموعا توری را بافته خواهد کرد که مانند حصاری دورتادور ایران کشیده می‌شود.

معدل امنیتی منفی ایران

این استاد دانشگاه درباره نیازهای حوزه گردشگری در ایران بیان کرد: باید روی این مسائل کار شود. ثبات اجتماعی، داشتن حریم امن و ضریب امنیتی بالا، نبودن احتمال جنگ، اینها از جمله مسائلی است که در حوزه گردشگری نیاز است. خود شما اگر قصد سفر داشته باشید، ماسوله را ترجیح می‌دهید یا زاهدان؟ مشخص است که در پاسخ می‌گویید ماسوله، چرا؟ چون زاهدان مرز پرخطری است. پس اولین مساله‌ای که لحاظ می‌شود، بحث امنیت است. حالا در ابعاد وسیع‌تر، استان‌هایی از ایران در حال حاضر دچار مشکل هستند. مساله تهدیدات مرزی افغانستان هم یک معضل برای ماست. اینها از جمله مخاطرات اجتماعی است که معدل امنیتی ما را در ایجاد زیرساخت‌های گردشگری منفی می‌کند و ما نمره منفی می‌گیریم. جامعه جهانی مانند چندماه اخیر، تصمیم می‌گیرند که هیچ فکر گردش، تفریح، مسافرت و بازدید اماکن تاریخی را در کشور ایران نداشته باشید، اگر اتفاقی بیفتد، کشور مسئولیتی در قبال آن ندارد. این اتفاقات همه باعث می‌شود که ایران به عنوان مقصد مناسبی برای گردشگری درنظر گرفته نشود.

چشممان را بستیم

خاکسار در ادامه گفت: در صحنه سیاسی، بازار تبلیغات بزرگ‌ترین وسیله است. الان یک پیمانی بین کشور ترکیه، آذربایجان، امارات و چندکشور اروپایی مسیری را ایجاد کرده است که مسیر کریدور ریلی و جاده‌ای را از ایران عبور ندهند و از مسیر دیگری ببرند. اینها همه تهدیدات جهانی برای ماست. ما چشممان را بستیم. بالاخره این تهدیدات داخلی و خارجی، ما را در عرصه‌های مختلف جهانی دچار مشکل خواهد کرد. اگر ما در سطح جهانی نتوانیم مبادلات سیاسی اقتصادی اجتماعی خود را در همه زمینه‌ها به سطح معمول در منطقه برسانیم، دچار مشکل خواهیم شد.

این در همه زمینه‌ها مطرح می‌شود و فقط شامل صنعت توریسم نیست. در نفت، گاز، پتروشیمی هم همین داستان را داریم. اگر این برنامه‌ریزی‌ها نشود، ما در آینده دچار بحران و مشکلات جدی خواهیم شد.

لزوم طرح مدون بیمه‌ای برای سلامت گردشگران

خاکسار افزود: توقع من این است که وزیر محترم با تجدید کابینه جدید و انتخاب معاونان اصلح و شایسته و کار میدانی و نظارتی در حوزه گردشگری، این مسائل را به کمیسیون‌های تخصصی مجلس ببرند. مصوبات و قانونی فراهم کنند. یک طرح مدون بیمه‌ای همه جانبه و بین‌المللی با توریست‌های خارجی قرارداد ببندند که در امنیت کامل باشند. یعنی سلامت و امنیت جانی این افراد بیمه شده باشد. در پروتکل بین‌المللی باید بنویسند که بحث توریست و جهانگردی از کلیه معادلات سیاسی، و جنگ جدا باشد. باید قراردادهایی، نشست‌هایی با جامعه بین‌المللی انجام شود که سفرهای گردشگران به قضایای دیگر ارتباطی نداشته باشد و دولت‌ها بتوانند امنیت این گردشگران را تضمین کنند. اگر این اتفاقات به عنوان یک پیش نیاز توسط دولت و نمایندگان وزارت گردشگری به عنوان یک لایحه به مجلس برود و تصویب برود و برای آن بودجه‌ای در نظر گرفته شود، در جهت برنامه‌ریزی و انجام آن، من فکر می‌کنم اتفاقات خوبی در زمینه گردشگری برای اقتصاد ما و درآمدهای ناخالص ارزی ما در بخش گردشگری جذب خواهد کرد و سهم خودمان را از بازار خواهیم گرفت و برای فعالان حوزه گردشگری در سراسر ایران اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد.