آنکارا و چالش رسانه‌ای برای ایران

ترکیه در طول سال‌های گذشته مخالفان اسد را در ادلب آموزش داد و با چراغ سبزی که نشان داد، مخالفان مسلح توانستند به سرعت دولت مرکزی سوریه را ساقط کنند. تردید نیست که پیروزی سریع مخالفان اسد، صرف نظر از حمایت‌های همه‌جانبه ترکیه، به خاطر عدم مقاومت ارتش این کشور بوده است. به این ترتیب ترک‌ها توانستند بعد از سال‌ها در سوریه به دستاورد مورد نظرشان برسند. اکنون که عملیات نظامی در سوریه به پایان رسیده، وزیر امور خارجه ترکیه نقش خاصی در دنبال کردن اهداف ترکیه ایفا کرده است. فیدان قبل از این چندان سابقه دیپلماتیک نداشته و چهره‌ای امنیتی در ترکیه بود و با سابقه امنیتی به ساختار دیپلماتیک این کشور راه یافت. او در تحولات سوریه نقشی جدی برای ترکیه خلق کرد.

*فیدان و کریدور زنگزور

به نظر می‌رسد فیدان وزیرامورخارجه ترکیه سناریوهای دیگری به نفع آنکارا در نظر دارد. به عبارت بهتر فیدان امنیتی که لباس دیپلمات‌ها را برتن دارد. صحنه‌گردان طرح‌های امنیتی ترکیه و شاید هم قدرت‌های بزرگ در منطقه است. چراکه باید این مورد را در نظر گرفت که ترکیه عضو ناتوست و عموماً اعضای ناتو برنامه‌های نظامی و امنیتی هماهنگی با یکدیگر دارند. از این ‌رو بعید نیست که فیدان بخواهد چندی دیگر مسئله راه‌اندازی کریدور زنگزور را در دستور کار قرار دهد. آن‌ها آن‌قدر بر روی کریدور زنگزور حساب بازکرده‌اند که حتی با روس‌ها نیز در ارتباط با آینده این کریدور رایزنی‌های فشرده‌ای کرده و حمایت‌های تلویحی پوتین را هم به دست آورده‌اند. ایجاد این کریدور علاوه بر اینکه بر ظرفیت کریدور شمال جنوب ایران اثر می‌گذارد، عملاً راه زمینی ایران به قفقاز، دریای سیاه و اروپا را بسته و به عبارت بهتر کشورمان را در حصر ژئوپلیتیکی قرار می‌دهد. تهران البته مواضع صریحی در ارتباط با این کریدور گرفته است با این ‌وجود تأکید علی‌اف در آذربایجان در کنار پیگیری‌های اردوغان در ترکیه نشان می‌دهد که آن‌ها درصدد هستند به‌صورت جدی اجرای کریدور زنگزور را در دستور کار قرار دهند.

*تلاش ترکیه

سوی دیگر ماجرا در حقیقت پازلی است که ترکیه آن را در دست گرفته تا در مکان مناسب قرار دهد در این معنا که ترکیه با رویکردهای فرهنگی خود قصد دارد آنچه را که می‌خواهد به ملت‌های منطقه بقبولاند. این بازوی ترک‌ها برای اجرای سیاست‌های آنکارا، در حقیقت بازوی امنیتی با گرایش‌های فرهنگی است، با تابلوی آزادی‌های اجتماعی اخیراً ترکیه شبکه‌ای خبری فارسی‌زبان تأسیس کرده تا سیاست‌های امنیتی خود را از این طریق و با نفوذ در کشور همسایه به نتیجه برساند. از قرار معلوم این شبکه راه‌اندازی شده و برخی از فعالان رسانه‌ای ترک در افتتاح این شبکه موضوعاتی را مطرح کرده‌اند. محمد زاهد سوباجی، مدیرکل تی‌آرتی در این مراسم گفت: ما صدایی اثرگذار در عرصه بین‌المللی هستیم و در مناطق مختلف جهان به زبان‌های خودشان محتوا تولید می‌کنیم. سال‌ها یک نگاه یک‌جانبه و غرب‌محور بر رسانه‌های بین‌المللی حاکم بود. ترکیه به رهبری رئیس‌جمهور اردوغان، همان‌گونه که در برابر بی‌عدالتی‌ها ایستاد، در حوزه رسانه‌ای نیز این انحصار را به چالش کشید و برای تحقق جهانی عادلانه‌تر تلاش کرد. از سوی دیگر تأسیس این شبکه فارسی‌زبان که سومین شبکه فارسی بعد از ایران اینترنشنال و صدای آمریکا خارج از ایران است واکنش‌هایی را از درون ایران برانگیخته است. روزنامه کیهان به قلم شریعتمداری به بهانه تأسیس این شبکه به وزارت ارشاد ایران حمله کرده است. شریعتمداری در روزنامه کیهان نوشت: برای پی بردن به ماهیت این شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان دولت ترکیه، نگاهی به بخشی از اظهارات زاهد سوباچی، رئیس رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه (TRT) بیندازید. او این سخنان را در مراسم افتتاح دانشگاه بورسا اولوداغ ترکیه، مطرح کرده و می‌گوید: «ما تا پایان سال جاری شبکه TRT فارسی را افتتاح خواهیم کرد. راه‌اندازی این شبکه موجب ناراحتی ایران خواهد شد اما این کار را می‌کنیم. ما باید ایران را ناراحت و اذیت کنیم، باید ایران را آشفته کنیم!»

*بهانه حمله به دولت

 شریعتمداری می‌نویسد: آیا مسئولان محترم کشورمان با صدور مجوز راه‌اندازی این شبکه به اردوغان و دولتی که این روزها دست‌های آلوده به خون مردم مظلوم سوریه دارد و انکار نمی‌کند که یکی از سه ضلع مثلث آمریکا، اسرائیل و ترکیه در مقابله خونین با نیروهای مقاومت است، جایزه داده‌اند؟ دولتی که در بحبوحه جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی و قتل‌عام هزاران زن و کودک مسلمان یکی از گسترده‌ترین صادرات انواع کالاهای نظامی، صنعتی و تجاری به اسرائیل را داشته است!‌ آیا مسئولان صادرکننده مجوز این شبکه از ماهیت آن بی‌خبر بوده‌اند؟ فقط یک مرور گذرا بر محتوای برنامه‌های این شبکه به هنگامی‌که یک سایت اینترنتی بود و یا یک نیم‌نگاه به اظهارات رئیس رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه درباره این شبکه و اهدافی که دنبال می‌کند، کافی بود تا از صدور مجوز یادشده خودداری کنند. اگر این بررسی انجام نگرفته که باید از مسئولان مورد اشاره پرسید، چرا بر صندلی مسئولیت تکیه زده‌اید؟ و اگر باوجود اطلاع از ماهیت ضد ایرانی شبکه یاد شده، برای آن مجوز صادر کرده‌اید؟ مسئولان صادرکننده مجوز یاد شده! باور بفرمایید که اقدام شما واقعاً شرم‌آور است. روابط عمومی معاونت امور رسانه و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد با عنایت به یادداشت منتشرشده از سوی حسین شریعتمداری، مدیرمسئول محترم روزنامه کیهان در ارتباط با صدور مجوز فعالیت برای بخش فارسی شبکه تلویزیونی TRT ترکیه، این معاونت هیچ‌گونه مجوزی در این رابطه صادر نکرده و آنچه تحت عنوان فعالیت با مجوز این شبکه مطرح‌شده، صحیح نیست. در ادامه این اطلاعیه آمده است: «از ایشان به‌عنوان یکی از افراد باسابقه رسانه انتظار می‌رفت که پیش از نگارش مطلبی با این درجه از اهمیت، از صحت موضوع کسب اطلاع کند.»