حال محیط زیست ایران خوب نیست!

هوا مدام آلوده و خاکستری است و اندک باران و برفی اگر می‌بارد خیابان‌ها را آب گرفته و ترافیک بیش از همیشه قفل می‌شود و این یعنی تمرکزها به جای ایجاد زیرساخت‌های شهری و ساز و کار مناسب به منظور جلوگیری از آبگرفتگی راه‌ها و ایجاد ترافیک صرف همان ساخت و ساز و کسب درآمد از آن راه‌ها شده!

همان زیرساخت‌هایی که در کل کشور به منظور جلوگیری از هدررفت آب هنگام سیلاب‌ها و استفاده از آن به جای تخریب خانه و زندگی مردم و فرورفتن آن‌ها در گل و لای، هیچگاه مهیا نبوده. به جایش آب‌های زیرزمین آنقدر کشیده و مورد استفاده قرارگرفته‌اند که زمین‌ها خشک و بی‌آب و علف شده و دیگر جایی نه برای رویش گیاهان و سبزشدن درختان مانده نه خوراکی برای طیور و دام! زمین مهیای فرونشست شده و ایجاد ریزگرد و گرد و غبار تا علاوه بر تشنگی، دود و سوزش خود را هم به چشم و نای مردم فروکند و آن‌ها را راهی درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها.

حال محیط زیست ایران خوب نیست و به نظر دولتی که قرار است به زودی روی کار بیاید، فارغ از همه نیازها و دغدغه‌ها، باید شرایط زیست انسان‌ها و حیات وحش را با اقداماتی عاجل تامین کند و سپس سایر مایحتاج و نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌شان را فراهم آورد.

نه آب داریم، ‌نه برق

از امروز ساعت کاری ادارات جلو کشیده شده به منظور صرفه‌جویی در مصرف برق یا بهتر است بگوییم آب به دلیل ارتباط این دو در تولید.

حقیقت این است که وضعیت محیط زیست در کشور ما به گونه‌ای پیش رفته که وضعیت محیط زیست اگر نگوییم در حالت بحرانی قرار دارد، از وضعیت کاملا نامناسبی برخوردار است.

به گزارش «آرمان ملی»، کم آبی و بی‌آبی، خشکسالی، کشیدن آب‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های غیر مجاز و کوچ مردم و بیکاری و بی‌آب و علفی و بی‌دامی و تشدید فقر. آن طرف، خشکسالی و از بین رفتن پوشش‌های گیاهی و زمین‌های سبز که جای خود را به زمین‌های خشک و بی‌آب و علف داده و بلندشدن گرد و خاک و آلودگی هوا و افزایش ریزگردها و سرفه و انواع بیماری‌های تنفسی و افزایش مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا.

این‌سوتر، بارندگی‌های بی‌ثمر که نه در کاهش آلودگی هوا تاثیری دارند نه به ظاهر در افزایش منابع آب چرا که هنوز بارندگی‌ها تمام نشده کارشناسان و البته خود ما شهروندان سایه آلودگی و بویش را احساس کرده‌ایم.

همین چند وقت اخیر بود که معصومه آمیغ‌پی، رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور از تهیه بانک جامع فرونشست زمین در کشور خبر داد و گفت: دامنه فرونشست زمین به ۱۶ کلانشهر کشور نفوذ کرده است و ۸۰۰ شهر کشور در پهنه فرونشست زمین قرار دارند.

علی رغم بارندگی‌ها هم گفته شد که سدها آنطور که باید پر نشده‌اند و در حال حاضر شرایطی وجود دارد که می‌تواند برای تشدید فرونشست زمین یک هشدار جدی باشد. مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی هم به رسانه‌ها گفت که به طور کلی، گزارش مهندسین مشاور «ستیران» نشان داد که توسعه در سرزمین‌های خشک داخل فلات ایران غیرمنطقی است و بیش از ۵۰ درصد جمعیت باید به سمت سواحل بروند. دولت می‌خواهد شهر و شهرک‌های جدید بسازد. اولین مسئله برای این شهرک‌های جدید، آب است.

گوشه‌ای از اقدامات ضد محیط زیستی در شهر

افزایش وسایل حمل و نقل شهری، ساخت و ساز بی‌رویه و استفاده از مازوت در تولید برق و ارتباط آن به تحریم‌ها و نداشتن راهکارهای مناسب از مهم‌ترین عوامل تخریب محیط زیست شهری به حساب می‌آیند. صدور بی‌رویه پروانه‌های ساخت‌ و کسب درآمد از این راه و از سویی تخریب باغ‌ها و برج سازی و تخلفاتی که در این زمینه صورت می‌گیرد را نمی‌بایست نادیده گرفت.

در پایتخت و سایر کلانشهرهای ایران، با بارندگی و برف حتی اندک، خیابان‌ها قفل می‌شوند. نبود نظارت و نداشتن برنامه و صرف بودجه در جاهای دیگر همه و همه در شکل دادن به چنین وضعیتی مقصرند.

زباله و مازوت سوزی و بازهم نبود نظارت و برگرداندن همه مشکلات به تحریم‌ها را بار دیگر گوشزد می‌کنیم و در کنار آن راهکارهایی مثل آب ندادن به فضای سبز شهری و اتوبان‌ها! یا همین قطع برق ادارات و منازل و به تبع آن قطع آب!

مرگ محیط زیستی

پیشتر، مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا، سالانه ‌۲۶ هزار نفر بود. آماری که توسط رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت از محیط زیست اعلام شده بود اما اواخر سال گذشته آمار جدیدی مبنی بر اینکه آلودگی هوا هر سال ۴۵ هزار نفر را در ایران می‌کشد، اعلام شد.

پایان آذرماه سال گذشته بود که رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران در گفت‌وگویی با همشهری به این نکته مهم اشاره کرد که دیتا‌ها نشان می‌دهد که امسال هوا آلوده‌تر از پارسال است و حدود ۱۲ درصد از کل مرگ‌ها در ایران منتسب به آلودگی هواست. محمدصادق حسنوند گفت: سالانه حدود ۴۵ هزار نفر در کشور به دلایل منتسب به آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. از این میزان حدود ۹ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا مربوط به ساکنان پایتخت است.

 این پژوهشگر به این موضوع مهم اشاره کرد که از ۴۵ تا ۵۰ هزار مرگِ منتسب به آلودگی هوا در کل کشور که سالانه رخ می‌دهد، ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ مورد مربوط به کودکان زیر ۵ سال است. متاسفانه از هر ۱۰ مرگ کودکان، یک مورد مربوط به آلودگی هواست و البته بیش‌ترین تعداد موارد مرگ منتسب به آلودگی هوا مربوط به گروه سنی بالای ۵۰ سال است.

سوای از مرگ زودرس ناشی از آلودگی هوا که مسئولان و کارشناسان به آن اشاره و آن را تایید کرده‌اند، آلودگی هوا تاثیر زیادی بر ابتلا به انواع بیماری‌ها و عارضه‌ها و یا تشدید آن‌ها دارد.

به گفته کارشناسان، خودرو‌های فرسوده و موتورسیکلت‌های فرسوده، کیفیت پایین سوخت و نیز افزایش مصرف سوخت، بیش‌ترین سهم را در آلودگی هوای ایران دارند و درواقع متهم ردیف اول هستند. به گفته کارشناسان، سال‌هاست نه خودروی فرسوده‌ای از رده خارج شده و نه  روی موتورسیکلت‌ها نظارتی وجود دارد. مصرف بنزین نیز در ۱۰ سال اخیر ۲ برابر شده است.

این آمار اما گوشه‌ای از مرگ‌های مستقیم بود. تخریب محیط زیست و خارج از حوزه اهمیت بودن آن برای مسئولان بلاهایی را بر سر شهروندان نازل کرده است که به مرگ تدریجی می‌ماند. از دست دادن ممر درآمد و محل زندگی و ابتلا به انواعی از بیماری‌های متفاوت ریوی که برای بسیاری از شهروندان در مناطقی نظیر خوزستان و سیستان و بلوچستان به پدیده‌های عادی بدل شده و البته در سال‌های اخیر پدیده‌ای به نام تغییرات اقلیمی در جهان و افزایش گرمایش زمین به کمک مسئولان آمده تا کمی از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کنند. آن‌ها در مواردی نظیر سیلاب‌های ناگهانی و غافلگیرشدن مدیریت بحرانشان و نیز در کمبود بارندگی‌ها مقصر را همان تغییرات اقلیمی می‌دانند و در مواردی هم می‌گویند که حتی فرونشست ناشی از پدیده تغییر اقلیم است که تغییر اقلیم نیز حاصل از عدم سازگاری انسان با محیط زیست است که خود را با خشکسالی و وقوع سیلاب‌ها نشان می‌دهد.

تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین، بی‌تاثیر نبوده و نیست اما مساله مقایسه وضعیت محیط زیست کشورمان با سایر کشورهای جهان و حتی کشورهای همسایه است که هیچگاه از پوشش گیاهی و مواهب محیط زیستی برخوردار نبوده‌اند.آب داریم و نه برقبر