عمان به کویر می‌رسد / اصفهان پرآب می‌شود یا خشک‌تر؟

روز گذشته، عباس علی‌آبادی، وزیر صمت در سفری که به اصفهان داشته، پس از بازدید از پروژه انتقال آب دریای عمان به این شهر، گفته این پروژه تا نیمه اول سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. او دلیل اصلی بهره‌برداری از پروژه مذکور را تأمین آب در بخش صنعت، عنوان کرده. علی‌آبادی، قول داده پروژه انتقال آب اصفهان از دریای عمان را تا زمان بهره‌برداری کامل پیگیری کند.

بحث انتقال آب از دریاهای جنوب کشور به فلات مرکزی، همواره بحث مورد مناقشه برخی کارشناسان و فعالان محیط زیست با مسئولان بوده؛ آن‌ها می‌گویند برای تولید و رشد و ایجاد صنایع چه لزومی دارد شهرهایی که در فلات مرکزی ایران قرار گرفته‌اند از جمله اصفهان و سایر شهرها و استان‌هایی که با مشکل بی‌آبی، کم‌آبی و خشکسالی، دست و پنجه نرم می‌کنند برگزید؟ از طرفی بحث بهره‌برداری از برخی معادن به میان می‌آید و کارشناسان باز هم به راهکارهایی مثل ایجاد خطوط راه‌آهن که هزینه بسیار کمتری نسبت به انتقال آب از گوشه ایران به گوشه دیگرش دارد، اشاره کرده و توضیح می‌دهند که به جای اینکه آب از خلیج فارس با صرف هزینه‌های هنگفت به کویر منتقل شود، با ایجاد خط راه‌آهن می‌توان این معادن را به حاشیه خلیج فارس و دریای عمانی که حالا مد نظر است، منتقل کرد و بقیه فرآیند در حاشیه این دریاها انجام بگیرد؛ به این ترتیب هم این فرآیند به صرفه‌تر خواهد بود و هم به گفته کارشناسان، تاثیرات مخرب کمتری را بر محیط زیست خواهد گذاشت و از طرفی هم منجر به توسعه جنوب ایران می‌شود؛ جنوبی که سالیان محرومیت و بحران‌های زیست محیطی از آب آلوده تا ریزگردها و سیلاب‌ها و البته بی‌آبی با وجود بهره‌مند بودن از منابع طبیعی، جانش را به لبش نزدیک کرده.

پیش از پایان این ورودی باید به این نکته هم اشاره شود که نظر برخی کارشناسان بر این است که اگر اعمال غیرمنطقی در برخی موارد در قالب پروژه‌های بزرگ به وقوع می‌پیوندد،  احتمالا سود و منفعت‌هایی برای مجریان آن در پی خواهد  داشت. امری که این رسانه نه آن را تایید و نه تکذیب که بنا به اظهارات و شواهد موجود، تنها توصیف و نقل می‌کند.

شیرین کاری

اما آبی که قرار است منتقل شود، ابتدا باید وارد پروسه شیرین سازی شود که خود این پروسه شیرین کردن آب هم، بسیار گران قیمت است. بعد از این کار به همان بحث اصلی انتقال می‌رسیم که به گفته کارشناسان، ایجاد لوله و پروسه لوله‌گذاری هم بسیار گرانقیمت است چراکه برای انتقال آب باید آن را از ارتفاع عبور داد که خود با صرف انرژی بسیار زیادی همراه است.

با همه این‌ها از نظر علی آبادی، وزیر صمت، ‌این پروژه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که در روند اجرای آن آب از جنوب به فلات مرکزی منتقل خواهد شد. او با بیان اینکه همه ظرفیت‌ها برای بهره‌برداری از پروژه انتقال آب دریای عمان به اصفهان بسیج شده است، گفته: تاکنون ۲۰۰ کیلومتر از مسیر این پروژه لوله‌گذاری شده است، در مبدأ و مقصد مخازن بزرگ در حال احداث است. علی‌آبادی با بیان اینکه ۳۰۰ کیلومتر از لوله‌گذاری فاز اول خط انتقال آب دریای عمان به استان اصفهان باقی‌مانده است، توضیح داده: شرکت‌های سرمایه‌گذار در این پروژه از جمله فولاد مبارکه و ذوب‌آهن و سایر سهامداران همکاری خوبی را داشتند و من نیز قول می‌دهم با همه توان پیگیری این پروژه را تا زمان بهره‌برداری کامل انجام دهم.

مسئولان می‌گویند مشکل آب اصفهان را حل می‌کنند

اما بحث تامین آب برای صنایع هم که مطرح می‌شود، این سوال هم در ذهن تداعی می‌شود که مگر صنایع بسیار پرمصرف آبی جایشان در استان‌های مرکزی خشک مثل اصفهان، یزد، کرمان است؟ «آرمان ملی» به یاد دارد که درست یک سال پیش، هنگامی که بحث انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی، یک عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس، گفته بود که«مافیاهایی بزرگ‌تر از فولاد مبارکه پشت انتقال آب از دریاهای جنوب به فلات مرکزی هستند.» همزمان حسین آخانی، استاد دانشگاه و فعال و کارشناس محیط زیست به ما گفت که مساله سر این است که پروژه انتقال آب به چه قیمتی اجرا می‌شود در حالی که کشور ما با  مشکل زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی  روبه‌رو است، شیرین کردن آب از خلیج فارس و انتقال آن به فلات مرکزی، غیرعادی و غیرمنطقی به نظر می‌رسد.

باید به این نکته هم اشاره کرد که صحبت‌هایی از این دست در قالب انتقاد از پروژه‌های انتقال آب همواره با پاسخ مسئولان و وزارتخانه همراه بوده و این پروژه را راهی برای جبران کم آبی و خشکسالی مناطق مورد نظر می‌دانند و نه خشک‌تر شدن آن.

همین تیر ماه سال جاری، آن‌ها اعلام کردند که امیدواری برای حل مشکل آب استان اصفهان قوت گرفته و جزئیات پیشرفت طرح انتقال آب دریا به این استان را مطرح کردند. از نظر آن‌ها، ‌طرح انتقال آب دریا به اصفهان با توجه ویژه دولت سیزدهم و پیگیری مسئولان استانی با قوت در حال پیشرفت است و خبرها حاکی از آن است که تا یک‌سال آینده می‌توان به حل مشکل آب استان امیدوار بود. ایمنا نوشت که پیش‌بینی‌های انجام شده برای طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس تأمین منابع آبی برای استان‌های، خراسان جنوبی، هرمزگان، کرمان، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان بوده است. همزمان هم وزیر نیرو اعلام کرد که در ابتدای تیرماه، طرح انتقال آب دریا به اصفهان در طول سه ماه بیش از ۳۵ درصد پیشرفت داشته، ۶۰۰ کیلومتر از مسیر آماده‌سازی، ۳۰۰ کیلومتر حفر کانال و ۱۰۰ کیلومتر هم لوله‌گذاری شده است.