نسخه ترکی شهرزاد؛ کپی یا اقتباس؟ / بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌ها

به گزارش آرمان ملی آنلاین،  اما با تماشای قسمت اول، به راحتی می‌توان متوجه شد که این سریال نه‌تنها از روی اثر حسن فتحی کپی شده، بلکه بسیاری از جزئیات و صحنه‌ها عیناً از نسخه ایرانی بازسازی شده‌اند. البته این تنها مورد اقتباس سینمایی از ایران در ترکیه نیست؛ پیش‌تر سینمای ترکیه از چندین فیلم ایرانی، از جمله «مارمولک» ساخته کمال تبریزی، اقتباس کرده بود، اما این نخستین بار است که یک سریال ایرانی سوژه اقتباس در خارج از کشور قرار می‌گیرد. صنعت سریال‌سازی ترکیه در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و به یکی از پردرآمدترین صنایع این کشور تبدیل شده است؛ در سال بیش از ۳۵۰ میلیون دلار درآمد برای این صنعت ایجاد می‌شود.

تفاوت‌های جزئی بین نسخه ایرانی و ترکی

به نوشته روزنامه هفت صبح، یکی از تفاوت‌های قابل‌توجه بین نسخه ترکی و ایرانی «شهرزاد»، سرعت روایت داستان است. برای مثال، در نسخه ترکی، پایان قسمت اول سریال به سرعت پیشنهاد بیگ‌آقا به شهرزاد برای ازدواج با قباد را نشان می‌دهد، در حالی که در نسخه ایرانی این اتفاق در پایان قسمت دوم رخ می‌دهد. همچنین، در حالی که در نسخه ترکی، نجات فرهاد به دست بزرگ‌آقا در پایان قسمت اول اتفاق می‌افتد، در نسخه فارسی این موضوع هنوز مبهم است و مشخص نمی‌شود که فرهاد تیرباران می‌شود یا نه.

بررسی برخی صحنه‌های مشهور نسخه ترکی «شهرزاد»

1. نخستین برخورد قباد و شهرزاد

   در نسخه ایرانی، شهرزاد در حال انتظار برای دیدار با بزرگ‌آقا است که ناگهان در صحنه‌ای که قباد با عصبانیت از پله‌ها پایین می‌آید، شاهد دعوای او و شیرین می‌شود. در این سکانس، قباد به شهرزاد تنها با یک نگاه سرد پاسخ می‌دهد. در نسخه ترکی، این صحنه کمی سینمایی‌تر شده و با برخورد فیزیکی میان قباد و شهرزاد و گره خوردن نگاه‌هایشان همراه است. اگرچه این تفاوت‌ها در نوع اجرای صحنه مشاهده می‌شود، اما در نهایت هیچ یک از این تغییرات، ایده خلاقانه‌ای به‌نظر نمی‌آید و برای تماشاگرانی که نسخه ایرانی را دیده‌اند، همچنان تکراری خواهد بود.

2. تنبیه قباد توسط بزرگ‌آقا

   در نسخه ایرانی، بزرگ‌آقا از مشکلات زندگی دخترش شیرین ناراضی است و تصمیم می‌گیرد قباد را تنبیه کند. او متوجه رفتارهای نادرست قباد در کلاب شده و قصد دارد برای رفتارهایش مجازات شود. در نسخه ترکی، این سکانس به‌طور قابل‌توجهی مشابه است، تنها تفاوت در نوع فیلمبرداری و انتخاب کادر است. دیالوگ‌ها و تعاملات بین شخصیت‌ها در هر دو نسخه تقریباً یکسان است و در نهایت این بازسازی، به‌نوعی یک نسخه کم‌ریسک و تکراری از آنچه در نسخه ایرانی مشاهده کردیم، به‌نظر می‌رسد.

3. قرار عاشقانه فرهاد و شهرزاد

   یکی از لحظات مهم در نسخه ایرانی «شهرزاد»، سکانس عاشقانه فرهاد و شهرزاد است که توجه بسیاری از تماشاگران را جلب کرد. در نسخه ترکی، این سکانس نیز به‌طور مشابهی نمایش داده می‌شود، با این تفاوت که فرهاد در دفتر روزنامه مشغول به کار است و در ابتدا جوکی بی‌مزه می‌گوید. این تفاوت جزئی در تغییر فضا و جزئیات جزیی است، اما در کل ساختار کلی و محتوای این سکانس بدون تغییر باقی مانده است. در نسخه ترکی، فرهاد به آتیلا ایلهان، شاعر کمونیست ترکیه اشاره می‌کند که جایگزین نیما یوشیج در نسخه ایرانی شده است. این تغییر در عقاید سیاسی تنها تفاوت در بازسازی این سکانس است، که ممکن است برخی از طرفداران حفظ امانت این تغییرات را پسندیده‌تر بدانند.

نتیجه‌گیری

در مجموع، نسخه ترکی سریال «شهرزاد» علی‌رغم تلاش‌هایی برای بازسازی، در بیشتر مواقع به‌نظر می‌رسد که بیشتر از یک اقتباس، کپی ساده‌ای از نسخه ایرانی باشد. اگرچه برخی تغییرات جزئی در جزئیات روایت و انتخاب‌های فنی وجود دارد، اما همچنان نمی‌توان این نسخه را از نظر خلاقیت و نوآوری به‌عنوان یک اثر مستقل در نظر گرفت. تماشاگرانی که نسخه ایرانی را دیده‌اند، به‌راحتی متوجه خواهند شد که بسیاری از صحنه‌ها و داستان‌ها عیناً بازسازی شده‌اند و در برخی موارد، هیچ ابتکار جدیدی در نسخه ترکی ارائه نشده است.