مشق جدید ایرج طهماسب در عرصه هنر

نمایشگاه آثار نقاشی ایرج طهماسب با عنوان «هیجان نقطه و خط» از روز سوم شهریور در گالری ثالث آغاز شده است و تا روز ۱۴شهریور برقرار است. به همین بهانه محمدجواد خداخواه هنرمند نقاش و طراح گرافیک و منتقد هنری درباره این نمایشگاه یادداشتی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است که در ادامه آن را می‌خوانید.

در یک دهه اخیر شاهد برگزاری رویدادها و نمایشگاه‌های بسیاری در حوزه هنرهای تجسمی توسط افراد مشهور یا سلبریتی‌ها که عمدتاً از هنرمندان و فعالان رشته سینما و نمایش بودند، هستیم؛ از کارگردان‌های مطرح زن و مرد گرفته تا بازیگران شناخته شده سینمای ایران و … خیلی‌های دیگر هر کدام به نوعی به برپایی نمایشگاه‌های تجسمی مبادرت ورزیدند؛ خیلی‌ها با تحصیلات و تجربیات مرتبط و آثار درخور و برخی نیز بدون تحصیلات و تجربه در هنرهای تجسمی با آثاری ضعیف. اما برپایی نمایشگاه توسط این افراد خالی از حواشی نبوده و عموماً با واکنش‌های تند برخی هنرمندان و مخاطبان هنرهای تجسمی مواجه شده‌اند. هدف از انتشار این نوشتار نقد و بررسی علل و آسیب‌های ورود سلبریتی‌ها به هنرهای تجسمی به عنوان نقاش یا غیره نیست، چراکه معتقدم در قالب یک نقد نمی‌توان حق مطلب را ادا کرد و نیاز به زمان بیشتری دارد.

بهانه نوشتن این متن پس از بازدید از نمایشگاه «هیجان خط و نقطه» در گالری ثالث است که متعلق به یکی از چهره‌های نام‌آشنای سه دهه اخیر در رسانه و تصویر است. ایرج طهماسب را می‌توان یکی از موفق‌ترین هنرمندان حوزه اجرا به ویژه در حوزه کودک دانست. وی با ساخت و تولید مجموعه‌های عروسک محور توانست جایگاه ویژه‌ای را در میان مخاطبان پیدا کند. نکته قابل توجه تحصیلات طهماسب در هنرستان در رشته نقاشی و در دانشکده هنرهای زیبا در رشته تئاتر است که همین امر می‌تواند سبب شود مخاطبان، نمایشگاه را جدی‌تر دنبال کنند.

آثار نمایشگاه «هیجان خط و نقطه» مشخصاً از یکپارچگی نسبی از لحاظ اندازه، فرم و رنگ و عناصر تأثیرگذار مانند خطوط موازی و تکنیک و همگی از غنای رنگی بالایی برخوردار هستند که خود این امر می‌تواند از بی‌تکلفی هنرمند (سال‌ها کار در حوزه کودکان) نشأت بگیرد. سعی شده رنگ‌ها به شکل کلاسیک و نقاش‌گونه اشباع یا پخته به نظر بیایند. اکثر رنگ‌ها بی‌آلایش و تقریباً نسبت زیادی با رنگ‌های اصلی دارند و در اصطلاح از شادی خاصی تبعیت می‌کنند که خود این امر می‌تواند کلید واژه هیجان را در عنوان این نمایشگاه در ذهن تجسم بخشد. البته در کنار رنگ و خطوط آثار، نکته قابل توجه که در آثار هنرمند به چشم می‌خورد این است که تقریباً اکثر آثار سعی بر پر کردن تمام صفحه اثر را توسط عناصر تأثیرگذار دارند.

این آثار مفهوم یک مجموعه یا دوران را از زندگی هنری هنرمند بیان می‌کنند که نکته قابل توجهی است و از تسلط و آشنایی هنرمند با این رشته خبر می‌دهد. کارها را می‌توان در شیوه و بیان نقاشی‌های سایکو قرار داد، کارهایی که بیشتر به شکل یک مشق برای انعکاس‌های ذهنی و عینی هستند و درگیر مبانی نقاشی کلاسیک از جمله پرسپکتیو نیستند و تخت بودن آثار راه را برای مخاطب به درون نقاشی کوتاه‌تر کرده و همین امر یادآور آثار بومی و نقوش سنتی است. در واقع در آثار کاملاً ترکیب‌بندی با مرزبندی و ایجاد نقاطی که یادآور همین شیوه طراحی در طراحی فرش و دستبافت‌های سنتی ماست و پترن‌هایی که می‌تواند ناشی از ادامه و سیال بودن مشق ذهنی باشد، دیده می‌شود؛ البته بعضی از آثار خیلی آشکارا قرابت ویژه‌ای با کوبیسم دارند؛ حداقل در نگاه اول، زمان و دقت و حوصله در فرآیند خلق آثار کاملاً دیده می‌شود که در آنها به طور شایسته‌ای از خط رنگ و نقطه در جهت بیان احساساتش استفاده کرده است. استفاده از خطوط مواج و موازی نیز یکی دیگر از شاخصه‌های این آثار است که به آثار شکلی نقش‌گونه داده است.

نکته دیگر اینکه، آثار عمدتاً انتزاعی و عمدتاً واقع‌گرا نیستند ولی در نهایت به فرم کلی یک موجود و یا کاراکتر اصلی در تابلو در می‌آیند؛ در واقع آثار طهماسب شامل حریم و مرزبندی‌هایی هستند که با دنبال کردن آنها می‌توان به فرم و شکل خاصی رسید.

در آخر، آثار کاملاً شکل و محتوایی شخصی دارند و به سبک و سیاق خاصی مشخص تظاهر نمی‌کنند. نورپردازی مناسب و متمرکز و جانمایی مناسب آثار یکی دیگر از نکات مثبت این نمایشگاه است. برگزاری نمایشگاه‌های تجسمی توسط هنرمندان شناخته شده حوزه‌های دیگر هنر، می‌تواند جنبه‌های مثبتی را برای رونق هنرهای تجسمی ایجاد کند به ویژه اینکه در ایجاد رونق بازدیدکنندگان گالری‌ها مخصوصاً زمانی که هنرمندانی که از رشته‌های دیگر اقدام به برپایی نمایشگاه می‌کنند و خود تجربیات و دانش هنری این رشته را داشته باشند.»